طراحان حرم مطهر سامرا، خطر را به جان خریدند/ توجه به ظرافت‌های هنری حوزه تمدنی ایران و عراق

به گزارش خبرگزاری برنا، در آیین گشایش از نمایشگاه «بهشت سامرا» که عصر دیروز ۲۳ خرداد در موزه هنرهای دینی امام علی (ع) برگزار شد، محمود صلاحی، رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، امیر عبدالحسینی معاون هنری سازمان، احمد مسجد جامعی، سید احمد محیط طباطبایی، زاهده احمد دخیل‌الطایی وابسته فرهنگی سفارت عراق در ایران و تعدادی از معماران، کارشناسان و هنرمندان علاقه‌مند حضور داشتند.

سامرا محل تولد امام عصر 

در این مراسم محمود صلاحی در خصوص اهمیت سامرا گفت: سامرا غیر از اینکه یکی از عتبه‌های مقدس است، جایی است که امام عصر (عج) در آن به دنیا آمد. کسی که در آن سرداب به امر خدای بزرگ غایب از نظرها شد و اکنون چشم همه جهانیان به دنبال اوست تا جهان را پر از عدل و داد کند.

وی افزود: اکنون تندروها و تروریست‌هایی که دست نشانده کسی دیگر هستند در اینجا ظهور کردند و آسیب‌های بسیاری وارد کرده‌اند که طراح آن کسی دیگر است و صهیونیستی و آمریکایی است. دنیا به آثار فرهنگی احترام می‌گذارد و بیش از همه ما ایرانیان احترام می‌گذاریم و بیش از همه مکاتب، مسلمانان فرهنگ را قدر می‌نهند. تا جایی که امروز برای جلوگیری از کشته شدن مسلمانان و مسیحیان و تخریب آثار باستانی، شهدای مدافع حرم را تقدیم می‌کنند. شهید می‌دهیم تا مردم کشته نشوند و آثار تخریب نشود. 

رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در اشاره به شکل‌گیری گروه داعش و تجهیز و حمایت آن از سوی امریکا و صهیونیست بیان کرد: اسلام در حال رشد و پیشرفت بود که گروهی را برای بدنام کردن آن طراحی کردند. از آنجا بود که اولین گروه‌های مبارزه با تروریسم در ایران شکل گرفت. ضمن اینکه کشورمان قربانی تروریست شد و شهیدهای بسیاری در رابطه با تروریسم دادیم.

طراحان طرح مطالعاتی حرم مطهر سامرا، خطر را به جان خریدند

مشاور شهردار تهران ادامه داد: از مهندسان، معماران و طراحان که با خریدن خطر به سامرا رفتند، تشکر می‌کنم. ایشان از شهدای مدافع حرم که با سلاح برای جنگ می‌روند، هم جلوتر هستند. این رفتن و طراحی کردن راحت نیست. امیدوارم در پناه امام عصر (عج) محفوظ باشند. امیدوارم توطئه‌ای که برای جهان اسلام کشیده‌اند به خودشان برگردد و مولود موعود با ظهورش همه دنیا را پر از عدل و داد کند.

شکل‌گیری اسلامی ضد فرهنگ و هنر

پیش از صلاحی، احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران گفت: در این سال‌ها با پدیده عجیب و غریبی در منطقه روبه‌رو هستیم که جای تأسف دارد. همانطور که پدران ما و ساکنان عراق به خوبی یادشان است، حرم امامین عسکریین در سامرا توسط اهل سنت نگهداری، حفاظت، نظافت و رسیدگی می‌شد. این آنها بودند که چراغ را روشن نگاه می‌داشتند و برای زائرانی که شیعه بودند آن را حفاظت می‌کردند. در واقع بین همه مسلمانان در حفظ میراث اهل بیت همدلی می‌کردند. متاسفانه این یک اتفاق جدیدی است که در دو سه دهه اخیر به جان همه مسلمانان افتاده است که اگر بخواهیم یک وجه ممیزه برای این جریان قائل باشیم، این که آن مروج اسلامی ضد فرهنگ و ضد هنر و ضد مدنیت است. خلافت اسلامی را با رأی سازگار نمی‌داند و با نگرشی که می‌گوییم میزان رأی ملت است، متفاوت است. 

خاورمیانه‌ای که حیاط خلوت گروه‌های اسلام ستیز شده است

وی در اشاره به اقدامات این فرقه افزود: اولین چیزی را که ایشان مورد حمله قرار می‌دهند، آثار هنری است. تمام موزه‌ها را تخریب کردند، نشریه‌ها را به آتش کشیدند و اسلام هراسی را به وجود آوردند. وضعیتی به وجود آوردند که خاورمیانه مانند حیاط خلوت این گروه‌های اسلام ستیز است و واقعاً در چنین شرایطی تقویت نگاه و جایگاه هنری و فرهنگی مقابله اساسی با این‌ها است. 

