بافت تاریخی شهرخرم آباد در کما/ لزوم توجه مدیریت شهری به بافت تاریخی

 به گزارش خبرگزاری برنا از لرستان ،خرم آباد یکی از شهرهای چهار فصل  کشورمحسوب می شود،با آن که مرکز استان لرستان است  توسعه چندانی نیافته و در مقایسه با سایر مراکز استانهای دیگر با مشکلات بسیاری روبه رو است. گستره وسیع زمین های خالی که  روزگاری در آنها زندگی جریان داشته ، خانه های خالی متروکه، افزایش آمار آسیب های اجتماعی در شهرو غیره مسائلی است که توسعه شهری مرکز استان را دچار مشکل کرده است.

خرم آباد از شهرهایی است که بافت تاریخی  آن می تواند بخش قابل توجهی از گردشگران را به خود جلب کند. خانه های قدیمی در کوچه پس کوچه های این شهر که قدمت  آنها تاریخ را یادآوری می کند. امروزه  اما از این کوچه ها، خانه ها و سنت های غنی، بافت قدیم شهری خبری نیست. چرا که آپارتمان نشینی بافت سنتی شهر را در معرض تخریب قرار داده است. در حال حاضر1500 هکتار بافت فرسوده در شهر خرم آباد وجود دارد که یک سوم آن تاریخی و قدیمی است. ساخت اصلیوجدید خرم آباد از نظر جغرافیایی  به حومه شهر منتقل شده است. هم چنینبافت سنتی شهر توسعه پیدا نکرده  و برنامه ریزی خاصی هم برای ترمیم چهره شهر در این مناطق وجود ندارد.

در گذشته افرادی که مشکل معیشتی داشتند در حومه شهر به شهرک سازی روی می آوردند و با توجه به اینکه  بخشی از خدمات اصلی شهری  به این مناطق نوساز انتقال داده شد مردم برای زندگی در آن مناطق ابزار تمایل  کرده و عملا شهر تاریخی تخلیه شده است. برای حل این مشکل در خرم آباد باید زیر ساخت های زندگی در بافت سنتی هم به اندازه بخش های جدید شهرمهیا گردد، در عین حال باید برای مرمت خانه هایی که در این بافت قرار گرفته اند  تسهیلات در نظر گرفته شود.

 به تازگی شهرداری خرم آباد در بخش سنتی شهر مراکز اقتصادی می سازد که این امر باعث خواهد شد بافت سنتی شهر رونق گرفته  و مراکز فرهنگی نیز در این محدوده به وجود بیاید. این حرکت محرکی است تا مردم  به این قسمت شهر گرایش پیدا کرده و ساکن شوند. مجلس و دولت برای احیا بافت های فرسوده و سنتی باید به شهرداری کمک کنند  و محدودیت هایی برای گسترش نیافتن شهر طراحی گردد. در عین حال  مشوق هایی در نظر گرفته شود  که مردم به داخل شهر برگشته  و با مرمت خانه های قدیمی خود در آن زندگی کنند.

 بدون تردید در شرایط کنونی وجود زمین های خالی گسترده و در کنار آن خانه های نیمه ویران قدیمی  در شهر خرم آباد به یکی از معضلات  این شهر تبدیل شده است و نکته جالب توجه اینکه  با وجود این حجم بالای  زمین های خالی و خانه های نیمه ویران ، شهر در حال گسترش طولی و حاشیه نشینی است. بافت قدیم  شهر خرم آباد در اکثر مکان ها هم اکنون  مملو از خانه های  متروک شده است  که به مرور در حال نابودی  کامل هستند و با وجود اینکه برخی استان ها اقدام به مرمت  نمادین خانه های تاریخی می کنند در لرستان هنوز هیچ خانه ای مرمت نشده است.

