صبح بدون تحریم

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، عقربه‌های ساعت به ٢٤ در تهران رسید. در اروپا و امریکا هنوز تقویم تاریخ ١٦ ژانویه را به خود اختصاص داده است. سرانجام پس از ساعت‌ها بی‌خبری، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و جان کری، رییس دستگاه دیپلماسی امریکا برای دومین بار در ٢٤ ساعت دیداری دوجانبه را تجربه کردند. دیداری برای اخرین صیقل کاری‌های توافق پیش از ورود به فاز اجرا. دیداری که در ان باید از بازشدن اخرین گره خبر داده می‌شد. اتحادیه اروپا هم دقایقی پس از اغاز این دیدار با ارسال یک ایمیل به خبرنگاران اطلاع داد که جلسه قرائت بیانیه مشترک توسط فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه ایران ساعت ٢٢ به وقت پایتخت اتریش خواهد بود. سرانجام پس از قریب به ٢٠ ساعت انتظار، هیاهو به محل استقرار خبرنگاران در مقر سازمان ملل بازگشت. دقایقی پس از اعلام خبرهای فوق بود که سرانجام یوکیا امانو، مدیرکل اژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم گزارش راستی‌آزمایی نهایی خود را اعلام کرد. در این گزارش تاکید شده است که ایران مراحل اماده‌سازی برای ورود به روز اجرا را بی‌اندک کم و کاستی تکمیل کرده است. متن این گزارش برای لغو قطعنامه‌های شورای حکام در اختیار این شورا و برای لغو قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت و اغاز به کار قطعنامه ٢٢٣١ هم در اختیار اعضای شورای امنیت قرار گرفت.

ایران به تعهدات خود برای اجرای برجام عمل کرد

امروز من طی گزارشی تایید کردم که ایران گام‌های مقدماتی لازم برای اجرای برنامه جامع اقدام مشترک را تکمیل کرده است. این گزارش به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل ارایه شده است. این گزارش پس از آن منتشر شد که بازرسان میدانی تایید کردند ایران تمام اقدامات لازم ذیل برجام برای ممکن شدن وقوع روز اجرا را انجام داده است. این امر راه را برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هموار می‌کند تا راستی‌آزمایی و نظارت بر تعهدات مرتبط با هسته‌ای ایران ذیل این توافق را، آنطور از سوی شورای امنیت سازمان ملل خواسته شده و مجوز آن از سوی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر شده بود، آغاز کند. روابط بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اکنون وارد فاز تازه‌ای می‌شود. این روزی مهم برای جامعه بین‌الملل است. من به تمام کسانی که این واقعیت را محقق کردند، به خصوص گروه کشورهای موسوم به E٣/EU+٣، ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تبریک می‌گویم. ایران همراستا با تعهداتش، اجرای موقت پروتکل الحاقی بر توافقنامه پادمانی‌اش با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را آغاز می‌کند. این امر، همراه با دیگر اقدامات مرتبط با هسته‌ای ذیل برجام، توانای آژانس برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای در ایران و راستی‌آزمایی صلح‌آمیز بودن آنها را افزایش می‌دهد. از زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بررسی مساله هسته‌ای ایران را در سال ٢٠٠٣ اغاز کرد، ما مسیری طولانی را پیموده‌ایم. کارهای زیادی برای رسیدن به اینجا و اجرای این توافق، صورت گرفته است و اجرای این توافق نیز شامل یک چنین تلاشی خواهد بود. ما از طرف خود حاضریم که اقدامات لازم باقیمانده را انجام دهیم.

دوباره موگرینی و ظریف

 با انتشار گزارش راستی‌آزمایی اژانس نوبت به قرائت بیانیه مشترک میان ایران و نماینده ١+٥ به سنت دو سال مذاکره گذشته رسید. فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که پس از کاترین اشتون، دومین بانوی حاضر در گردونه مذاکرات وزرای ایران و ١+٥ در دو سال گذشته بوده است زودتر از محمدجواد ظریف از کوبرگ به مقر سازمان ملل در وین رسید. دقایقی که به رایزنی‌های بیشتر تشریفاتی وی با یوکیا امانو، مدیرکل اژانس بین‌المللی انرژی اتمی گذشت.

ساعت ٢٢ و ٤٠ دقیقه روز یکشنبه به وقت ایران بود که محمدجواد ظریف دوشادوش فدریکا موگرینی وارد محل کنفرانس خبری مخصوص قرائت بیانیه شدند. نماینده ایران و نماینده ١+٥ پشت به پرده ابی رنگی منقش به نام سازمان ملل ایستادند. به سنت همیشه، موگرینی ابتدا این بیانیه را به زبان انگلیسی قرائت کرده و سپس محمدجواد ظریف خطاب به خبرنگاران به زبان انگلیسی گفت: من الان همان کاری را می‌کنم که همواره در چنین موقعیت‌هایی کرده‌ام. من دقیقا ترجمه فارسی سخنان خانم موگرینی را قرائت خواهم کرد، پس نگران صحت ترجمه نباشید.

