تاثیر برجام بر دنیای علم و فناوری / حمایت از نخبه های علوم انسانی و هنر

 سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رییس جمهور، در گفت و گوی نوروزی با خبرگزاری برنا، در خصوص عملکرد معاونت علمی، در سال 94 گفت: شکل‎گیری وتوسعه شرکت‎های دانش‌ ‎بنیان، توسعه فناوری‎های اولویت‎دار با رویکرد نیازمحور و تجاری‎سازی، توسعه حمایت ازتجاری‎سازی فناوری و تحریک تقاضا، توسعه تبادلات فناوری و زیرساخت‎های صادرات محصولات دانش‎بنیان و توسعه فرهنگ علم، فناوری واقتصاد دانش بنیان، 5 محوری است که این معاونت برنامه های خود را بر اساس آن طراحی و عملیاتی کرده است.

وی افزود: در اکثر موارد ذکر شده به موفقیت‌هایی دست یافتیم. اما با این وجود، تا وضع مطلوب هنوز راه زیادی برای پیمودن وجود دارد. در سال 1394 علاوه بر موارد مذکور ریل گذاری مناسبی برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان شد و خصوصاً با همکاری بدنه اصلی اقتصاد و وزارتخانه های دیگر زمینه جهش در فناوری و نوآوری در کشور فراهم شده است و امیدواریم سال جدید، فصلی نو در توسعه اقتصاد دانش بنیان خواهد بود.

پیش بینی معاون علمی از تاثیر برجام بر عملکرد این معاونت

ستاری ضمن بیان پیش بینی خود از تاثیر اجرایی شدن برجام بر عملکرد معاونت علمی بیان کرد:دوران پسا تحریم اگر به درستی مدیریت شود، بدون شک فرصتی بسیار مناسب در رشد کشور و کاهش شکاف فناوری ایجاد کرده است. در همین ارتباط، برداشته شدن تحریمهای بین المللی و به تبع آن ورود شرکتهای خارجی البته با دو قید، یا آوردن تکنولوژی یا آوردن سرمایه نیز باید به عنوان یک فرصت مورد توجه قرار گرفته و منجر به ایجاد بستری برای همکاری و مشارکت دوجانبه شرکتهای دانش‌بنیان ایرانی با شرکت‌های خارجی شود، تا در اثر آن شرکت‌های داخلی بتوانند دانش فنی خود را توسعه داده و توانمندی خود را نسبت به ساخت تجهیزات مرز دانش و پیشرفته که نیاز صنعت را برآورده می‌سازد، ارتقاء ببخشند.

معاون علمی رییس جمهور، افزود: از طرف دیگر، در مقطع کنونی اقدامات و فعالیت‌های قابل توجهی در بومی‌سازی تجهیزات و فناوری‌ها در کشور شکل گرفته است. این دو مورد در کنار هم می تواند زمینه توسعه بخش خصوصی دانش‌بنیان در صنعت را فراهم آورد. به منظور تحقق این هدف، همان طور که دکتر روحانی، رییس جمهور محترم هم بارها خاطرنشان کرده‌اند نهادها و دستگاههای مربوطه از جمله وزارتخانه‌های بخشی نظیر نفت، نیرو، راه و شهرسازی و نیز معاونت علمی و فناوری باید توجه ویژه ای به بخش خصوصی و حمایت از این بخش در دوران پساتحریم داشته باشند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از راهکارهای توانمندسازی این بخش با توجه به رفع تحریم‌ها و حضور در فضای کسب و کار جهانی، تکیه بر استراتژی یادگیری فناورانه است. برای مثال دوران پساتحریم درگاهی برای حضور شرکت‌های خارجی در صنعت نفت و خودرو ایران است. در صنعت نفت این شرکتها هم در عرصه توسعه میادین نفتی و گازی و هم در تأمین تجهیزات و فناوری های به روز و پیشرفته آمادگی خود را برای حضور و همکاری با صنعت نفت ایران اعلام کرده اند. این فضا می‌تواند فرصتی باشد برای بخش خصوصی ایرانی تا با قرار گرفتن در کنار شرکت‌های خارجی،بیش از گذشته دانش فنی و مهارت تکنیکی خود را به مرزهای دانش نزدیک نموده و توانمندی‌های فنی و فناورانه خود را ارتقاء دهند.

