بازآرایی راهبردی قدرت اطلاعاتی ایران در عصر ابرتهدیدات ترکیبی

به گزارش برنا، سعید شهرابی فراهانی، مدیر مرکز پژوهش و مطالعات بین‌المللی ضدصهیونیستی در یادداشتی نوشت: تحولات پرشتاب امنیتی در غرب آسیا و نظام بین‌الملل، نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران وارد مرحله‌ای نوین از مواجهه با تهدیدات شده است؛ مرحله‌ای که در آن، تهدید صرفاً نظامی یا امنیتی کلاسیک نیست، بلکه ترکیبی از عملیات اطلاعاتی، جنگ شناختی، نبرد رسانه‌ای، فشار سیاسی و کنش‌های شبکه‌ای هم‌زمان است. در چنین شرایطی، مسئله اصلی نه میزان توان اطلاعاتی، بلکه تناسب ساختار اطلاعاتی با سطح و ماهیت تهدید است؛ موضوعی که به‌طور مستقیم به امنیت ملی و بازدارندگی راهبردی کشور گره خورده است.
ایران امروز از ظرفیت‌های اطلاعاتی، انسانی و تجربی گسترده‌ای برخوردار است. چهار دهه رویارویی مستمر با تهدیدات پیچیده، سرمایه‌ای انباشته از تجربه، دانش و مهارت ایجاد کرده است. با این حال، واقعیت میدان نشان می‌دهد که تهدیدات نوین، پاسخ‌های نوین و معماری‌های جدید اطلاعاتی می‌طلبند. در ادبیات حرفه‌ای اطلاعات و امنیت، تفاوتی بنیادین میان «انباشت اطلاعات» و «تولید امنیت پایدار» وجود دارد. امنیت زمانی محقق می‌شود که زنجیره جمع‌آوری هدفمند، تحلیل عمیق، اولویت‌بندی دقیق، هشدار به‌موقع و حفاظت پیشگیرانه، به‌صورت یکپارچه و متمرکز عمل کند. هرگونه گسست در این زنجیره، حتی در برخوردارترین ساختارها، می‌تواند آسیب‌پذیری ایجاد کند.
در سوی مقابل، رژیم صهیونیستی و متحدان غربی و عربی آن، طی سال‌های اخیر موفق به شکل‌دهی یکی از متمرکزترین و تهاجمی‌ترین جوامع اطلاعاتی جهان شده‌اند. این جامعه اطلاعاتی، صرفاً مجموعه‌ای از سرویس‌های کلاسیک نیست، بلکه شبکه‌ای پیچیده از سازمان‌های اطلاعاتی، شرکت‌های بزرگ فناوری، پلتفرم‌های داده‌محور، رسانه‌های فراملی و اتاق‌های عملیات شناختی را در بر می‌گیرد. ویژگی اصلی این ابرساختار، تمرکز تصمیم‌سازی، سرعت تحلیل و پیوستگی اقدام است؛ عاملی که امکان عملیات پیش‌دستانه و هم‌زمان در چند جبهه را فراهم می‌کند.
در چنین محیطی، تداوم الگوهای جزیره‌ای، پراکندگی مأموریت‌ها و موازی‌کاری نهادی، می‌تواند هزینه‌های راهبردی جدی به‌دنبال داشته باشد. پاسخ به این وضعیت، نه نفی دستاوردها، بلکه ارتقای سطح حکمرانی اطلاعاتی کشور است. این ارتقا مستلزم عبور از نگاه سازمان‌محور به نگاه مأموریت‌محور و شبکه‌ای است؛ جایی که تمرکز هدفمند، هماهنگی عمیق و فرماندهی یکپارچه، اساس کار قرار می‌گیرد.
در همین چارچوب، تشکیل «سِمایاسماجا» به‌عنوان یک پیشنهاد راهبردی اهمیت می‌یابد. سمایاسماجا، نه یک نهاد موازی یا صرفاً اداری، بلکه یک سامانه جامع، هوشمند و متمرکز برای هم‌افزایی اطلاعاتی، امنیتی و حفاظتی است؛ سامانه‌ای که بتواند زنجیره حیاتی امنیت ملی را به‌صورت پیوسته مدیریت کند و میان جمع‌آوری، تحلیل، هشدار و اقدام، پیوند عملیاتی برقرار سازد. چنین ساختاری می‌تواند پراکندگی منابع را کاهش داده، اولویت‌های تهدید را دقیق‌تر تعریف کند و واکنش‌ها را از حالت انفعالی به کنش پیش‌دستانه ارتقا دهد.
بعد مهم دیگر در این بازآرایی، ظرفیت فراملی قدرت اطلاعاتی ایران است. جمهوری اسلامی ایران، تنها یک بازیگر ملی محدود به مرزهای جغرافیایی نیست، بلکه محور یک جبهه گسترده از نیروها، جریان‌ها و ملت‌های آزاده است. همکاری گسترده با جبهه مقاومت و جبهه آزادگان عالم، عمق اطلاعاتی، عملیاتی و شناختی کم‌نظیری ایجاد کرده است. این شبکه فراملی، اگر در قالب یک معماری هوشمند و متمرکز سازماندهی شود، می‌تواند تمرکز اطلاعاتی دشمن را به چالش کشیده و توازن راهبردی را تغییر دهد.
جنگ ۱۲روزه، نقطه عطفی در درک این واقعیت بود که میدان نبرد آینده، خطی و محدود نیست، بلکه شبکه‌ای، هم‌زمان و چندلایه است. دشمن کوشید با اتکا به برتری اطلاعاتی، عملیات روانی و فشار ترکیبی، ضربه‌ای تعیین‌کننده وارد کند؛ اما همین تجربه نشان داد که پاسخ مؤثر، در شجاعت بازنگری ساختارها و تطبیق با شرایط جدید نهفته است. امنیت ملی با روایت‌های آرام‌بخش یا خودبسندگی کاذب حفظ نمی‌شود، بلکه با اصلاح به‌موقع، انسجام ساختاری و پیوند واقعی میان اطلاعات، ضداطلاعات و حفاظت اطلاعات تداوم می‌یابد.
در این مسیر، نباید از سرمایه تاریخی و راهبردی ایران غفلت کرد. هشت سال دفاع مقدس، ملت ایران را با سخت‌ترین اشکال تهدید، جنگ فرسایشی و فشار همه‌جانبه آشنا ساخت. دفاع از حرمین شریفین، تجربه نبردهای ترکیبی، فراملی و نامتقارن را به این ذخیره افزود. و نهایتاً، جنگ ۱۲روزه، این مسیر را به مرحله‌ای رساند که ایران را «فولادآبدیده راهبردی» کرد؛ ملتی که هر بحران را به فرصتی برای ارتقا و بازآرایی قدرت تبدیل می‌کند.
امروز ایران در وضعیت ایستا قرار ندارد. ساختارها، جامعه و جبهه مقاومت، در جوش‌وخروش مستمر راهبردی به‌سر می‌برند. تا زمانی که انتقام خون عزیزان در جنگ ۱۲روزه و مطالبات به‌حق جبهه مقاومت محقق نشود، این پویایی متوقف نخواهد شد. تجربه تاریخی نشان داده است که چنین ملتی، نه با تهدید فرومی‌پاشد و نه با فریب از مسیر خود بازمی‌ماند؛ بلکه با بازآرایی هوشمند، انسجام اطلاعاتی و ابتکار راهبردی، آینده امنیت ملی خود و جبهه مقاومت را رقم خواهد زد.