عکاسانی که دوشادوش رزمندگان بودند

در ابتدای این مراسم سیف‌اله صمدیان دبیر جشن «تصویر سال» ضمن خیر مقدم‌گویی به حاضران و به ویژه خانواده شهیدان عکس ایران و اشاره به عکاسان حاضر در مراسم، گفت: اینها شهیدان زنده عکس ایران هستند، این عزیزان کسانی هستند که به راحتی می‌شد اکنون در کنار ما نباشند زیرا در هر عملیاتی با جسارتی مثال‌زدنی حضور داشتند. عکاسان جنگ تاریخی را ثبت کردند که بدون حضور آنها هرگز ثبت نمی‌شد اما تاریخ تصویری خیلی در ایران جا نیفتاده است، ملت ما بیشتر ملت گوش است تا ملت چشم.

وی تصریح کرد: انقلاب و خدمتی که عکاسان زمان انقلاب کردند، گشایش رشته‌های عکاسی را در دانشگاه‌ها به مسئولان تحمیل کرد و طبیعتا همان قشر و همان انگیزه‌ها باعث شد در زمان ۸ ساله جنگ تحمیلی ما با یک گروه حدودا آماده برای ثبت لحظات تاریخی رو‌به‌رو باشیم.

صمدیان سپس نام برخی از عکاسان جنگ از جمله محمود کلاری، بهمن جلالی، کاوه گلستان، محسن راستانی، محمد فرنود، عباس میرهاشمی، جاسم غضبانپور، امیرعلی جوادیان، نادر داوودی و بسیاری دیگر را قرائت کرد و ادامه داد: امشب آقای رجبی معمار از ۳ شهید قدردانی خواهند کرد و «تصویر سال» هم به لحاظ حضور هنرمندانه و حرفه‌ای سه عکاس دیگر تقدیر می‌کند. من نمی‌توانم به کاظم اخوان شهید بگویم، نه می توانم جاویدالاثر بگویم زیرا حس شخصی خانوادگی نسبت به او دارم. سهند پسرم تا بچه بود و یادش مانده بود، همیشه می‌گفت عمو کاظم کی برمی‌گردد چون از اتاق سهند و خانه ما رفت و دیگر برنگشت. واقعا فکر می‌کنم هنوز امکان دارد برگردد.

این عکاس پیشکسوت با یادآوری خاطرات کاظم اخوان و شهید چمران به سعید جان‌بزرگی اشاره و اظهار کرد: من از او خیلی چیزها یاد گرفتم. پایان‌نامه‌اش را با هم گذراندیم. او شاگرد اول دانشجویان عکاسی‌ای بود که من با آنها کار می‌کردم. استثنایی‌ترین عکس‌ها را او از حلبچه داشت. داریوش گودرزی‌کیا حدود ۱۰ سال در خبرگزاری همکارم بود. او و دوربینش از هر لحاظ بی‌نظیر بودند. این سه عکاس برای من همیشه جاودان هستند.

وی با تاکید بر لزوم تاسیس موزه عکس در ایران به آرشیو جمع‌آوری شده در انجمن عکس انقلاب و دفاع مقدس اشاره کرد و افزود: این موضوع باید جدی گرفته شود. موزه عکس قطعا شامل عکس‌های همه دوره‌ها از قاجاریه تا انقلاب و به ویژه دفاع مقدس می‌تواند باشد. امیدوارم همه کمک کنند که این اتفاق هر چه زود‌تر رخ دهد.

سیف‌اله صمدیان در پایان تاکید کرد: جشن «تصویر سال» که سیزدهمین دوره آن در حال برگزاری است، هر ساله به همت خانه هنرمندان ایران از هنرهای تصویری ایران یک ارزیابی سالانه می‌کند و گروه «تصویر سال» مجری این برنامه است.

