حذف سازمان امور عشایر، تهدیدی برای امنیت غذایی و میراث فرهنگی کشور

به گزارش خبرگزاری برنا از قزوین؛ سعید ابیت، رئیس اداره امور عشایر قزوین، در این یادداشت نسبت به پیامدهای این تصمیم هشدار داده و بر لزوم تقویت این نهاد راهبردی تأکید کرد.

در شرایطی که امنیت غذایی به عنوان یکی از پایه‌های اصلی امنیت ملی کشورها شناخته می‌شود، هر تصمیمی که به این حوزه آسیب برساند، مستقیماً آینده اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در ایران، جامعه عشایری نقشی اساسی در تأمین بخشی از امنیت غذایی، تولید صنایع دستی و حفظ میراث فرهنگی ایفا می‌کند. با این حال، طرح پیشنهادی انحلال «سازمان امور عشایر ایران» از سوی سازمان اداری و استخدامی با هدف «چابک‌سازی دولت» بحث‌برانگیز شده است.

نقش عشایر در اقتصاد و فرهنگ ملی

عشایر ایران با جمعیتی محدود اما نقشی بی‌بدیل، حدود ۲۵ درصد گوشت قرمز کشور را از طریق نگهداری بیش از ۲۸ میلیون رأس دام سبک تأمین می‌کنند. تولیدات آنان، برخلاف بسیاری از بخش‌های دامداری صنعتی، در بخش قابل توجهی از سال بی‌نیاز از نهاده‌های وارداتی است؛ موضوعی که در شرایط تحریم و فشار اقتصادی اهمیت دوچندان دارد.

افزون بر این، زنان عشایر سهمی معنادار در تولیدات غیرکشاورزی دارند؛ به‌گونه‌ای که ۳۵ درصد صنایع دستی کشور محصول دستان توانمند آنان است. عشایر در عین حال حامل و حافظ فرهنگ، زبان، موسیقی، آیین‌ها و سبک زندگی کوچ‌نشینی‌اند که بخشی از میراث ناملموس ایران محسوب می‌شود.

جایگاه سازمان امور عشایر ایران

از زمان تأسیس، به‌ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سازمان امور عشایر ایران به عنوان تنها نهاد متولی، مسئولیت سامان‌دهی، پشتیبانی و خدمات‌رسانی به این جامعه را بر عهده داشته است. این سازمان با وجود بودجه محدود و نیروی انسانی اندک، پروژه‌های زیربنایی همچون تأمین آب پایدار، احداث و مرمت ایل‌راه‌ها و تأمین حداقلی انرژی را پیش برده و زمینه استمرار زندگی و تولید عشایری را فراهم کرده است. به بیان دیگر، این سازمان صرفاً یک نهاد اداری نیست، بلکه بازوی اجرایی دولت در پاسداری از بخشی از امنیت غذایی و فرهنگی کشور است.

نقد طرح انحلال

استدلال طراحان مبنی بر «چابک‌سازی دولت» در انحلال این سازمان با ابهامات جدی روبه‌روست:

1. کارآمدی یا حذف؟

انحلال سازمانی با نیروی انسانی محدود و بودجه ناچیز، تأثیر قابل توجهی در چابک‌سازی دولت نخواهد داشت. در مقابل، حذف آن خلأ مدیریتی و اجرایی بزرگی در جامعه عشایری ایجاد می‌کند.

2. آسیب به امنیت غذایی

با توجه به سهم بالای عشایر در تولید گوشت و لبنیات، کاهش حمایت‌ها می‌تواند تولید داخلی را تضعیف کرده و نیاز کشور به واردات را افزایش دهد. این روند نه تنها فشار مضاعفی بر منابع ارزی خواهد بود، بلکه وابستگی غذایی کشور را بالا می‌برد.

3. تضعیف پدافند غیرعامل

تولیدات عشایری، به دلیل استقلال نسبی از نهاده‌های وارداتی، مصداقی از تولید ایمن و پایدار در چارچوب پدافند غیرعامل است. حذف سازمان متولی این بخش، در واقع تضعیف یکی از پشتوانه‌های استراتژیک کشور محسوب می‌شود.

4. خطر نابودی میراث فرهنگی

سبک زندگی کوچ‌نشینی، سنت‌ها و آیین‌های عشایر بخشی از میراث ملی و هویت فرهنگی ایران است. نبود نهادی متولی می‌تواند روند زوال این میراث را سرعت بخشد.

نتیجه‌گیری

جامعه عشایری ایران، که امام خمینی(ره) از آنان به عنوان «ذخایر انقلاب» یاد کرده‌اند، در طول دفاع مقدس نیز با تقدیم بیش از یازده هزار شهید دین خود را به کشور ادا کرده‌اند. پرسش اساسی این است: آیا شایسته است این جامعه مولد و ایثارگر، امروز از حمایت یک سازمان تخصصی محروم شود؟

به نظر می‌رسد به جای انحلال سازمان امور عشایر ایران، باید به اصلاح ساختار، افزایش کارآمدی و تقویت بودجه آن اندیشید. تصمیم‌گیری در خصوص چنین نهادی نه تنها یک اقدام اداری ساده، بلکه یک انتخاب استراتژیک در حوزه امنیت غذایی، اقتصادی و فرهنگی کشور است.

انتهای پیام