کدام ستاد معاونت علمی، بیشتر تحت تاثیر برجام است؟

ستاری در پاسخ به اینکه کدام یک از ستادهای زیر مجموعه معاونت علمی بیشتر از برجام تاثیر خواهند گرفت، گفت: البته ایران در اکثر علوم و فناوری‌های روز دنیا از جایگاه خوب جهان و اول منطقه برخوردار است، اما برخی از آن‌ها با توجه به تمرکز شدید تحریم‏های اعمالی به کشور مانند حوزه هوایی و هوانوردی و قابلیت این حوزه به عنوان موتور محرک سایر صنایع کشور نظیر خودرو، حمل و نقل، متالوژی و غیره، وجود زیرساخت‏های مناسب تحقیقاتی و منابع انسانی قابل توجه باعث برتری و مزیت نسبی این صنعت نسبت به سایر کشورهای منطقه را فراهم نموده است که با برداشته شدن تحریم‏ها و فراهم شدن همکاری‏های بین‏المللی مراکز تحقیقاتی و صنایع مرتبط کشور این موضوع می‏تواند جهش چشم‏گیر در این حوزه و به تبع آن سایر صنایع کشور را فراهم سازد. ستاد توسعه فناوری هوایی و هوانوردی به عنوان مجموعه فراسازمانی می‏تواند نقش مهمی در زمینه همکاری‏های بین‏المللی و  سیاست‏گذاری این حوزه در دوران پسا تحریم ایفا کند.

ریز به ریز برنامه حمایتی بنیاد ملی نخبگان از نخبه های علوم انسانی و هنر

رییس بنیاد ملی نخبگان، در خصوص برنامه های حمایت از نخبگان علوم انسانی و هنر، گفت: پشتیبانی از اجتماعات نخبگانی در رشتة علوم انسانی، در سه حوزه «دانشگاهی»، «ادبی» و «حوزوی» مورد توجه بنیاد قرارگرفته است که هر کدام به زیر مجموعه های متفاوتی تفکیک می شود در حوزه دانشگاهی، زیر مجموعه دانشجویان، دانش آموختگان و اعضای هیات علمی قرار دارد.

وی ادامه داد:دانشجویان برتر رشته‌های علوم انسانی بر اساس فعالیت‌های نخبگانی خود (کسب رتبة برتر در آزمون سراسری در رشتة علوم انسانی، کسب بیشترین معدل در بین دانشجویان هم‌دوره و ...) از تسهیلات آیین‌نامة «اعطای جایزه‌های تحصیلی به دانشجویان صاحب استعداد برتر» در قالب چهار جایزة «آموزش»، «پژوهش»، «فنّاوری» و «فرهنگ» (شامل: راتبة ماهانه، اعتبار توان‌مندی آموزشی، اعتبار ارتباطات علمی، اعتبار اعزام به فرصت مطالعاتی، اعتبار توان‌مندی کارآفرینی، هدیة ازدواج، ودیعة اجارة مسکن و ...) بهره‌مند می‌شوند. تسهیلات آیین‌نامة مذکور شامل دانشجویان تمامی رشته‌های دانشگاهی از جمله «علوم انسانی» می‌شود.

ستاری پیرامون وضعیت دانش آموختگان دانشگاهی علوم انسانی افزود: دانش‌آموختگان برتر رشته‌های علوم انسانی بر اساس فعالیت‌های نخبگانی خود (کسب رتبة برتر در آزمون سراسری در رشتة علوم انسانی، برگزیده شدن در جشنواره‌های علمی پژوهشی، برگزیده شدن در المپیادهای حوزة علوم انسانی و...) از تسهیلات آیین‌نامة «شناسایی و پشتیبانی از دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی» از جمله «جذب در دستگاه‌های علمی»، «جذب در نهادهای صنعتی و فنّاورانه»، «جذب در دستگاه‌های اجرایی» و نیز «تسهیلات نظام‌وظیفة تخصصی» بهره‌مند شوند. تسهیلات آیین‌نامة مذکور شامل دانش‌آموختگان تمامی رشته‌های دانشگاهی از جمله «علوم انسانی» می‌شود.  

رییس بنیاد ملی نخبگان به تشریح حمایت های این بنیاد از اعضای هیات علمی زی مجموعه رشته علوم انسانی پرداخت و گفت: اعضای هیات‌‌علمی دانشگاهی در رشتة علوم انسانی بر اساس فعالیت‌های نخبگانی خود در زمینه­های «آموزش»، «پژوهش»، «فنّاوری» و «فرهنگ، مدیریت و خدمت­رسانی» (آفرینش محتوای آموزشی، شاگردپروری، ارائة نظریة علمی، بروندادهای پژوهشی، خدمت‌رسانی تخصصی و ...) از تسهیلات «آیین­نامۀ شناسایی و پشتیبانی از اعضای هیئت‌علمی برگزیدة دانشگاهی» در قالب چهار جایزة «کرسی آموزش»، «کرسی پژوهش»، «کرسی فنّاوری و نوآوری»، «فرهنگ و خدمت» و «استاد شامخ (جایزة علامه طباطبایی)» (شامل: اعطای اعتبار آموزشی و پژوهشی، پذیرش پژوهشگر پسادکتری، تسهیلات فرهنگی و ...) بهره‌مند می‌شوند. تسهیلات آیین‌نامة مذکور شامل اعضای هیئت‌علمی تمامی رشته‌های دانشگاهی از جمله «علوم انسانی» می‌شود.  