در ادامه این مراسم، مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران و مشاور فرهنگی و هنری شهردار تهران طی سخنانی گفت: من این توفیق را در سال‌های دفاع مقدس داشتم که به دلیل ارتباط مستقیم کاری‌ام با مسائل و هنرمندان دفاع مقدس با بسیاری از عزیزان هنرمند از جمله عزیزان عکاس در ارتباط باشم. از نزدیک شاهد بودم از بین همه هنرمندانی که احساس مسئولیت می‌کردند چه در پشت جبهه و چه در جبهه، عکاسان از جمله کسانی بودند که حقیقتا و غالبا در خطوط مقدم دوش‌به‌دوش رزمنده‌ها در سخت‌ترین شرایط حضور پیدا می‌کردند.

وی افزود: شاید به همین دلیل است که نسبت به سایر هنرمندان، تعداد عکاسان شهید و جانبازان مان در بین هنرمندان بیش از دیگران است. اخیرا این توفیق فراهم آمد که به همت بسیج هنرمندان کنگره‌ای برای بزرگداشت هنرمندان شهید برگزار شد بخش هنرمندان تجسمی از جمله عکس قسمت خانه هنرمندان ایران شد و از بین ۲۰۰۰ شهید هنرمند، ۸۸۲ شهید شهدای هنرهای تجسمی بودند. قرار بود تعدادی از هنرمندان شهید را به دلایلی در کنگره اصلی قدردانی کنیم و یا در آیینی که ما تحت عنوان «مشق شیدایی» برگزار کردیم تجلیل شوند به هر حال غفلتی پیش آمد و از خانواده چند نفر از این عزیزان آن‌گونه که باید دعوت نشد و اسباب شرمندگی برای ما شد.

مدیرعامل خانه هنرمندان ایران، با اشاره به حضور تعدادی از نزدیکان این شهدا در جمع، اظهار کرد: خوشحالیم که این عزیزان امشب در جمع ما هستند و ما می‌توانیم خدمتشان ابراز ارادت کنیم.

او با اشاره به وضع کنونی کشورهای خاورمیانه و امنیت ایران در این میان، اضافه کرد: اگر ایثارگری، مقاومت و سلحشوری شهدا نبود، مطمئن باشید نامی از ایران دیگر به عنوان یک کشور بزرگ، با قدرت و منسجم شاید نبود. دشمنان با حمایت شرق و غرب با وقاحت آمدند گفتند ایران باید تجزیه شود. می‌خواستند چند‌روزه خوزستان را بگیرند بعد بیایند تهران ولی این تصورات خام و پوچ را رزمندگان ما از قشرهای مختلف مردم خوب ایران باطل کردند. رزمندگان یعنی مردم ایران و تقسیم‌بندی ندارد. متاسفانه هرچه می‌گذرد این بخش‌بندی‌ها بیشتر می شود که در این دسته‌بندی‌ها غالبا غیر از دوری و نخوت چیزی پیش نمی‌آید.

مشاور فرهنگی و هنری شهرداری تهران، تصریح کرد: اگر کسی بخواهد دوباره چنین حماقتی انجام دهد و آنچه را همه دنیا در حمایت از دولت عراق در جنگ ۸ ساله تجربه کردند را تجربه کند، آن وقت خواهیم دید بسیاری از مردم، همین تیپ‌هایی که به سر و ریخت شان ایراد می‌گیریم و در خیلی کارهای دیگرشان هم گاهی دخالت‌های بی‌جا می‌کنیم، چگونه از این سرزمین و نوامیس ملت دفاع خواهند کرد.

وی با ذکر خاطره‌ای از سفر به ژاپن، کره شمالی و چین برای بازدید از موزه‌های جنگ و دیدار با یکی از فرمانده‌های ارشد نیروی دریایی ژاپن، گفت: ما به عنوان هدیه همین مجموعه کتاب‌هایی که عکاسان جنگ زحمت تولید و انتشارش را کشیدند، بردیم. آن فرمانده زمانی که این کتاب‌ها را ورق می زد بی‌اختیار گریه می‌کرد و می‌گفت یاد صحنه‌های جنگ ژاپن با آمریکا در جنگ جهانی دوم افتادم. کتاب‌ها و عکس‌های شان بسیار برایش جالب بودند.

