بیانیههای تنشزا و چرخهای که ثبات منطقه را هدف گرفته است
امجد عبدی- دبیر تحریریه: رفتار ابوظبی و بیانیه پایانی چهل و ششمین نشست سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در قبال جزایر سهگانه و همچنین ادعاهایی درباره میدان گازی آرش، بار دیگر نشان داد که برخی بازیگران منطقهای ترجیح میدهند بهجای قرار گرفتن در مسیر ثبات، بر طبل اختلاف بکوبند و فضای همکاری منطقهای را مخدوش کنند.
واقعیت این است که ریشه ادعاهای امارات درباره جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، نه در تاریخ است و نه در حقوق بینالملل. این یک گفتمان سیاسی ساختهشده است؛ گفتمانی که هر بار با نزدیک شدن فضای منطقه به سوی آرامش، دوباره از سوی ابوظبی فعال میشود. به همین دلیل است که در هر دورهای که ایران و همسایگانش به سمت گفتوگوی سازنده حرکت کردهاند، امارات نخستین کشوری بوده که تلاش کرده از خلال بیانیهسازی و تزریق ادعاهای تکراری، مسیر تنشزدایی را تحتالشعاع قرار دهد.
مسئله، امروز نیز همچون گذشته روشن است، ایران بارها نشان داده که مشتاق آرامش و همزیستی در منطقه است، اما امارات همچنان نقطه اختلاف را زنده نگه میدارد.
سیاسیسازی یک مسئله حلشده
ادعاهای امارات درباره جزایر سهگانه هیچ مبنای حقوقی ندارد. تاریخ روشن، اسناد معتبر و اعمال حاکمیت مستمر ایران طی قرون گذشته بهطور کامل نشان میدهد که این جزایر بخشی جداییناپذیر از خاک ایران بوده و هرگونه ادعا از سوی امارات یا شورا صرفاً یک تلاش سیاسی است.
اختلافی که ریشه حقوقی ندارد، تنها میتواند نقش یک ابزار سیاسی را ایفا کند. این ادعاها فضای منطقه را متشنج میکند، در حالی که منافع واقعی کشورهای حوزه خلیج فارس در همکاری، تجارت، انرژی و ثبات است، نه در بازتولید یک شکاف ساختگی.
شورای همکاری خلیج فارس یا بازتابدهنده صدای یک عضو
شورای همکاری خلیج فارس نیز در سالهای اخیر تبدیل به تریبونی برای طرح ادعاهای امارات شده است. هرچند این شورا میکوشد خود را نماد «خرد جمعی منطقه» معرفی کند، اما در عمل طی سالهای اخیر هر بار که بیانیهای صادر کرده، بخش قابلتوجهی از آن به محکومیت ایران اختصاص یافته است، بدون آنکه هیچ استدلال تاریخی، حقوقی یا منطقی پشت این ادعاها قرار داشته باشد.
این روند نه تنها بازتابدهنده نگاه مشترک شش کشور نیست، بلکه بیشتر انعکاس مستقیم محاسبات امارات است. محاسباتی که برخلاف جریان اصلی تحولات منطقه، نه برای تقویت همکاری، بلکه برای تثبیت یک اختلاف مصنوعی طراحی شدهاند. نتیجه این رویکرد ایجاد فضایی بیثبات و غیرواقعی است که هیچ تناسبی با شرایط کنونی منطقه ندارد.
ایران و منطقهای که به ثبات نیاز دارد
ایران بارها و بارها نشان داده که در پی ایجاد آرامش، کاهش تنش و تقویت همکاریهای منطقهای است. از تنشزدایی با عربستان تا گسترش همکاری با قطر، عراق، عمان و کویت. تهران همواره مسیر مشخصی را دنبال کرده است که هدف آن امنیت پایدار است، هدفی که پیشنیاز توسعه اقتصادی منطقه خواهد بود.
اکنون که اقتصاد کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال تجربه یکی از بهترین دورههای رشد است، ایران بیش از همیشه بر اهمیت ثبات و آرامش منطقه تأکید دارد. جمهوری اسلامی به روشنی اعلام کرده که هیچ علاقهای به بروز کدورت یا تشدید اختلاف ندارد، امنیت منطقهای را یک کل بههمپیوسته میداند و بهدنبال همگرایی است، نه تقابل.
این در حالی است که هر بار فضای منطقه به سمت آرامش و همکاری حرکت کرده، امارات دوباره ادعاهای خود را برجسته کرده و مسیر را از حالت طبیعی و سازنده خارج کرده است.
میدان گازی آرش؛ حقی که ایران از آن عقبنشینی نمیکند
در بخش دیگری از بیانیه اخیر شورای همکاری خلیج فارس، موضوع میدان گازی آرش مطرح شده است، موضوعی که ایران موضع خود درباره آن را همواره شفاف بیان کرده است. در این اعلام موضع به صراحت بارها بیان شده که میدان آرش یک منبع مشترک و بهرهبرداری از آن بدون مشارکت ایران، اقدامی غیرقانونی و فاقد اعتبار حقوقی است.
ایران بر مبنای اصول حقوق بینالملل تأکید دارد که هرگونه استخراج با توافق طرفین باشد. این نه یک موضع سیاسی، بلکه یک حق تثبیتشده است و تهران در حفظ و حراست از آن تردید نخواهد کرد.
خرد منطقهای در برابر سیاست اختلافافکنی امارات
اگر واقعبینانه به تحولات اخیر نگاه کنیم، «خرد جمعی منطقه» امروز بیش از هر زمان دیگری باید به سمت ثبات، آرامش و همکاری حرکت کند، موضوعی که تهران بسیار روی آن تأکید دارد. کشورهای منطقه بهخوبی میدانند که در جهان کنونی، هیچ کشوری به تنهایی نمیتواند امنیت پایدار تولید کند. در چنین فضایی، رفتار امارات یک استثناست، استثنایی که تلاش میکند در زمانی که همه به سمت تعامل حرکت میکنند، اختلافی بیپشتوانه را زنده نگه دارد. نتیجه چنین بیانیههایی چیزی جز افزایش شکاف، تضعیف اعتماد و دور شدن منطقه از مسیر همکاری نیست.
ایران امروز بیش از هر زمان دیگر نشان داده که شریک ثبات منطقه و کشوری است، همکاری و همگرایی را دنبال میکند و امنیت خلیج فارس را در گرو امنیت جمعی میداند. در مقابل، امارات و بیانیههای شورای همکاری تنها نقش یک عامل تشویشزا را بازی میکنند؛ عاملی که تلاش دارد فضای مثبت منطقه را با ادعاهای تکراری و غیرمستند برهم بزند. این بیانیهها نه کمکی به امارات میکند و نه بر جایگاه ایران اثر میگذارد، تنها مانعی در مسیر ثبات و توسعه مشترک است.
انتهای پیام
