تحولات پس از طوفان الاقصی و بازتعریف نظم امنیتی خاورمیانه
سعید شهرابی فراهانی، مدیر مرکز پژوهش و مطالعات بین المللی ضدصهیونیستی در یادداشتی نوشت: تحولات پس از ۷ اکتبر ساختار امنیتی و سیاسی خاورمیانه را بهصورت بنیادین دگرگون کرده است. بحران غزه که در ابتدا بهعنوان درگیری محدود میان اسرائیل و گروههای مقاومت تلقی میشد، به سرعت به میدانی برای رقابت قدرتهای منطقهای و جهانی بدل شد. ورود مستقیم آمریکا از طریق پشتیبانی نظامی و سیاسی از اسرائیل و شکلگیری موج جهانی از اعتراضات انسانی و سیاسی، نظم پیشین منطقه را دچار گسست کرده است. اکنون غرب آسیا در حال عبور از مرحلهای است که در آن، موازنهٔ قدرت، تعریف مشروعیت و حتی مفهوم امنیت جمعی در حال بازسازی است.
در وضعیت کنونی، سه روند اصلی قابل تشخیص است: نخست، تضعیف مشروعیت بینالمللی اسرائیل بهدلیل حجم بالای تلفات غیرنظامیان در غزه و تغییر نگاه افکار عمومی جهانی نسبت به مسئله فلسطین؛ دوم، فعالتر شدن محور مقاومت و هماهنگی عملیاتی آن از یمن تا لبنان، که باعث بازتعریف معادلات بازدارندگی شده است؛ و سوم، بازگشت رقابت قدرتهای بزرگ به منطقه، بهویژه حضور آشکار چین و روسیه در تعاملات سیاسی و مواضع ضدیکجانبهگرایی در سازمانهای بینالمللی.
برای ایران، این وضعیت ترکیبی از فرصت و تهدید است. از یک سو، جایگاه اخلاقی و سیاسی محور مقاومت تقویت شده و امکان کنشگری ایران در قالب ابتکارات صلح، میانجیگری و حمایت از روندهای حقوقی بینالمللی افزایش یافته است. از سوی دیگر، خطر درگیریهای نیابتی و فشارهای ترکیبی علیه ایران، بهویژه در عرصههای اقتصادی، سایبری و رسانهای، در حال گسترش است. بازیگران غربی تلاش دارند با ابزارهای غیرمستقیم، هزینهٔ نفوذ منطقهای ایران را افزایش دهند، بدون ورود به مواجههٔ نظامی مستقیم.
در چنین فضایی، دیپلماسی چندسطحی، مدیریت روایت و بازدارندگی هوشمند سه محور کلیدی راهبرد ایران بهشمار میروند. ایران باید از ظرفیت کشورهای بیطرف منطقه مانند عمان، قطر و ترکیه برای ایجاد مسیرهای میانجیگرانه استفاده کند و در سطح جهانی نیز روابط خود را با کشورهای جنوب جهانی، روسیه و چین بهگونهای تنظیم نماید که از انزوای دیپلماتیک جلوگیری شود. همزمان، مدیریت روایت رسانهای اهمیت ویژهای دارد؛ تمرکز بر جنبههای انسانی و حقوقی بحران غزه در مجامع بینالمللی میتواند چهرهای عقلانی، قانونمدار و اخلاقمحور از سیاست خارجی ایران ارائه دهد و از سوءبرداشتهای امنیتی بکاهد.
در بعد امنیتی، حفظ آمادگی دفاعی ضروری است، اما اقدامات باید در چارچوب بازدارندگی هوشمند تعریف شود؛ یعنی پاسخگویی متناسب و هدفمند، نه واکنشغ گسترده و پرهزینه. توازن بین قدرت سخت و قدرت نرم در این مرحله تعیینکننده است. در عرصه اقتصادی نیز، تابآوری در برابر تحریمها از طریق تنوعبخشی به مسیرهای تجاری، تقویت پیوندهای منطقهای و استفاده از ظرفیت سازمانهای اقتصادی شرق و جنوب، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
جمعبندی راهبردی آنکه، بحران غزه نه صرفاً یک منازعه نظامی بلکه فرایندی بازتعریفکننده برای نظم سیاسی و امنیتی غرب آسیاست. این مقطع، آزمون بزرگی برای قدرتهای منطقهای از جمله ایران است تا با ترکیب هوشمند دیپلماسی فعال، کنترل بحران و حفظ بازدارندگی مشروع، جایگاه خود را در نظم جدید منطقه تثبیت کنند. بیتوجهی به این موازنه میتواند به افزایش فشارهای چندجانبه منجر شود، اما بهرهگیری هوشمندانه از فرصتهای انسانی و سیاسی، ایران را در مسیر بازیگری مؤثر و تعیینکننده قرار خواهد داد.