 هسته مرکزی شهر خرم آباد  در حالی در هیاهوی آپارتمان نشینی و زندگی مدرن رو به زوال است،  که از سوی دیگر بالا آمدن آب های زیرزمینی در این شهر همچنان ادامه دارد و عمق آب تا سطح زمین به دلیل نبود سیستم  جمع آوری فاضلاب شهری هر روز کمتر می شود. ادامه این روند بسیاری از بناهای تاریخی کهن  و بافت فرسوده را دچار نم زدگی و رطوبت شدید کرده است. مصداق بارز چنین مسئله ای را می توان در بنای تاریخی  و منحصر به فرد حمام کوچک  عصر قاجاری مرکز شهر خرم آباد مشاهده کرد.

 متروکه شدن بافت  فرسوده  تبعات دیگری از جمله  تغییر کاربری این خانه های  تاریخی و بزرگ را در بر داشته است به طوری که  هم اکنون بازاریان شهر خرم آباد  از این خانه ها به عنوان انبار استفاده می کنند  و این خطر وجود دارد که با ادامه این روند  دیگر اثری از بافت های فرسود و قدیمی  شهر باقی نماند. نبود تعریف صحیح  حریم این خانه ها  و نبود توجه به نگهداری  آنها موجب شده است  به مرور اکثر این خانه ها  به ویرانه تبدیل  شوند و ظریفت  عظیمی بیهوده از دست رود.

خرم آباد و دیگر شهرهای استان در زمینه وجود بافت فرسوده و نامقاوم با مشکل جدی مواجه هستند و یادآور شد: علی رغم اینکه بافت فرسوده بروجرد بیشتر از خرم آباد است ولی تنها نکته مثبت این است که تراکم جمعیت در بافت فرسوده بروجرد کمتر از مرکز استان است در حالیکه در خرم آباد جمعیت زیادی در مناطق نامقاوم در برابر زلزله زندگی می کنند.

مدیرکل مدیریت بحران لرستان گفت: اجازه بازسازی برخی از بافتهای فرسوده بروجرد به اسم میراث فرهنگی داده نمی شود، وما از میراث فرهنگی خواسته ایم تا محدوده آثار تاریخی خود را مشخص کند تا بتوان بقیه منطقه را مقاوم سازی کرد.

وی از همه مردم استان خواست با توجه به آسیب پذیر بودن استان در برابر زلزله برای مقاوم سازی خانه های خود اقدام کنند و بیان داشت: در این راستا دولت و شهرداریها تسهیلات ویژه ای در نظر گرفته اند که می توان از این تسهیلات استفاده کرد.

 مقاوم سازی بافت های فرسوده شهری استان را گرو مشارکت و عزم جدی مردم است در صورتیکه خود مردم در این زمینه استقبال نکنند نمی توان کار چندانی انجام داد.

این سخنان مدیرکل مدیریت بحران لرستان در حالی مطرح می شود که پیش از این نیز مدیرکل راه و شهرسازی استان لرستان از وجود 11 سکونتگاه غیررسمی در مرکز لرستان خبر داده بود.

شهرام ملکی با بیان اینکه طرح ساماندهی بافتهای فرسوده هشت شهر خرم آباد، ازنا، دورود، بروجرد، پلدختر، کوهدشت، نورآباد و الشتر در حال تهیه است، ادامه داد: اعتبار اختصاص یافته برای تهیه طرح مطالعاتی بافتهای فرسوده این تعداد شهر به غیر از مرکز استان 160 میلیون تومان بوده است.

شهرام ملکی بیان داشت: همچنین اعتبار اختصاص یافته برای تهیه طرح ساماندهی بافتهای فرسوده مرکز استان نیز 180 میلیون تومان بوده است.

وی با اشاره به وضعیت بافت های فرسوده در خرم آباد یادآور شد: در حال حاضر حدود 21 درصد از بافتهای فرسوده استان لرستان در مرکز استان وجود دارد.

یاداشت:محمود داودی نژاد برنا لرستان