اسداله پارسامهر، معاون اداره ثبت احوال در گفت و گو با خبرنگار شهر و شهروند جوان خبرگزاری برنا، با پاسخ به این سوال که انتخاب اغلب نام ها مردم ایران در دهه ها گذشته تا کنون به چه صورت بوده است سخن خودرا آغاز کرد و چنین گفت : معمولا در دهه ها گذشته قالب نام هایی که توسط مردم کشورمان انتخاب می شود مربوط به نام های دینی و مذهبی، ملی و ایرانی، قومی و منطقه ای و برخی نام ها خاص که متاثر از فرهنگ های دیگر است، انتخاب می شود.
وی در ادامه از تاثیرات رخداد های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بر روی روند نام گذاری گفت: اساسا به لحاظ این که نام در مرحله اول یک واژه است و واژه نیز متعلق به بافت زبان است، در نتیجه زبان ها هم متاثر از رخ دادها سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هستند. مثلا نام ابوذر، سمیه، مقداد و یاسر در سال های 57 و بعد از مصادف شدن با انقلاب اسلامی به لحاظ قدرت شور و احساس دینی و مذهبی که داشتند، بیشتر انتخاب می شدند.
پارسامهر افزود: در دهه 60 و 70 نام های مذهبی نیز در برهه ها تاریخی در بالاترین رده از نام ها انتخاب می شدند. در دوران جنگ تحمیلی نام«مهدی» به لحاظ قدرت انگیزشی که در جبهه ها نبرد داشتند بیشترین انتخاب را داشتند. برخی نام ها متاثر از رخداد های ورزشی است. مثل نام ابوالفضل که در دورانی که حسین رضازاده وزنه می زد و مقام کسب می کرد، این نام پسرانه بیشترین استقبال را داشت.
معاون سازمان ثبت احوال در خصوص اینکه رخدادها طی چه فرآیند و فاصله زمانی برنامه ها، اثرگذار هستند، بیان داشت: بعضی از رخدادها اجتماعی نظیر موارد مطرح شده، زودگذر هستند که در چند سال مصادف با بروز آن رخ داد ظهور پیدا می کند ولی بعضی از تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تاثیری طولانی دارند و در مدت زمان زیادی می توانند تاثیرگذار باشند. مثل گرایش به نام های ملی و ایرانی که در کنار نام های مذهبی از رشد خوبی برخوردار بودند.
طبق گفته معاون سازمان ثبت احوال، آمار انتخاب نام پسرانه و دخترانه از سال 83 تا سال 93 به شکل زیر است:
فراوانی |
ترتیب اسامی پرطرفدار پسرانه از سال 83-93 |
316258 |
ابوالفضل |
304310 |
امیرحسین |
256726 |
علی |
246398 |
امیرعلی |
240047 |
محمد |
223319 |
مهدی |
196238 |
امیرمحمد |
179058 |
حسین |
148831 |
علیرضا |
144773 |
محمد رضا |
143974 |
محمد مهدی |
125669 |
رضا |
118678 |
امیررضا |
115982 |
محمد طاها |
106853 |
محمد امین |
97598 |
محمد حسین |
77907 |
امیر مهدی |
68563 |
امیرعباس |
67860 |
محمد جواد |
66383 |
علی اصغر |
65959 |
عرفان |
65219 |
طاها |
63654 |
پارسا |
61991 |
یاسین |
53777 |
ایلیا |
52653 |
ماهان |
51777 |
بنیامین |
51774 |
متین |
50037 |
سجاد |
فراوانی |
ترتیب اسامی پرطرفدار دخترانه از سال 83-93 |
599165 |
فاطمه |
388521 |
زهرا |
154103 |
زینب |
135430 |
ستایش |
122984 |
مریم |
121380 |
مبینا |
115287 |
ریحانه |
99454 |
هستی |
86452 |
نرگس |
77335 |
محدثه |
76543 |
معصومه |
71743 |
مهسا |
71526 |
کوثر |
65921 |
رقیه |
63933 |
یسنا |
وی در ادامه اسامی پرطرفدار سال 1393 را نیز ارائه داد. طبق این گزارش آمارها به شکل زیر است:
فراوانی |
ترتیب اسامی پرطرفدار دخترانه سال 93 |
6.783 |
فاطمه |
