دو نمایشگاه «شاهنامه چاپ سنگی» و «هفت اقلیم» در کتابخانه و موزه ملی ملک گشایش یافت

به گزارش خبرگزاری برنا، موقوفه آستان قدس رضوی، «تک اثر؛ شاهنامه چاپ سنگی» و «هفت اقلیم؛ جغرافیا به روایت نسخه‌های خطی کتابخانه و موزه ملی ملک»، فرصتی برای آشنایی بیش‌تر علاقه‌مندان با تاریخ و فرهنگ ایرانی- اسلامی از دریچه گنجینه نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران به شمار می‌آید. نمایشگاه «تک اثر؛ شاهنامه چاپ سنگی» به نمایش شاهنامه چاپ سنگی اثر میرزا علی‌قلی خویی اختصاص دارد و نمایشگاه «هفت اقلیم» نیز نمایشی از جغرافیای تاریخی ایران و جهان به روایت نسخه‎های خطی است و به بررسی کتاب «المسالک و الممالک» اثر ابواسحاق محمد اسطخری اختصاص دارد.

در جست‌وجوی راه‌های خودشناسی

در آغاز آیین گرامی‌داشت میلاد امام حسین علیه‌السلام، حجت‎الاسلام والمسلمین سیدعلی‌اکبر حسینی به عنوان نخستین سخنران، درباره خودشناسی در اسلام گفت: قرآن کتاب انسان‎شناسی است. اگر انسان بخواهد خود را بشناسد یکی از راه‌‎ها این است که کتاب قرآن را مطالعه کند. فراز و نشیب زندگی، خلق‌وخوی زشت و زیبای انسان و شیوه تربیت و اهداف او، همه در قرآن بیان شده است.

وی افزود: انسان به گفته قرآن موجودی است که وقتی چیزی به او می‏رسد آن خیر را از دیگران دریغ ورزیده، هنگامی که شر و ضرری به او می‌‏رسد بسیار بی‎تابی می‏‌کند. این طبعِ نخستین انسان است و همه می‎توانند این موضوع را در راه و رفتار خود و دیگران ببینند. از سوی دیگر قرآن کسانی را که اهل نمازند از زشتی چنین رفتاری مصون می‎داند. این‎ها نمونه آیاتی در قرآن است که می‎تواند راه‎های خودشناسی را به ما نشان دهد و اگر کسی بخواهد خود را بشناسد می‎تواند به آن‌ها رجوع کند.

نسخه‌های خطی، هریک می‌توانند موضوع نمایشگاهی باشند

در این آیین گرامی‌داشت همچنین سیدمجتبی حسینی مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک با اشاره به برآوردن نیات واقف در برگزاری آیین‌های وقف‌نامه‌ای و نیز گشایش دو نمایشگاه در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی هم‌زمان با جشن میلاد امام حسین علیه‌السلام افزود: در تالار تک اثر کتابخانه و موزه ملی ملک، نسخه‌‏ای از شاهنامه فردوسی به شیوه چاپ سنگی، اثر میرزا علی‌قلی خویی به نمایش گذاشته شده است، نمایش این اثر به ما نشان می‎دهد چگونه یک هنرمند ایرانی دستان خود را با ابزار نوآمده چاپ دستی هماهنگ کرده، میراث کتاب‎آرایی نوین ایرانی را برای آیندگان به یادگار می‏‌گذارد.

وی یادآور شد: نمایشگاه «هفت اقلیم» نیز با نمایش کتاب «المسالک و الممالک» برگزار می‌شود. این کتاب اثری از ابواسحاق محمد اسطخری است که از افتخارات متون تاریخی ما به شمار می‌آید زیرا از جمله نوشتارهایی است که نشان می‌‏دهد ایرانیان به کروی بودن زمین اعتقاد داشته‌اند؛ موضوعی که ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی نیز در آثار خود به آن اشاره کرده است. دانشمندان ایرانی با همین دیدگاه هفت اقلیم خود را ترسیم کرده‎اند که امروز ما نیز این عنوان را برای نمایشگاه برگزیده‌ایم.

به روایت وی، کتابخانه و موزه ملی ملک کوشیده است در این دو نمایشگاه نشان دهد که یک کتاب چگونه می‌تواند یک نمایشگاه باشد.

شریف‎زاده: سرو؛ معشوق زیبا و شهید آزاده فرهنگ ایران است

در ادامه برنامه عبدالمجید شریف‎زاده، پژوهشگر هنرهای سنتی و رییس موزه ملی فرش، درباره «سرو در هنر ایران» سخن راند. او در این‌باره گفت: بررسی سرو در هنر ایران موضوعی بسیار مفصل است که می‌‏تواند به کتاب تبدیل شود. سرو نقشی قدیمی به شمار می‌آید که به عنوان یکی از نمادهای فرهنگ ایرانی در نقش و نگاره‎های فراوان دیده شده است.

وی افزود: وقتی از سرو سخن می‌رانیم در واقع از درخت حرف می‎زنیم، موجودی که در فرهنگ‎های گوناگون یکی از مهم‎ترین نمادها به است. به عنوان مثال «درخت زندگی» یکی از این نمادها است که در هر فرهنگی شکلی مختلف دارد؛ در مصر به شکل نخل و در یونان در قامت زیتون دیده می‌‏شود و در ایران نیز سرو به عنوان این نماد برگزیده شده است.

او با اشاره به این که درخت در همه جنبه‎های فرهنگ ایرانی اهمیت بسیار داشته است، عنوان کرد: در زبان فارسی واژه پردیس به معنای بهشت وجود دارد که در فارسی باستان یک عبارت دوبخشی به معنای «فضایی با درختانی در پیرامون» معنا می‌‏دهد؛ به این ترتیب حتی مکانی مانند بهشت نیز از نظر ایرانیان با درخت پیوند خورده است. این موضوع ما را به نمونه‎های مختلف درخت در ایران می‌‏رساند. درخت در ایران ویژگی‎هایی مثبت دارد. به عنوان مثال سرو در تخت جمشید یکی از مهم‏ترین نمونه‎هایی است که سرو به عنوان درخت در نگاره‎های آن به چشم می‏‌خورد.

این پژوهشگر هنرهای سنتی یادآور شد: سرو، زیبا و خوش‌قامت‎ترین درختان است. بار نمی‎دهد اما آزاده است. در برابر خشک‌سالی مقاوم است و روبه‌روی توفان به سادگی نمی‌‏شکند؛ به همین دلیل می‌‏توان آن را نماد تاریخ ایران دانست، که در دوره‌های مختلف مورد هجوم فرهنگ‌های مختلف قرار داشته، اما نشکسته است.

شریف‎زاده خاطرنشان کرد: در یزد نمادی با عنوان نخل وجود دارد که البته به شکل سرو طراحی شده است، نشانه‎ای که در مراسم سوگواری امام حسین علیه‌السلام به میان مردم آورده می‌‏شود. این درخت نشانه‎ای از سید‎الشهدا است و نشان می‌‏دهد سروی که در ایران نماد معشوق بوده، اینجا نماد مظلومی آزاده شده است.

رونمایی از کتاب «سکه‌های ایران» به کوشش بهرام علاء‌الدینی، بخشی دیگر از آیین گرامی‌داشت میلاد امام حسین علیه‌السلام در کتابخانه و موزه ملی ملک بود. همچنین در پایان این برنامه، نقالی و پرده‌خوانی واقعه کربلا با اجرای مرشد مجتبی حسن‎بیگی برای میهمانان مراسم اجرا شد.