روایتی از زندگی تاجر مشروطه خواه در «شاه جهان»

به گزارش خبرگزاری برنا، حسن نقاشی مستندساز درباره ساخت «شاه جهان» توضیح داد: این مستند به نقش پرویز شاه جهان، تاجر پارسی، در قیام مشروطه خواهی ایران می پردازد. داستان از این قرار است که شاه جهان در دوران محمدعلی شاه که مجلس را به توپ می بندند و استبداد آغاز می شود، به تهیه تفنگ، فشنگ و پول نقد برای مشروطه خواهان می پردازد.

اولین حرکت تاسیس بانک ملی ایران توسط شاه جهان

وی ادامه داد: از طرفی او یک حرکت بزرگ دیگر نیز در تاریخ معاصر ایران انجام داده که راه اندازی تجارت خانه ای تحت عنوان تجارت خانه جهانیان است که این مکان ابتدای حرکت بانک ملی ایران بوده است. آن زمان بانک استقراض انگلیس و روس در ایران فعالیت داشتند که مبالغ هنگفتی به دربار پرداخت می‏کردند و امتیازاتی از آنها می گرفتند مثلا امتیاز تاسیس راه آهن در همان دوران شکل گرفت.

نقاشی تأکید کرد: کاری که بانک ملی ایران قصد انجام آن را داشت این بود که وام هایی را به دولت پرداخت کند که ایران محتاج به کشورهای بیگانه نشود و بازپرداخت پول آن نیز کم باشد. این قضیه سبب شد تا دولت انگلیس و روس برای از پا درآوردن این حرکت تلاش بسیاری انجام دهند و سرانجام محمد علی شاه دستور به ترور شاه جهان می دهد.

تروری که به خلع محمدعلی شاه از قدرت منجر شد

کارگردان «درخت پارسیک» یادآور شد: ترور شاه جهان زرتشتی سبب تظاهرات مسلمانان و زرتشتیان می شود تا جایی که مراجع یزدی وکلایی را استخدام می کنند تا قاتل را پیدا کنند. در نتیجه پس از خلع محمد علی شاه از قدرت، مشروطه خواهان قاتل او را مکافات می کنند اما خانواده شاه جهان که در آن زمان به کشور هند و انگلیس تبعید شده بودند، دیگر تمایلی به بازگشت به وطن پیدا نمی کنند، هرچند در دوران احمد شاه به ایران دعوت می شوند اما باز نمی گردند و این سبب می شود تا نام پرویز شاه جهان از ورق دفتر تاریخ معاصر ما حذف شود.

نقاشی افزود: من بعد از صد و چند سال من به این موضوع رسیدم و حدود سه سال متوالی بر روی این پروژه تحقیقات گسترده ای انجام دادم. متاسفانه منابع مکتوبی درباره شاه جهان وجود ندارد اما من در مدت پژوهش توانستم به اسناد و مدارک دست اولی دست یابم. در واقع خانه‏ای قدیمی از بقایای خانه اصلی شاه جهان باقی مانده که ما از ساکنان آن اجازه گرفته و داخل آن را بررسی کردیم و مقدار زیادی اسناد، دست نوشته، مکاتبات داخلی و خارجی شاه جهان و عکس های بسیری از او و سایر مشروطه خواهان آن دوران یافتیم و که این برای من بسیار خوشحال کننده بود و توانستیم با اسنادی بکر که تاکنون در هیچ جا نمایش داده نشده فیلم را پیش ببریم.

این مستندساز در پایان گفت: در دوران پژوهش متوجه شدم که یکی از نوادگان شاه جهان در امریکا زندگی می کند. او را به ایران دعوت کردم و با هم به همان محله هایی که شاه جهان در آن بود، رفتیم.

عواملی «شاه جهان» عبارتند از پژوهش، کارگردانی و تدوین: حسن نقاشی، تصویربردار: آرش یزدانی، صدابردار: احمد صراف یزد، مدیر تولید: کامران فضلی، تهیه کننده: مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی.

«شاه جهان» که در سال 92 بهترین مستند تاریخی جشنواره سینما حقیقت شد و در شانزدهمین جشن مستند سیمای ایران سه تندیس بهترین مستند نیمه بلند، کارگردانی و بهترین پژوهش را دریافت کرد، جمعه 28 اسفند ساعت 14 از شبکه مستند سیما روی آنتن می رود. بازپخش این مستند جمعه ششم فروردین ساعت 22 خواهد بود.