داروسازی به خرد نیاز دارد

اگر زکریای رازی که در سال 240 هجری در ری به دنیا آمد براساس عشق دوران نوجوانی به موسیقی چسبیده بود، امروز او به عنوان یکی از موسیقیدان های بزرگ دنیا معروف بود اما شرایط اجتماعی و ضرورت تاریخی او را به سوی فلسفه، علم کیمیا، داروسازی و پزشکی کشاند.

زمانی عاشق رشته پزشکی شد و معشوق را عوض کرد که به بغداد رسید. در این شهر او یک دوره آموزشی و کارآموزی را در بیمارستان مقتدی خلیفه گذراند و با کوله بازی از علم و تجربه به ایران آمد و معالجه بیماران را شروع کرد. سبک جدیدی را در معالجه راه انداخت و بدون آزمایشگاه و استفاده از دستگاه های فیزیکی تنها با تکیه بر تجربه و ظاهر بیمار، نبض و رنگ بیمار و سابقه بیماری می توانست امراض را تشخیص دهد و داروی مناسب که گیاهی است به بیمار بدهد. آوازه اش در سراسر ایران پیچید و چون منصور نوح سامانی را با درایت و تیزهوشی از مرگ حتمی نجات داد. گروهی او را به پژوهش در کیمیاگری تشویق کردند اگر چه او هرگز موفق نشده مس را به طلا تبدیل کند اما تجربه های فراوان کسب کرد و بخشی از جهل آن روز را به نور علم روشن ساخت. زکریای رازی همه اسلوب های اسکولاستیک را که علم آموزی فقط از راه کتاب آن هم آثار دانشمندان مورد قبول کلیسا می دانست، کنار زد. به سراغ طبیعت و گیاهان و بیماران رفت. این پزشک اخلاق پزشکی را هم ارتقا داد و همه دانش خود را در اختیار توده های زحمت کش و رنج دیده جامعه قرار داد. برای او بیماران همه از یک طبقه بودند و فرقی بین بیمار تهی دست با بیمار ثروتمند نمی گذاشت. در آن روزگار علم و تجربه و دانش پزشکی پاسخگوی بیمار بود ولی امروز یک پزشک برای موفقیت نیاز به آزمایشگاه و انواع دستگاه های فیزیکی برای تعیین فشارخون، قند خون، عکسبرداری از داخل بدن و دارو دارد. هر یک از این وسایل اگر ناقص باشد، پزشک نمی تواند بر مرض بیمار پیروز شود. دارو نقش مهمی دارد. برای تولید دارو نیاز به ابزار تولید و مناسبات تولید و نیروی کار است. صاحبان ابزار تولید بنا به خصلت سرمایه داری این نیاز مبرم جامعه را هم برای سود می خواهند و از همین زاویه است که داروساز نیاز به خرد دارد. صاحبان سرمایه که باید دارو را برای معالجه بیماران تولید کنند گاهی دست به جنایت می زنند. از علم داروسازی استفاده می کنند و انواع داروهای روان گردان چون شیشه و کراک و ... می سازند و هزاران نفر را به خاک سیاه می نشانند.

علمی که توسط انسان های بزرگ چون ابن سینا، زکریای رازی، کخ، پاستور یا ولف کشف شده است، قربانی منافع مشتی زالو صفت سرمایه دار می شود اما این جنایت تنها به تولید داروهای روان گردان ختم نمی شود. آنها برای سود سعی می کنند داروها را با مواد ارزان و کیفیت پایین و خارج از استاندارد تولید کنند و با نفوذی که دارند آنها را به کشورهای دیگر به ویژه کشورهای فقیر صادر کنند. بیماران که اغلب از خانواده ای فقیر هستند قربانی می شوند و پزشکان هم به نادانی متهم می شوند. تنها راه این است که دولت ها بر واردات و تولید دارو در داخل نظارت کنند و پزشکان هم در صورت مشاهده این داروها اعتراض کنند و به آگاه سازی بیماران بپردازند.

اما سرمایه داری این کارها را هم با پول عقب می زند. از بخشی از سود خود می گذرد و با رشوه و رانت این داروها را وارد کشورها می کند و یکی از مهمترین راهها این است که اصلاح از کودکستان آغاز شود. اگر نظام آموزشی بتواند دانش آموزان را که بی شک در میان آنها پزشکان و دکترهای داروسازی  هستند به گونه ای آموزش دهد که اول انسان و بعد پزشک شوند، مشکل حل می شود.

اگر دانشجویان رشته های پزشکی و داروسازی در درس های تخصصی خود زندانی شوند هر چند که به علم پزشکی دست می یابند اما جامعه خود و مردم خود و تاریخ سرزمین خود را نمی شناسند. ادبیات و شعر نمی خوانند تا روح آنها لطیف شود. عشق به سرزمین و عشق به انسانها را فرا نمی گیرند و برده پول می شوند. سرمایه داری آنها را شکار می کند. بسیاری از دانشجویان این رشته ها فکر می کنند نباید تاریخ و ادبیات و جغرافی و علوم اجتماعی بخوانند. نباید رمان بخوانند. نباید با افکار نویسندگان بزرگ آشنا شوند و لذا پس از فارغ التحصیل شدن به یک رایانه جان دار لبریز از مشتی اطلاعات و فرمول تبدیل می شوند که هر دست نامحرمی می تواند با فشار دادن دکمه ای به ازای پول، آنها را در اختیار بگیرد. اگر پای درددل مردم فقیر بنشیند قصه های دردناکی از این گروه دارند اما هنوز هم شاگردان و رهروان راه زکریای رازی در ایران فراوان هستند. آنها که اول انسان هستند و دوم پزشک و متخصص دارو.

شادان کسی که در دل ظلمت سرای جهل

در سوز خود به نور خرد یافت دسترس