رجبی معمار سپس رو به عکاسان حاضر در جلسه ابراز کرد: کار شما کار بزرگی بوده، شما بخش بسیار برجسته، تابناک و پاک تاریخ این سرزمین را برای همیشه تثبیت کردید. اجرتان با خدا و شهدا و دوستان نزدیک تان که با شما بودند. خانه هنرمندان ایران خانه شما است و ما اینجا کلید‌دار هستیم. ما موظفیم به هر کسی که در این کشور تلاش و همتی در هر بخشی از عرصه هنر انجام دهد و طبیعتا آنهایی که برای این ملت بیشتر زحمت کشیده‌اند و در روزهای سخت حضور پررنگ‌تری داشتند ارادت بیشتری بورزیم و در خدمت شان باشیم. از آقای صمدیان تشکر می‌کنم که سال‌ها است این کار بزرگ یعنی «تصویر سال» را برگزار می‌کنند؛ یکی از رخدادها و قله‌های کار و تلاش فرهنگی سالانه‌ای است که در خانه هنرمندان ایران انجام می‌شود. امیدواریم سال آینده بتوانیم ظرفیت‌ها و امکانات بیشتری در اختیارشان قرار دهیم.

در ادامه این مراسم، محمد‌حسین حیدری به ذکر خاطراتی از حسین آذرنیا، عبدالمناف معراجی‌نیا، سعید سعدی، وحید مدنی، کاظم اخوان، غلامرضا نامدارمحمدی و سه دوست عکاسش که در یک روز شهید شدند پرداخت. سپس سعید صادقی از فداکاری‌های شهید قشقایی و دیگر شهدای حاضر در جنگ خاطراتی را ذکر و تاکید کرد که شهیدان قشقایی و گودرزی‌کیا یک شب او را از مرگ نجات دادند و رمز پیروزی در جنگ را یک‌دل بودن همه مردم برشمرد.

در ادامه با حضور مجید رجبی معمار، غلامرضا منتظری رئیس بسیج هنرمندان، سیف‌اله صمدیان، محمد فرنود، امیرعلی جوادیان، سعید صادقی، فریدون گنجور، محمدحسین حیدری و عکاسان حاضر در مراسم خانه هنرمندان ایران و جشن «تصویر سال» لوح و تندیس‌هایی را به خانواده‌های جاویدالاثر کاظم اخوان، شهیدان محمود قشقایی، حسین آذرنیا، عبدالمناف معراجی‌نیا، داریوش گودرزی‌کیا و سعید جان‌بزرگی اهدا کرد.

در این مراسم، پروین پاشا همسر عبدالمناف معراجی‌نیا نیز طی سخنانی با اشاره به اینکه این اولین مراسمی است که از او دعوت شده و حاضر شده در آن حضور داشته باشد از بزرگ‌کردن دو فرزند ۱۳ ماهه و هنوز به دنیا نیامده خود در زمان شهادت همسر و تلاش‌هایش در عرصه آموزش و پرورش و نویسندگی گفت و افزود: سفارش شهید معراجی‌نیا این بود که من خون می‌دهم و تو قلم بزن. همچنین خواهر شهید محمود قشقایی نیز درباره برادرش که خبرنگار، عکاس و رزمنده بود، سخن گفت. سخنان آنها، مورد استقبال و تشویق حاضران قرار گرفت.

جشن «تصویر سال» از سعید صادقی به نمایندگی از عکاسان جنگ و محمدحسین حیدری به نمایندگی از انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس تقدیر به عمل آورد.

در پایان این مراسم، فیلم «چشم جنگ» ساخته یوسف حاتمی‌کیا و مهدی برجیان به نمایش درآمد. مراسم اهدای جوایز و معرفی برگزیدگان این رویداد نیز ۱۴ اسفند خواهد بود.