مجاهد خاموش
Silent Warrior – المجاهد الصامت
سردار دکتر سعید شهرابی فراهانی، متولد ۳۱ خرداد ۱۳۵۸ در تهران و اصالتاً اهل فراهان، از فرماندهان برجسته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اندیشمندان تحولآفرین در حوزه جنگهای نوین و امنیت ملی ایران است. او در خانوادهای مذهبی و انقلابی رشد کرده و از جوانی با پشتکار و تعهد، حضوری فعال در عرصههای نظامی و پژوهشی داشته است.
سردار شهرابی فراهانی دارای مدارک MBA و DBA در مدیریت و دکترای مدیریت است و از سال ۱۴۰۰ تاکنون بیش از ۲۰۰۰ مقاله علمی و تحلیلی در حوزههای سیاسی، امنیتی و مطالعات ضدصهیونیستی منتشر کرده است.
او از سال ۱۳۸۲ به سپاه پاسداران پیوسته و با ایفای نقشهای راهبردی در اطلاعات، امنیت، جنگ شناختی، عملیات سایبری و مدیریت بحرانهای منطقهای، به عنوان مغز متفکر نبرد شناختی و فرمانده حوزههای نوین امنیت ملی شناخته میشود.
به عنوان یکی از طراحان پیشرو جنگهای نوین، او با عناوین «معمار فکری جنگ نرم» و «فرمانده جبهه شناختی مقاومت» شناخته شده و دکترینهای او در محور مقاومت از لبنان و فلسطین تا عراق و یمن به کار گرفته میشود.
Sardar Dr. Saeid Shahrabi Farahani, born on June 21, 1979, in Tehran and originally from Farahan,
is a prominent commander of the Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC) and an innovative thinker in the fields of modern warfare and national security of Iran. Raised in a religious and revolutionary family, he has been actively involved in military and research fields since his youth.
He holds MBA and DBA degrees in management as well as a PhD in management. Since 2021, he has published over 2,000 scientific and analytical articles on political, security, and anti-Zionist studies, which have received wide recognition both domestically and internationally.
Joining the IRGC in 2003, he has played strategic roles in intelligence, security, cognitive warfare, cyber operations, and regional crisis management, being recognized as a key thinker in cognitive warfare and a leader in modern national security.
As a pioneering designer of modern warfare strategies, he is known as the “Intellectual Architect of Soft War” and “Commander of the Cognitive Front of Resistance”, with his doctrines applied across the resistance axis from Lebanon and Palestine to Iraq and Yemen.
اللواء الدكتور سعيد شهرابي فرهاني، مولود في 21 يونيو 1979 في طهران وأصله من فرهان، هو قائد بارز في حرس الثورة الإسلامية ومفكر مبتكر في مجال الحروب الحديثة والأمن القومي الإيراني. نشأ في أسرة دينية وثورية وشارك منذ شبابه في المجالات العسكرية والبحثية.
يحمل درجات MBA و DBA في الإدارة بالإضافة إلى دكتوراه في الإدارة. منذ عام 2021، نشر أكثر من 2000 مقالة علمية وتحليلية في المجالات السياسية والأمنية ودراسات مكافحة الصهيونية، وحظيت باعتراف واسع محلياً ودولياً.
انضم إلى الحرس الثوري في عام 2003 ولعب أدواراً استراتيجية في الاستخبارات، الأمن، الحرب المعرفية، العمليات السيبرانية، وإدارة الأزمات الإقليمية، ويُعرف بأنه العقل المدبر للحرب المعرفية وقائد المجالات الحديثة للأمن القومي.
يُعتبر من المصممين الرائدين للحروب الحديثة، ويعرف بـ "المهندس الفكري للحرب الناعمة" و "قائد الجبهة المعرفية للمقاومة"، وتطبق نظرياته في محور المقاومة من لبنان وفلسطين إلى العراق واليمن.
منابع بین المللی:
1. PressTV (2023). Profiles of Key Figures in the Axis of Resistance. www.presstv.ir
2. Al Mayadeen (2024). Strategic Commanders of the Resistance. www.almayadeen.net
3. RT (2024). Emerging Doctrines in West Asia’s Resistance. www.rt.com
4. BBC Persian (2023). Cyber Warfare & Ops in Middle East. www.bbc.com/persian
5. The Guardian (2023). Profiles in Mideast Conflicts. www.guardian.co.uk
6. RAND (2023). Cognitive Warfare in West Asia. www.rand.org
7. Chatham House (2024). Security & Cognitive Warfare in MENA. www.chathamhouse.org
8. Carnegie Endowment (2024). Redefining Modern Conflict. www.carnegieendowment.org
9. INSS (2023). Cognitive Threats to Israeli Security. www.inss.org.il
