فضا را برای حضور همه مردم در انتخابات فراهم کنیم/ کسی حق تصمیم‌گیری برای مردم را ندارد/ توهین و بداخلاقی در مجلس آینده جایی ندارد

نجفقلی حبیبی، پژوهشگر فلسفه اسلامی، عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و سیاستمدار و فعال اصلاح طلب که تجربه های فراوانی در عالم سیاست دارد روزی را مهمان خبرگزاری برنا بود و ما  پیرامون مسائل مختلف با وی به بحث و گفت و گو پرداختیم.

*هرچه به انتخابات نزدیک می شویم همه ی احاد جامعه شرکت در این  حماسه بزرگ را بیشتر درک می کنند ،به نظر شما تا چه حد انتخابات برای کشور اهمیت دارد و مردم در این حوزه چه وظایفی بر دوش دارند؟

 من فکر می‌کنم که ملت ما می دانند که جریان اداره کشور از طریق انتخابات می گذرد و هر مشکلی هم که در مدیریت کشور وجود داشته باشد تنها راه تغییر و تاثیر گذاری بر این مشکلات از راه انتخابات است و بنابر این باید در انتخابات مشارکت کنند و باید مردم بگردند و مشکلات جامعه را پیدا کنند و نهادهایی که با رای مردم انتخاب می شوند مثل مجلس ، ریاست جمهوری و مجلس خبرگان رهبری را سامان بدهند و با انتخاب بهترین ها سرنوشت کشور را رقم بزنند. همه کسانی که به آینده کشور و مصلحت جامعه می اندیشند باید در انتخابات شرکت کنند و این مسئله ربطی به تفکرات سیاسی ندارد. انتخابات یک نیاز اجتماعی است.

همه میدانند یک حکومت مثل کشور ما که جمهوری اسلامی است،  جمهوریت اش با مشارکت مردم در انتخابات محقق می شود. نباید تصور کرد که با مشارکت عده ای این وظیفه از دوش سایرین برداشته میشود. بلکه باید همگی در انتخابات شرکت کنند و بدانند یک رای هم یک رای است و می تواند در به مسند رساندن شایستگان کشور مفید و لازم باشد.

مجلس چند وظیفه بسیار مهم دارد. یکی قانون گذاری است و هرچیزی که در کشور به صورت قانونی بایداتفاق بیافتد از کانال مجلس می گذرد. معضل هایی از قبیل قاچاق و بداخلاقی های اجتماعی هم از طریق قانون گذاری صحیح در مجلس قابل حل است.

در بیانات امام خمینی هم می بینیم که ایشان می فرمایند مجلس جایی است وبرای گفتگو و برای یافتن بهترین راه حل عده ای در اوایل انقلاب معتقد بودندکه باید تمام توان را بر روی تجارت بگذاریم و با داد و ستد مشکلاتمان را حل کنیم. البته این راه حل منجر به خام فروشی و عدم پیشرفت صنایع می شد. عده ای هم معتقد بودند که کشاورزی مهم تر است و عده دیگری هم صنعت را دارای اهمیت فراوان می دانستند. اینجاست که فرمایش امام خمینی نمود پیدا می کند و با گفتگو در مجلس میتوان بهترین راهکار را پیدا  کرد.

یکی دیگر از وظایف مجلس نظارت بر اجرای قوانین و اداره امور کشور است. راههای نظارتی مختلفی هم برای نظارت مجلس در نظر گرفته شده است. یکی از این راه ها دیوان محاسبات کشور است که می تواند به بسیاری از فسادها و بی قانونی ها رسیدگی کند. پس یکی از مهمترین نهادهای تصمیم گیرنده کشور مجلس است. خود مجلس هم می تواند به صورت مستقیم به ورود مدیران شایسته به سیستم اداره کشور کمک کند.

*برای ترغیب مردم برای شرکت در انتخابات دستگاه های اجرایی چه وظیفه ای دارند؟

نهادهای سیاسی و احزاب و دستگاه های اجرایی و تصمیم گیرنده نظام هم وظیفه دارند که امکان حضور مردم در انتخابات را فراهم  کنند. تا مردم بتوانند به صورت آگاهانه انتخاب کنند. در کشور ما که نهادهای حزبی منسجمی وجود ندارند. یکی از بحث هایی که در سخنان امام خمینی هم دیده می شد این بود که ملت قیم نمی خواهد.

گروه ها و احزاب موجود می توانند حد اکثر به مردم مشاوره بدهند ولی حق ندارند کسی را تحمیل کنند و یا به صورت غیر مستقیم القا کنند به مردم که به شخص خاصی رای بدهند. مردم بایدخودشان تصمیم بگیرند. افراد باید نسبت به انتخابات حساس شوند و باور کنند که کسی حق ندارد برایشان تصمیم بگیرد.

مجلس باید ترکیبی از همه تخصص ها باشد و خداروشکر که حداقل تحصیلات را برای ورود به مجلس فوق لیسانس قرار داده اند و نشان از این است که جمهوری اسلامی ایران به سویی  میرود که افراد مطلع، آگاه و متخصص به سمت مدیریت کلان کشور می رود.

یکی از اشتباهاتی  که مردم کشور در انتخابات نمایندگاه مرتکب آن می شوند این است که مردم فکر می کنند که کسی را که به عنوان نماینده شهر و حوزه انتخابیه شان انتخاب کرده اند و به آن رای داده اند باید مشکلات همان منطقه و مشکلات شخصی و اداری افراد را حل کند؛ در صورتی که نماینده وظیفه دیگری دارد و باید به مسائل کلان کشور رسیدگی کند. باید قوانین و راه های نظارتی را تصویب کند که از این طریق کار مردم درست و با سرعت و دقت انجام شود.

