فرهنگ سازی و قانون مجازات؛ راه پیشگیری از حیوان آزاری

بحث حمایت از حیوانات، موضوعی است که قرن‌ها پیش از سوی پیامبران و امامان سفارش شده است  و این موضوع نسل به نسل از طریق آیات قرآنی و احادیث به ما رسیده است که حیوان آزاری نکنیم، چرا که انسان، خود نوعى حیوان است،  از این رو با دیگر جانداران نقاط مشترک بسیارى دارد وتنها یک سرى تفاوت هاى اساسى نیز با دیگر حیوانات دارد که او را متمایز و بى رقیب ساخته است.

رسول اکرم (ص) در این رابطه فرموده اند: هرگونه آزار و اذیت حیوانات امری شیطانی است.این به این معنا است که هر کس حیوانی را آزار دهد همچون شیطان به بار مجازاتش خواهد رسید.

حیوان آزاری یکی از انواع بد اخلاقی اجتماعی است که می‌توان به آزار و اذیت حیوانات شهری توسط کودکان و بزرگ ترها اشاره کرد.

در بسیاری از کشورها حیوان آزاری جرم محسوب می شود اما در ایران این موضوع جرم به حساب نمی آید و قوانین عام موجود نیز قوانین زیست محیطی است.

این درحالیست که بررسی‌های روانشناسی نشان از آن دارد که حیوان آزاری از نمونه‌های مسلم مشکلات روانی است و انسان سالم هیچ گاه از آزار و اذیت کردن حیوانات لذت نمی برد، خوشحال نمی شود و باید به این نکته توجه داشت که بعضی از این افراد باید تحت درمان قرار گیرند تا شاهد حوادث تلخ تری از سوی آنها نباشیم.

بسیاری از قاتلان سریالی سابقه حیوان آزاری داشته‌اند، به طور مثال بررسی‌ها در پرونده جنایت بیجه که در آن پسر جوان با اقدامات شوم دست به جنایت های سیاهی زده بود و کشتن انسان برایش امری عادی به نظر می رسید، نشان می‌داد  که این جوان ابتدا برای تفریح حیوان آزاری می کرده و با کشتن آنها به دنبال هیجان بالاتری بوده است.او در نهایت با قتل‌هایش به یکی از قاتلان سریالی کشور تبدیل شد.

در سطح شهر بارها شاهد حیوان آزاری از سوی برخی افراد جامعه بودیم که باعث ناراحتی و رنجش مان شده است و این را هم می دانیم که در برخورد با چنین افرادی تنها عکس العمل‌مان سکوت است، چرا که در قانون مجازات اسلامی هیچ نوع محکومیتی برای این افراد صادر نشده است و همین باعث شده است تا هر روز شاهد چنین صحنه های تلخی باشیم.

محمدعلی کیهانی نژاد، روانشناس در این باره به خبرنگار برنا گفت: «افرادی که اقدام به حیوان زاری می کنند، از لحاظ روانی نرمال نیستند. غیر از این رفتارها مشکلات شخصیتی دیگری هم دارند و حتی در منزل هم به نوعی دیگر به آزارو اذیت افراد خانه می پردازند و می خواهند خودشون را بزرگ نشان دهند،این‌ها عقده دارند و وقتی زورشان به کسی نمی رسد، عقده هایشان را روی ضعیف‌تر از خودشان نشان می دهند، با این کار حس می کنند خیلی قوی هستند و حقارت خود را پشت این احساس مخفی می کنند.»

چنین افرادی حتی به حیوانات داخل قفس و محافظت شده در باغ وحش ها نیز رحم نمی کنند، پرویز قندالی مدیر باغ وحش ارم نیز در این باره گفت:«حیوان دوستان همیشه از باغ وحش انتقاد و ما را متهم می کنند و این درحالی است که هنوز در مورد رفتار با حیوانات فرهنگ سازی نشده است .»

وی افزود:« ما در تمام مسیر باغ وحش تابلو زده ایم که لطفا به حیوانات غذا ندهید یا چیزی سمتشان پرت نکنید ولی همیشه با وجود نگهبانان  ما شاهد برخی رفتارهای غلط هستیم.»

قندالی در ادامه افزود:« زمانی که فیل را برای اولین بار به باغ وحش آوردیم، برای جذب مردم و بازدید از باغ وحش ، قفسی برای فیل طراحی کردیم که خرطوم فیل از قفس بیرون می‌آمد تا کودکان و مردم پس از گرفتن میوه از نگهبان قفس آن را به فیل بدهند، اما با فردی روبرو شدیم که سیگارش را روی خرطوم فیل گذاشته بود تا آن را خاموش کند.وقتی به رفتار این مرد اعتراض کردیم، او ادعا کرد که پول دادم و حق دارم، هر کاری که می خواهم انجام دهم.»