وی در رابطه با شرایط حمایت از نخبگان حوزه ادبی افزود: بنیاد ملّی نخبگان با هدف شناسایی اجتماعات نخبگانی در زمینة ادبی، آیین‌نامة «شناسایی و پشتیبانی از برگزیدگان ادبی‌کشور» را به تصویب و اجرا رسانده است که بر اساس آن بنیاد هرساله با همکاری نهادهای ذی‌ربط، برگزیدگان ادبی را در هر یک از حوزه‌های ادبیات شامل: «شعر»، «داستان» و «تخصص‌های زبانی و ادبی (از جمله: نویسندگی، ویرایش، آموزش زبان فارسی، ترجمه، زبان‌شناسی و پژوهش زبانی‌وادبی)» شناسایی و به منظور تسهیلِ مسیر فعالیت‌های نخبگانی آنان تسهیلاتی را در قالب «جوایز رشد مستعدان برتر ادبی» و «جوایز اثرگذاری و الگوسازی سرآمدان ادبی» اعطا می‌کند.

معاون علمی و فناوری رییس جمهور، حمایت از نخبگان حوزوی را اینطور تشریح کرد: بنیاد ملّی نخبگان با هدف شناسایی اجتماعات نخبگانی در حوزه‌های علمیه‌های کشور، آیین‌نامة «شناسایی و پشتیبانی از برگزیدگان حوزوی کشور» را به تصویب و اجرا رسانده است‌که بر اساس آن، بنیاد هر ساله از میان اعضای اجتماع حوزوی و با در نظرگرفتن فعالیت‌های نخبگانی آنان در ساحت‌های پنج‌گانة «آموزش»، «پژوهش»، «اخلاق‌وتربیت»، «تبلیغ و امور فرهنگی» و «مدیریت»، برگزیدگان حوزوی را شناسایی و تسهیلاتی را به منظور زمینه‌سازی برای «رشد مستعدان برتر حوزوی» و «اثرگذاری و الگوسازی از سرآمدان حوزوی» اعطا می‌کند.

رییس بنیاد ملی نخبگان، در رابطه با حمایت از برگزیذگان هنری کشور گفت: بنیاد ملّی نخبگان با هدف شناسایی اجتماعات نخبگانی در زمینه‌های مختلف هنر «آیین‌نامة شناسایی و پشتیبانی از برگزیدگان هنری‌کشور» را به تصویب رسانده است‌. بر اساس آیین‌نامة مذکور، بنیاد هر ساله با همکاری نهادهای ذی‌ربط، برگزیدگان هنری را درگروه‌های هشت‌گانة: «هنرهای نمایشی»، «هنرهای تجسمی»، «هنرهای سینمایی»، «موسیقی»، «هنرهای سنتی»، «صنایع دستی»، «معماری و شهرسازی» و «هنرهای چندرسانه‌ای» شناسایی و به منظور تسهیلِ مسیر فعالیت‌های نخبگانی آنان، تسهیلاتی را در قالب «جایزة رشد هنری» و «جایزة سرآمدان هنری» اعطا می‌کند.

پیام نوروزی معاون علمی و فناوری رییس جمهور

در پایان سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، ضمن تبریک نوروز، خطاب به مردم ایران به خصوص جوانان، گفت: همان گونه که بارها تأکید کرده ام، دانشمندان، پژوهشگران، دانش آموختگان، نوآوران، نخبگان و کارآفرینان رکن اصلی تحقق اقتصاد دانش بنیان در کشور هستند و راه رهایی ما از اقتصاد نفتی و معضلاتی نظیر اشتغال، اتکای به همین افراد است که اکثرا نیز قشر جوان مملکت عزیزمان را تشکیل می‌دهند. از طرف دیگر این معاونت شکل‌گیری اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی درکشور که از ترغیب و تشویق جوانان وفارغ التحصیلان دانشگاهی در سایه حمایت‌ها آغاز می‌شود و ایجاد مراکز نوآوری، استارتاپ کمپ‌ها و مراکزکسب و کار در اطراف دانشگاه‌ها، نیز باید درهمین راستا صورت بگیرد، تا فعالیت های حمایتی، بازارسازی، فرهنگ‌سازی و ترویج گفتمان علم و فناوری ادامه دارد، را وظیفه و هدف اصلی خود قرار داده است.

پیام من به این عزیزان و آینده سازان مملکت این است که اولاً هیچ راهی به جز خواست و اراده تک تک افراد یک جامعه مخصوصاً جوانان برای رشد، پیشرفت، توسعه فرد و اجتماع و فائق آمدن بر مشکلات وجود ندارد ثانیاً این اطمینان را به عزیزان فناور و کارآفرین می دهم که این معاونت تمام عزم و توان خود را در جهت توسعه فناورانه کشور و حمایت از شکلگیری حلقه های مفقود اکوسیستم فناوری و نیز حمایت از تحقیقات مرز دانش کشور به کار خواهد برد تا مسائل پیش روی جوانان کشور را به حداقل برساند.