البته بسیاری از برداشت های غلط مردم به علت شنیدن شعارهای غلط انتخاباتی از طرف برخی کاندیداها  است که باعث بوجود آمدن توقعات غلط می شود. این شعارها شعارهای خوبی نیست و باعث گمراه کردن رای دهندگان می شود. نمایندگان مجلس در برابر تمام مردم مسئول و پاسخگو هستند. ما بسیاری موارد داریم که بودجه برای چیز دیگری تصویب شده اما برای مورد دیگری خرج شده و این نشاندهنده کم شدن نظارت مجلس است.

*ملت باید چه دیدی داشته باشند تا بهترین انتخاب را بر گزیند؟

مردم بزرگوار ما باید دید کلان داشته باشند و اجازه ندهند که آدم های خاصی را به مجلس تحمیل کنند. باید افراد شایسته حتی اگر گمنام هم هستند وارد مجلس بشوند و شایستگی اصل باشد. این که کسی بگوید فلانی خوب است کافی نیست بلکه باید خودمان هم تحقیق کنیم. ممکن است یک نفر یک ورزشکار خوبی باشد یا هنرمند خوبی باشد اما برای این موقعیت مناسب نباشند زیرا شهرت به تنهایی کافی نیست. به قول مقام معظم رهبری حتی کسانی که نظام را هم قبول ندارند باید رای بدهند ، زیرا آنها ایرانی هستند و کشورشان را دوست دارند.

همانطوری که امام فرمودند مجلس باید عصاره فضائل جامعه باشد. نمایندگان مجلس هم باید نشانه و الگوی اخلاق در جامعه باشند . اصل بعثت پیامبر (ص) هم به خاطر مکارم اخلاق است. با بداخلاقی و بی اخلاقی هم کارها درست نمی شود. همانطور که اگر در یک خانواده اعضای خانواده بی اخلاقی کنند آن خانواده هیچ گاه سامان نمی یابد. اگر اخلاق حاکم باشد کسی از حد خود فراتر نمی رود و حقوق مردم برایش محترم است. در پناه اخلاق یک آرامش در جامعه حاکم است و باعث وجود اعتماد در کشور و بین مردم خواهد شد. یکی از موارد عدم رعایت اصول اخلاقی همین وعده و وعیدهای انتخاباتی نادرست است. کار مجلس کارچاق کنی نیست بلکه کارش وضع قوانین برای اداره بهتر کشور است.

*از نظر شما دستگاه های نظارتی و مطبوعات در عالم سیاسی درست عمل کرده اند؟

برای مردم مهم است که وقتی می شنوند ایران از نظر منابع ثروت جزو چند کشور برتر دنیاست اما از نظر فساد مالی و اداری هم جزو کشورهای بسیار رتبه بالاست قطعا مردم ناراحت می شوند و به آنها برمی  خورد. ایران یک سابقه تمدن بسیار طولانی باستانی و یک تمدن اسلامی بسیار معتبر دارد. این پشتوانه های عظیم ملی و فرهنگی باعث می شود که بپرسیم چراباید اینگونه باشد. دلایل زیادی را می توان برای آن برشمارد و عوامل اثر گذاری از قبیل آزادی مطبوعات و عملکرد دستگاههای نظارتی و مدیریتی کشور از آن جمله اند.

*عملکرد مجلس نهم را چگونه ارزیابی می کنید؟پپیش بینی شما از مجلس آینده چگونه است؟

مجلس باید فعال باشد زیرا کشور در مرحله حساسی است و احتیاج به پویایی بیشتری دارد. عملکرد مجلس نهم مشکلات زیادی داشت. با توجه به اینکه نمایندگان کشور تحصیلکرده اند از آنها توقع بیشتری می رود و رفتارهایی از قبیل برخی توهین ها و درگیری ها و بداخلاقی ها در قاموس مجلس جایی ندارد. مجلس نهم بسیار دوگانه رفتار کرد و با دولت قبل که مورد قبولشان بود بسیار مهربان بودند و با دولت فعلی که فکر می کردند با آنها هماهنگ نیست به گونه دیگری رفتار کردند.

در مجلس پیش رو تصور من این است که خردمندی بیش از هرچیزی  دیده خواهد شد. افرادی که توسط مردم انتخاب می شوند افرادی خواهند بود از همه جریانها که عقل گرایی و خردورزی را الگوی رفتاری  و عملی خود  قرار داده اند. چند صدایی قطعا باعث قدرت مجلس می شود و میتواند به کشور و ارائه راهکار های مناسب کمک کند. متاسفانه یکی از مشکلاتی که ما با آن دست و پنجه نرم میکنیم این است که هرکس فکر و نظر خودرا بهترین و برترین می داند و حاضر نیست به سخنان دیگران گوش دهد و به آن بیاندیشد.

مجلس باید قوانینی را تصویب کند که توجیه پذیر باشد و بتواند به مردم بگوید چرا این قانون تصویب شده است. قانونگذار همه جا همراه قانون نیست که بتواند به مردم توضیح بدهد دلیل تصویب این قانون چه بوده است بلکه باید از روح خود قانون برای توجیه این مسئله استفاده کند. به طور مثال قانون امر به معروف و نهی از منکر که تصویب میشود نوشتن در چند روزنامه کافی نیست بلکه باید به طور کامل و جامع در باره این قانون صحبت شود و به مردم اطلاع رسانی کافی انجام بگیرد. با این روش بهترین نظرها و واکنش ها تا قبل از تصویب نهایی به دست نمایندگان می رسد و به آنها کمک میکند.