پرویز قندالی افزود:« فاجعه بدتر اینکه که شخصی داخل فقس میمون‌ها بسته خرمایی گذاشته بود و زمانیکه داخل آن را بررسی کردیم با تیغ و سوزن هایی که در میان خرماها گذاشته شده بود، روبرو شدیم.»

از این اتفاقات نه تنها در باغ وحش، بلکه در جای جای ایران صورت می پذیرد و این درحالیست که در دین اسلام امده است، با حیوانات مهربان باشید و حتی چند حدیث از بزرگان دینی در این ارتباط وجود دارد. همانگونه که پیامبر خدا(ص) وقتی الاغی را دید که صورتش را داغ نهاده‏اند فرمود: مگر نشنیده‏اید که من لعنت کرده‏ام آن کسی را که صورت حیوان را داغ کند  یا بر صورت آن تازیانه زند.

دفتر آیت الله یوسف صانعی در پاسخ به سوال خبرنگار برنا در خصوص حیوان آزاری گفت:«در دین اسلام حیوان آزاری حرام است و از نظر شرع گناه محصوب می شود،حتی مراجع تقلید در ارتباط  با گربه اعلام کردند، احتیاط واجب است و اصلا نباید کشته شود و هرکس اقدام به حیوان آزاری کند مرتکب گناه شده و کار حرام انجام داده است».

دکتر جعفر کوشا، استاد دانشگاه و جرم شناس نیز در پاسخ به این سوال که در قانون کیفری برای افرادی که اقدام به حیوان آزاری می کنند مجازاتی در نظر گرفته شده است یا خیر، گفت :« در حال حاضر ما برای سگ گل ، سگ‌های خانگی و سگ‌هایی که گران قیمت هستند،  قانونی داریم که در صورت کشتن این حیوانات باید،  دیه پرداخت شود اما برای آزار حیوانات دیگر قانون در نظر گرفته نشده است و این در حالیست که در اسلام به طور واضح به این مسئله پرداخته شده و این کار را حرام اعلام کرده اند».

وی در ادامه افزود:«در بحث حیوان آزاری چون حیوانات توان دفاع از خود را ندارند و کسانی که اقدام به حیوان آزاری می کنند، افرادی هستند که سادیسم و مشکل روحی دارند و  ممکن است به شخصی آسیبی برسانند که در این حین  دادستان یا مدعی حقوق حیوانات که همان محیط زیست است باید از حیوانات دفاع کنند.»

وی در ادامه خاطر نشان کرد :«با توجه به اهمیت این موضوع و حرام بودن حکم آزار و اذیت حیوانات  ما باید برای مجازات این افراد قانون وضع کنیم، اما قبل از آن باید این کار را فرهنگ سازی کنیم و سازمان‌های مردم نهاد  باید حمایت خودشان را از حیوانات اعلام کنند تا این حیوانات مورد حمایت قرار بگیرند .»

سید جاوید آل داوود مدیر کل انجمن حمایت از حیوانان نیز در خصوص اینکه برای حل این مشکل که در قانون اساسی مجازاتی برای حیوان آزاری وجود ندارد، چه کار می‌شود کرد، گفت:«در ایران متاسفانه هیچ قانونی برای مجازات حیوان آزاران وجود ندارد و هیچ منع قانونی یا پیگرد قانونی در این باره  نداریم.»

وی افزود: «حدود 8 سال پیش، پیش نویسی از قانون حمایت از حیوانات را به مجلس ششم، ارائه کردیم و یک نسخه از این پیش نویس را به تک تک نماینده های مجلس دادیم، ولی متاسفانه  نه تنها در اولیت کار مجلس قرار نگرفت بلکه این موضوع در صحن مجلس مطرح نشد.»

وی در ادامه افزود :«در تمام دنیا رسم بر این است که اگر کسی حس کند، در جایی از قانون، نیاز است که ماده‌ای اضافه شود، طرحش را به مجلس ارائه می دهد. ولی در ایران به این گونه است که طرح را باید اول 15 نفر از نمایندگان مجلس امضا کنند بعد برای ارائه به مجلس آماده شود.»

معصومه ابتکار رییس سازمان محیط زیست نیز درباره اینکه چرا مجازات برای شکارغیرمجاز و تجاوز به حیوانات در قانون وجود دارد اما هیچ مجازاتی برای کسانی که حیوان آزاری می کنند در نظر نگرفته اند، گفت: «پیشنهاد خوبی است و باید این موضوع را بررسی کنیم، اما بخش زیادی از این مشکل به فرهنگ مربوط است که باید ابتدا این فرهنگ را در جامعه پرورش دهیم.»