سیمکارت سفید؛ ابزار حیاتی برای خبرنگاران
موضوع «سیمکارت سفید» در هفتههای اخیر و دسترسی برخی افراد به اینترنت بدون محدودیت، بار دیگر توجه افکار عمومی و رسانهها را به خود جلب کرده است. این سیمکارت که پیشتر به مدیران ارشد، خبرنگاران و برخی نهادهای خاص اختصاص داده میشد، امکان دسترسی به شبکههای اجتماعی و منابع خارجی را بدون محدودیت فراهم میکرد. انتشار خبر استفاده از این سیمکارت در کنار ادامه فیلترینگ اینترنت در کشور واکنشهای منفی گستردهای ایجاد کرد و رئیس جمهور دستور داد این امتیاز خاص صاحبان خطهای سفید که خبرنگاران را هم به تبع آن شامل میشود، حذف شود. وزیر ارتباطات نیز در نامهای به دبیر شورای عالی فضای مجازی خواستار بررسی فوری موضوع و ارائه گزارش شفاف به مردم شد.
به گزارش برنا، با این حال بررسی دقیقتر این موضوع نشان میدهد که حذف سیمکارت سفید بدون ایجاد جایگزین کارآمد برای خبرنگاران و فعالان رسانهای میتواند پیامدهای جدی برای اطلاعرسانی و شفافیت در کشور داشته باشد. خبرنگاران به عنوان حلقه حیاتی در چرخه اطلاعرسانی، نیازمند دسترسی سریع، امن و بدون محدودیت به منابع اطلاعاتی و شبکههای اجتماعی هستند. محدود کردن این دسترسی، حتی اگر با هدف عدالت در دسترسی عمومی اتخاذ شود، عملا کار خبرنگاران را دشوار و احتمال خطا یا تأخیر در انتشار اخبار مهم را افزایش میدهد. این در حالی است که به تازگی دسترسی دانشجوها و اساتید دانشگاهی به یوتیوب بدون فیلتر فراهم شده و امکان استفاده از محتوای علمی و پژوهشی بهروز برای آنها وجود دارد.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی فیلترینگ
ادامه فیلترینگ و محدودیت دسترسی به اینترنت، تنها یک مساله حقوقی یا سیاسی نیست، بلکه ابعاد اقتصادی و اجتماعی گستردهای نیز دارد. در چهار سال اخیر بسیاری از کسبوکارها و فروشگاههای آنلاین به دلیل محدودیت دسترسی به شبکههای اجتماعی و سرویسهای خارجی با مشکلات جدی روبهرو بودهاند. حتی با رفع محدودیت واتساپ و گوگل پلی در سال گذشته، سرعت پایین اینترنت و پوشش نامناسب شبکه تلفن همراه مانع رشد و توسعه کسبوکارهای آنلاین شده است. بسیاری از کسبوکارها که به فروش آنلاین وابستهاند که به دلیل کندی اینترنت، کاهش اعتماد مشتریان و اختلال در خدماتدهی متضرر شدهاند.
در واقع سیاستهای محدودسازی اینترنت که به عنوان «حفظ امنیت» توجیه میشوند، در عمل نهتنها امنیت کاربران را تضمین نمیکنند بلکه سلامت اقتصادی بخش بزرگی از فعالان آنلاین را تهدید میکنند. با شروع جنگهای کوتاهمدت یا بحرانی مانند جنگ ۱۲ روزه اخیر، محدودیتها برای حفظ امنیت کارمندان اعلام شد، اما این سیاست موقت، مشکلات دیرینهای را که کسبوکارهای آنلاین و کاربران روزمره تجربه میکنند، حل نکرده است.
سیمکارت سفید، یک ابزار حیاتی برای خبرنگاران
سیمکارت سفید به معنای دسترسی بدون محدودیت به اینترنت، برای خبرنگاران، ابزاری حیاتی است. خبرنگاران نیاز دارند که اطلاعات بهروز و دقیق از منابع خارجی و شبکههای اجتماعی جمعآوری کنند تا بتوانند اخبار معتبر و فوری ارائه دهند. حذف این دسترسی بدون جایگزین، عملا توانایی خبرنگاران در انجام وظایف حرفهای خود را کاهش میدهد و خطر تولید اخبار ناقص یا تاخیر در اطلاعرسانی را افزایش میدهد.
این در حالی است که انتقاد عمومی نسبت به اختصاص سیمکارت سفید به افراد خاص، عمدتا به دلیل نابرابری در دسترسی و شفاف نبودن شیوه توزیع آن بود. راهحل منطقی، حفظ این ابزار برای خبرنگاران و نهادهای اطلاعرسانی حرفهای با چارچوبهای قانونی مشخص، در کنار تلاش برای افزایش دسترسی عمومی به اینترنت است. حذف کامل سیمکارت سفید، بدون ارائه جایگزین مناسب، به جای حل مشکل عدالت در دسترسی، باعث اختلال در عملکرد رسانهها و کاهش شفافیت میشود.
اهمیت سرعت اینترنت و پوشش شبکه
یکی دیگر از چالشهای مهم، کیفیت خدمات اینترنت و شبکه تلفن همراه است. حتی در مواردی که فیلترینگ کاهش یافته، سرعت اینترنت پایین و آنتندهی ضعیف مانع فعالیتهای روزمره کاربران و کسبوکارها میشود. برای مثال، پلتفرمهای فروش آنلاین و خدمات دیجیتال برای انجام تراکنشها و ارتباط با مشتریان به اینترنت پایدار و سریع نیاز دارند. ضعف در این بخشها میتواند تاثیرات منفی بلندمدتی بر اقتصاد دیجیتال و اعتماد کاربران داشته باشد.
پیامدهای شفافیت و اعتماد عمومی
شفافیت در تصمیمگیری و اطلاعرسانی درباره سیمکارت سفید و سیاستهای فیلترینگ، نقش مهمی در افزایش اعتماد عمومی دارد. اقدام وزیر ارتباطات در ارسال نامه به دبیر شورای عالی فضای مجازی و تاکید بر ارائه گزارش شفاف، گامی مثبت در این مسیر است اما ارائه گزارش به مردم کافی نیست از این رو لازم است که سیاستها و تصمیمات مربوط به دسترسی به اینترنت و خدمات دیجیتال، بهگونهای طراحی شوند که تعادل بین امنیت، عدالت و کارآمدی برقرار شود.
مساله سیمکارت سفید و ادامه محدودیت اینترنت در ایران، نمونهای از تضاد میان سیاستگذاری امنیتی و نیازهای واقعی اقتصادی و رسانهای است. حذف کامل سیمکارت سفید برای خبرنگاران، بدون جایگزین مناسب، میتواند کارایی رسانهها را کاهش دهد و به اطلاعرسانی ناقص منجر شود. در عین حال، ادامه فیلترینگ و ضعف زیرساختهای اینترنتی، مشکلات اقتصادی و اجتماعی گستردهای ایجاد کرده است.
