پیش به سوی توافق

به گزارش خبرگزاری برنا،به نظر می رسد که در این برهه تقریبا دو ماهه لازم است تا با تشریح تحریم هایی که در چند سال گذشته علیه کشورمان وضع شده یک پیشینه فکری برای خود مهیا کنیم تا بدانیم دقیقا کدام تحریم ها قرار است پس از توافق لغو شودد و در صورت لغو آن ها چه تاثیری را بر روی اقتصاد و سیاست های داخلی کشور شاهد خواهیم بود.

تحریم هایی برای اشغال سفارت آمریکا و...

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 و به تبع آن اشغال سفارت آمریکا در تهران، آمریکا تحریم های اقتصادی را به منظور تضعیف حکومت جمهوری اسلامی ایران وضع کرد.

در سال 1374 بیل کلینتون رییس جمهوری دموکرات وقت ایالات متحده آمریکا اقدام به وضع تحریم هایی کرد که به موجب آن علاوه بر اینکه شرکت های نفتی آمریکا دیگر حق سرمایه گذاری در طرح های نفت و گاز ایران نداشتند، روابط بازرگانی با جمهوری اسلامی ایران به سوی یکجانبه از سوی دولت وقت آمریکا قطع شد.

تحریم هایی هسته ای

پس از وضع این تحریم ها در حدود 10 سال هیچ گونه تحریم سنگین علیه ایران وضع نشد تا این که در پی اوج گرفتن چالش ها بر سر برنامه هسته ای ایران در سال 85 پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارجا داده شد و به تبع آن وضع تحریم های مختلف علیه ایران شدت گرفت.

تحریم هایی که به منظور مقابله با برنامه اتمی ایران از سوی کشورهای غربی وضع شده بود به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، تاثیری روی برنامه هسته ای ایران نداشته است بلکه تنها اثرات منفی و مخربی روی اقتصاد ایران گذاشته است.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصاد جمهوری اسلامی ایران بیشترین تاثیر را زمانی از تحریم ها گرفت که صادرات نفت و بانک مرکزی در دایره تحریم قرار گرفتند که دلیل آن را نیز اقتصاد تک محصولی (نفت) و نقش بانک مرکزی در وصول درآمد سهل حاصل از فروش نفت، می دانند.

البته ایالات متحده در حالی تحریم دارویی و غذایی را در لیست تحریم های خود قرار داده که نوشابه های گازدار و دخانیات از قرار گرفتن در این لیست معاف هستند.

تحریم هایی که علیه جمهوری اسلامی تصویب شده را می توان به چهار دسته تقسیم کرد که لغو هر یک از آن ها سازوکار متفاوتی را می طلبد. لازم به ذکر است از آن جایی که بخش زیادی از این تحریم ها غیرقانونی است یکی از راه هایی که می توان برای لغو آن ها استفاده کرد، شکایت در دادگاه های بین المللی است که متاسفانه این روش بسیار زمان بر و پرهزینه است.

قطعنامه های سازمان ملل

در حال حاضر یکی از اولین نوع تحریم هایی که وضع شده است، تحریم های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران است. پس از بالا گرفتن اختلافات بین ایران و پانزده عضو شورای امنیت، اعضای این شورا ایران را مستحق اعمال قطعنامه هایی مبتنی بر فصل هفتم شورای امنیت دانستند. در نتیجه در فاصله ای کمتر از دو سال سه قطعنامه 1737، 1747 و 1803 علیه جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید که طبق این سه قطعنامه تعداد زیادی از شرکت ها و اشخاص حقیقی در دایره تحریم ها قرار گرفتند و به تبع آن صادرات بسیاری از کالاها به ایران ممنوع شد که بسیاری از کارخانجات ایرانی چه بزرگ و چه کوچک به دلیل عدم توانایی در تهیه مواد اولیه مورد نیاز خود از چرخه تولید کشور خارج شدند.

تصویب این سه قطعنامه کشور را در وضعیت بغرنجی قرار داد زیرا طبق بندهای منشور 7 سازمان ملل اگر چهار قطعنامه طبق این منشور علیه کشوری تصویب شود به سایر کشورهای عضو اجازه می دهد که برای مقابله، اقدام نظامی علیه آن کشور انجام دهند که تاکنون تمامی کشورهایی که قوانین منشور هفتم علیه آنان اعمال شده است مورد حمله نظامی قرار گرفته اند.

قطعنامه های کاغذ پاره

پس از این اتفاق و تصویب پی در پی قطعنامه های علیه کشورمان محمود احمدی نژاد رییس جمهوری وقت در واکنش به این اقدام، در سخنرانی های خود اعتقاد داشت که این قطعنامه ها کاغذپاره ای بیش نیستند و هیچ گونه ضمانت اجرایی و پشتوانه قانونی ندارد.

در کنار این صحبت ها، دولت وقت طبق دستورالعملی که به رسانه ها صادر کرده بود نحوه اطلاع رسانی قطعنامه ها به گونه ای به آن ها ابلاغ شده بود که گویا هیچ رسانه ای حق نداشت که اخبار را به صورت کامل و صحیح به مردم اطلاع رسانی کند.

تحریم های اتحادیه اروپا

در کنار تحریم های شورای امنیت، اتحادیه اروپا نیز اقدام به وضع تحریم های متعددی علیه کشورمان کرد که تمامی کشورهای عضو اتحادیه را ملزم می کرد تا به تحریم های تصویب شده در بخش علوم هسته ای، حمل و نقل هوایی و دریایی، بانکی و صنعت نفت و همچنین اشخاص حقیقی پایبند باشند.

همچنین سه دولت اصلی ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و کانادا نیز با تبعیت از تحریم های تصویب شده توسط شورای امنیت اقدام به وضع تحریم های جداگانه ای علیه جمهوری اسلامی ایران کردند.

تحریم های کنگره آمریکا

قسمت آخر تحریم ها که به اعتقاد تمامی کارشناسان سخت ترین تحریم های وضع شده علیه ایران است و لغو آن ها کار بسیار دشواریست، تحریم های تصویب شده در کنگره آمریکا (مجلس نمایندگان و مجلس سنا) است.

یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد مذاکره ایران و آمریکا حل و فصل این بخش از مشکلات است و خواسته اعضای تیم مذاکره کننده کشورمان حل و فصل این اشکالات به عنوان اختلاف داخلی آمریکایی هاست که باید توسط دولتمردان ایالات متحده برطرف شود.

در قسمت های بعدی این گزارش جزئیات تحریم های غرب علیه ایران،میزان تاثیرگذاری،چگونگی لغو آنها و اثرات اقتصادی لغو این تحریم ها مورد بررسی قرار می گیرد.