متن بیانیه مشترک ظریف و موگرینی

این توافق تاریخی، استوار و منصفانه است

امروز، ما به روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) رسیدیم. از زمان روز تصویب، ما مجدانه تلاش کردیم و تعهد مشترک و اراده جمعی خود را به نمایش گذاشتیم تا سرانجام موجبات اجرای برجام را فراهم کنیم. امروز، شش ماه پس از نهایی شدن آن توافق تاریخی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرد که ایران تعهدات هسته‌ای ذیربط خود تحت برجام را اجرا نموده است.  از آنجا که ایران به تعهدات خود عمل نموده است، امروز تحریم‌های مالی و اقتصادی ملی و چندجانبه مربوط به برنامه هسته‌ای ایران منطبق با برجام برداشته شد. اتحادیه اروپایی، کشورهای ١+٥، مرکب از جمهوری خلق چین، جمهوری فرانسه، جمهوری فدرال آلمان، فدراسیون روسیه، بریتانیا و ایالات متحده امریکا، و ایران همچنین در زمینه استفاده‌های صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، در چارچوب برجام، همکاری خواهند کرد.

تحریم‌های سازمان ملل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران برداشته شد. قطعنامه ٢٢٣١ (٢٠١٥) شورای امنیت که برجام را مورد تایید قرار داد، از این پس در کنار پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان پی تی)، تنها چارچوب حقوقی مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران خواهد بود، و کلیه مفاد قطعنامه‌های ١٦٩٦ (٢٠٠٦)، ١٧٣٧ (٢٠٠٧)، ١٧٤٧ (٢٠٠٧)، ١٨٠٣ (٢٠٠٨)، ١٨٣٥ (٢٠٠٨)، ١٩٢٩ (٢٠١٠) و ٢٢٢٤ (٢٠١٥) خاتمه می‌یابند.

اتحادیه اروپایی تایید کرده است که چارچوب‌های قانونی لازم برای برداشتن تحریم‌های مالی و اقتصادی اتحادیه درباره برنامه هسته‌ای ایران اجرایی شد. ایالات متحده اعمال تحریم‌های مصوب مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را امروز متوقف می‌کند که همچنین شامل لغو فرمان‌های اجرایی مربوطه و صدور مجوز برخی فعالیت‌ها، آنگونه که در برجام مشخص شده است، است. اتحادیه اروپایی و ایالات متحده آیین نامه‌های مربوطه در خصوص جزییات تحریم‌هایی که برداشته می‌شوند را صادر و از این طریق مشارکت بین‌المللی در پیشرفت اقتصادی ایران را تسهیل کردند.

همان‌گونه که مقرر شده است، ما به مراقبت و نظارت بر اجرای کامل و موثر برجام از طریق کمیسیون مشترک، مرکب از ١+٥ و ایران که توسط نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور روابط خارجی و سیاست امنیتی هماهنگ می‌گردد، دقیقا همان‌گونه که در ٢٣ تیر ١٣٩٤ توافق شد، ادامه خواهیم داد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سهم خود، مسوولیت مراقبت و راستی‌آزمایی اجرای برجام و نیز تعهدات ایران به عنوان عضو معاهده منع اشاعه و موافقتنامه پادمان و اجرای موقت پروتکل الحاقی را به عهده دارد.

ما مایلیم با استفاده از این فرصت، از دولت اتریش به دلیل میزبانی، و از همه کشورهایی که از فرآیند مذاکرات حمایت و به اجرای برخی از تعهدات تحت برجام کمک کردند، تشکر نماییم. ما همچنین از تمامی شخصیت‌هایی که از سال ١٣٨٢ هدایت مذاکرات را به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران و ١+٥ به عهده داشته‌اند، سپاسگزاری می‌کنیم.

همه طرف‌ها باوری راسخ دارند که این توافق تاریخی، استوار و منصفانه است، خواست‌های همه را تامین می‌کند، و اجرای مناسب آن گامی کلیدی در کمک به بهبود صلح، ثبات و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود.

این دستاورد به روشنی ثابت می‌کند که با اراده سیاسی، پشتکار، و از طریق دیپلماسی چندجانبه، ما قادریم سخت‌ترین معضلات را حل و فصل، و راه‌حل‌های واقع بینانه‌ای که قابلیت اجرای موثر داشته باشند پیدا کنیم. این یک پیام قاطع و امیدوارکننده است که جامعه بین‌المللی می‌بایست در تلاش‌های مان برای ساختن جهانی امن‌تر، مد نظر داشته باشد.