4.148 |
زهرا |
2.456 |
نازنین زهرا |
2.263 |
یسنا |
1.899 |
زینب |
1.530 |
ریحانه |
1.366 |
فاطمه زهرا |
1.147 |
رها |
1.109 |
باران |
1.106 |
ثنا |
1.017 |
کوثر |
1.009 |
سارینا |
1.004 |
مریم |
0.985 |
اسرا |
0.909 |
هستی |
0.904 |
رقیه |
0.822 |
محیا |
0.808 |
نرگس |
0.801 |
مهسا |
0.754 |
معصومه |
0.743 |
آیلین |
0.722 |
آوا |
|
ترتیب اسامی پرطرفدار پسرانه سال 93 |
4.716 |
امیرعلی |
3.290 |
محمد طاها |
3.207 |
امیرحسین |
3.142 |
ابوالفضل |
3.055 |
محمد |
2.799 |
علی |
2.329 |
حسین |
2.073 |
امیرمحمد |
1.920 |
امیرعباس |
1.571 |
محمد مهدی |
1.528 |
مهدی |
1.514 |
محمد رضا |
1.438 |
محمد حسین |
1.418 |
امیر رضا |
1.343 |
علی اصغر |
1.336 |
علیرضا |
پارسامهر در رابطه با نام هایی که در مجموعه ثبت احوال وجود ندارد و از طریق سازمان رد می شود گفت: نام هایی که توسط مردم ارائه می شود، اگر در مجموعه نام ها ثبت احوال وجود داشته باشد بدون تردید به کودک تخصیص داده و شناسنامه صادر می شود. ولی اگر خانواده ها نامی را برگزینند که در مجموعه نام ها سازمان وجود نداشته باشد، اسامی در شورای کمیته نام ثبت احوال که از اساتید دانشگاه تهران، علامه طباطبایی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی بررسی می شود و نتیجه به متقاضی نام اعلام خواهد شد.
وی ضمن تاکید بر وجود چارچوب برای انتخاب نام، اذعان داشت: بر اساس این چارچوب نام ها جدید بررسی خواهد شد.
گفتنی است این چارچوب به این صورت تعریف شده است: نام ها دینی و مذهبی، واژه ها قرآنی و مشتقات آن، نام ها صحابه و شخصیت ها اسلامی، نام ها مربوط به فرهنگ ایران باستان تا فرهنگ جدید، نام ها اسطوره ای(دینی، مذهبی و ملی) و نام ها منطقه ای و قومی که در جای جای مختلف کشور زندگی می کنند.
پارسامهر در خصوص نام هایی که از سوی کمیته نام ثبت احوال تایید نمی شود، اذعان داشت: نام ها مربوط به فرهنگ ایرانی و اسلامی در کمیته سازمان مورد تایید واقع می شود. اما نام خارجی و متعلق به فرهنگ بیگانه طبق مقررات جاری و قانون تایید نمی شود.
*شرایط تغییر نام در سازمان ثبت احوال
این مقام مسئول شرایط تغییر نام را اینگونه بیان کرد: طبق مقررات جاری در ثبت احوال، معمولا نام هایی که دارای معنای نا مناسب و ناخوشایند هستند، نام هایی که از گردونه نامگذاری خارج شده و مربوط به دوره ها گذشته است و اسم هایی که در جامعه به ندرت انتخاب می شود، تغییر داده می شود.
وی در ادامه افزود: برای تغییر نام در ثبت احوال دو مورد وجود دارد که چنانچه درخواست متقاضیان متضاد با مفاد دوگانه این سازمان باشد، تغییر حاصل نمی شود.
پارسامهر گفت: اگر درخواست تغییرنام متقاضیان با مقررات سازمان ثبت احوال منطبق نباشد، اینگونه متقاضیان به مراجع قضایی هدایت می شوند تا از طریق قانون نسبت به تغییر نام خود اقدام کنند.
معاون سازمان ثبت احوال کشور در پاسخ به اینکه اگر نامی غیر قابل تغییر باشد، متقاضی چه کاری باید انجام دهد، اظهار داشت: با توجه به فرهنگ غالب در جامعه ایران نام ها قدسی و معصومان، نام ها مناسب که دارای استقبال و درخواست بسیار در جامعه باشد، قابل تغییر نیست. چنانچه در شرایط خاص متقاضیانی تقاضا تغییر اسم خود را داشته باشند، باید از طریق مراجع قضایی و شواهد تغییر نام خود را در خواست.