مسجد جامعی در بیان شباهت‌های بین شعر و معماری بیان کرد: روحیه شعری در معماری نیز تجلی دارد. تمام آثاری که در اماکن متبرکه با جان و دل ایرانیان آمیخته و ایرانیان برای آن همه هنر خودشان را به کار گرفتند و هرکدام از آن را فارغ از ارزش معنوی خود به کار بسته‌اند، همانند یک موزه است و جای جای آن خاطره‌ها و زیبایی‌ها دارد و آرامشی که شعر می‌دهد این بنا هم می‌دهد و همان نظم و ترتیب شعر از آن برداشت می‌شود.

این عضو شورای شهر با تشکر از گروهی که مطالعاتی را برای مرمت حرم مطهر انجام داده‌اند، درباره اقدامات داعش بیان کرد: عملکرد فکری داعش خطرناک است. بسط هنر، بسط فرهنگ، بسط عقلانیت، بسط مدنیت آن کاری است که در قالب طرح‌ها و ایده‌ها می‌توانیم انجام بدهیم. آن تجلی روح زیبایی‌شناسی در قالب کالبد معماری و در قالب شهرسازی با ایجاد نظم فکری که در بناست و آرامشی که در ورود به فضای مسجد و امامزاده حس می‌شود. مطمئن‌ترین و آرامش بخش‌ترین راه است و انصافاً مایه ارزشمندی است. سامرا شهر مهمی به لحاظ تاریخی است. آنچه این شهر و تمدن را در طول همه این سال‌ها حفظ کرد همین مرقد بزرگواران بود. 

وی در توصیه به طراحان حرم مطهر سامرا ادامه داد: حتماً در کارها ناظران ورزیده‌ای باشند. اشکالی ندارد اگر سرعت کار گرفته شود اما در نهایت کاری متفاوت ارائه شود که هندسه ویژه خود را داشته باشد و معانی خاص خود را برساند. آنچه نیت واقف است انجام شود. همچنین در نظر گرفته شود که در عراق تمدن‌های متفاوتی هستند. بنابراین باید حوزه‌های مختلف تمدنی برای انجام در عراق مشارکت داشته باشند و فهم مشترک بین کشور ایران و عراق و حوزه تمدنی واحد که حوزه ارادتمندان به اهل بیت است داشته باشد. امیدوارم در ادامه این کار بتوانیم یک بنای شاخص متفاوت ماندگار مبتنی بر ظرافت‌های فرهنگی و هنری این حوزه تمدنی را ارائه دهیم که برای آن از همه تجربه‌ها استفاده کنیم. 

در این آیین شهرام بابایی، مدیر هنرهای تجسمی و امور موزه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، نیز در ابتدای برنامه از همکاری خادمان حرم سامرا و مهندسان مشاور پیر راز تشکر کرد و سپس سید محمد نژادحسینیان مدیر عامل شرکت مهندسان مشاور پیر راز که طرح مطالعاتی مرمت حرم مطهر را تدوین کردند، پشت تریبون آمد و درباره ویژگی‌های شهر سامرا که آن را در کنار سایر عتبات خاص و از دیگر شهرهای مشابه متمایز کرده، سخن گفت.

طرح مطالعاتی مرمت و بازسازی حرم مطهر چهارده ماه به طول کشید

وی درباره گزارشی که از فعالیت این نهاد برای طرح مطالعاتی مرمت و بازسازی حرم مطهر صورت گرفته، گفت: بخشی از مطالعات انجام شده در طول ۱۴ ماه و با بیش از ۱۲ هزار نفر ساعت و یافته‌ها صورت گرفت و ماحصل آن در قالب نمایشگاه به تصویر کشیده شد. آنچه به نمایش در آمده از نظر ما کار ویژه‌ای نیست اما در خلاء وجود بسیاری از کارهایی که باید انجام شود، وظایف معمول ویژه جلوه می‌کند. آنچه ما انجام دادیم به عنوان رسالت مهندسان مشاور، مطالعه و طراحی بوده است. آنچه این حرکت را ویژه کرده اینکه در شرایط مختلف و حساس و بنا به نیازها و الزام‌ها و مسائل امنیتی خیلی سریع این اقدام صورت گرفته و البته فارغ از عجله‌ها مبانی مطالعاتی آن‌چنان که باید طی شده است.

وی با اشاره به تاریخ ۱۲۰۰ ساله سامرا و آنچه برای ساخت و ساز و مرمت و احیای آن در طول سال‌ها ایفای نقش شده، ادامه داد: در مطالعاتمان از بیش از ۳۰۰ منبع مکتوب و  بیش از ۳۷ ماخذ بهره برده شده و در عین حال از منابع شفاهی نیز غفلت نکرده‌ایم.

در این مراسم یک برنامه مناجات خوانی توسط ابراهیم یوسفی نژاد و غزل خوانی با موضوع تخریب سامرا توسط محمد سعید میرزایی صورت گرفت و در پایان نیز حاضران به بازدید از نمایشگاه پرداختند