ترحیم  تحریم‌ها

در شرایطی که دوربین‌های رسانه‌های بین‌المللی بر جلسه قرائت بیانیه متمرکز بودند، زنجیره‌ای از اقدام‌ها برای برداشته شدن تحریم‌های هسته‌ای ایران از سه کانال شورای امنیت، اتحادیه اروپا و ایالات متحده به سرعت جامه عمل پوشید.

١-‌ باراک اوباما، رییس‌جمهوری امریکا، فرمان اجرایی رفع تحریم‌های امریکا علیه ایران را امضا کرد.

٢-‌ اتحادیه اروپا تحریم‌ها علیه ایران را لغو کرد.

٣-‌ وزارت خارجه امریکا با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که واشنگتن تعهدات تحریمی خود ذیل برجام را اجرایی کرده است.

روز نو برای ایرانیان

در فضای مجازی، پیام‌های کوتاه منتشر شده جدا از خبررسانی از جانب خبرنگارانی که برای پوشش خبری روز اجرا به وین رفته‌اند، مملو از پیام تبریک به ایران بود: “ ایرانی‌هایی که امشب خوابیدند و منتظر نماندند، صبح یکشنبه با یک خبر خوش بیدار خواهند شد. “ امروز با توافق هسته‌ای را با روزی مقایسه کنید که اگر این توافق وجود نداشت. “ “ رابطه ایران و جهان وارد فاز جدیدی شد. “ تبریک به تمام مردم شریف ایران. “ امروز، برای ایران روز اغاز یک دوره است، دوره پساتحریم “. “ امیدوار باشیم که ایران از ١٦ ژانویه ٢٠١٦ به بعد دوره جدیدی را بدون تحریم تجربه کند “.

وزیر امور خارجه انگلیس نیز در توئیتر شخصی خود نوشت: اجرای توافق هسته‌ای ایران  تاریخی بوده و امنیت و کامیابی را افزایش داده و کاهش تحریم‌ها را کلید می‌زند

 

روز اجرا از نگاه مذاکره‌کنندگان

علی‌اکبر صالحی: امروز روز اقتدار ملی ما است. ایران با پشتوانه ملت خود و درایت مقام معظم رهبری و حمایت رییس‌جمهور و دولت توانست انچه را که حق ش بود بگیرد و سرافرازانه در جامعه بین‌المللی ظاهر شود. این روز را به همه تبریک می‌گویم. پس از این توافق هم فعالیت‌های هسته‌ای خود را در جهت حاکمیت و منافع ملی دنبال خواهیم کرد. ما رفتار غربی‌ها را براساس تعهدات می‌سنجیم و رفتار اروپایی‌ها باید در چارچوب این تعهدات باشد. مذاکره با خانم موگرینی به عنوان نماینده کشورهای دیگر صورت گرفت و طرف مقابل حتما به الزامات و همکاری با ایران ادامه خواهند داد.

سید عباس عراقچی: جزییات پیچیده‌ای در عمل وجود داشت که حل و فصل انها به اسانی مورد تصور برخی نبود اما الحمدالله حل شد. امروز مساله جدیدی از سوی طرف مقابل مطرح نشد بلکه جزییات اجرایی بود که باید به دست می‌امد و این جزییات ظرافت‌هایی داشت که برای روزهای اخر باقی مانده بود.

حمید بعیدی نژاد: مسائل فنی و مقدماتی وجود داشت که باید در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لحاظ و تکمیل می‌شد. این پروسه همزمانبر بود و ما فکر می‌کنیم که به شکل طبیعی پیش بینی می‌شد که کار به بحث‌های بیشتر و زمان بیشتر نیاز داشته باشد. خوشبختانه هم کار انجام شد و خوشحال هستیم که بحث نهایی شد.

بهروز کمالوندی: این پرونده یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های فنی – حقوقی – سیاسی و بین‌المللی بود. امروز هم به مقداری شکیبایی نیاز داشتیم و البته در دو سال گذشته هم روند مذاکرات اینگونه بوده است. برداشت‌های متفاوتی از برخی موضوعات وجود داشت که باید برای رسیدن به برداشت واحد مذاکره می‌کردیم اما مساله جدیدی از سوی طرف مقابل مطرح نشد. در مذاکرات همواره تا اخرین لحظه هم اختلاف وجود دارد و این امر کاملا طبیعی بود. به هرحال امروز روز به نتیجه رسیدن مذاکرات بود و الحمدالله که به نتیجه مد نظر رسیدیم. امروز هم لحظات سختی را پشت سر گذاشتیم اما به نقطه‌ای رسیدیم که ایده ال ما بود. امروز، روز خوبی برای همه ما بود.

منبع: اعتماد، سارا معصومی