آرسنیک یکی از عناصر تشکیل دهنده طبیعی است که بصورت گستردهای در پوسته زمین توزیع یافته است و همچنین مقادیر جزئی نیز در کالاهای روزمره زندگی یافت میشود. این عنصر معمولا بصورت ترکیباتی با اکسیژن، کلرین یا گوگردها که عموما شامل ترکیبات غیرآلی ارسنیک است، یافت میشود.
ترکیبات آلی آرسنیک نیز شامل هیدروژن و کربنهای آرسنیک است.
آرسنیک یا ارسنیک که در فارسی به اکسید آن مرگ موش و سولفید آن زرنیخ گفته میشود، عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با علامت As مشخص و دارای عدد اتمی۳۳ است.
آرسنیک شبه فلز سمی معروفی است که به سه شکل زرد، سیاه و خاکستری یافت میشود. آرسنیک و ترکیبات آن بهعنوان آفتکش، علفکش، حشرهکش و آلیاﮊهای مختلف به کار میروند.
آرسنیک از نظر شیمیایی شبیه فسفر است تا حدی که در واکنشهای بیوشیمیایی میتواند جایگزین آن شود از این رو سمی است. وقتی به آن حرارت داده شود به صورت اکسید آرسنیک در میآید (اکسیده میشود) که بوی آن مانند سیر است. آرسنیک و ترکیبات آن همچنین میتوانند بر اثر حرارت به گاز تبدیل شوند.
این عنصر به دو صورت جامد وجود دارد: زرد و خاکستری، فلز مانند، با جاذبههایی به ترتیب ۹۷/۱ و ۷۳/۵.
در سده بیستم آرسنِت سرب بهعنوان آفتکش برای درختان میوه مورد استفاده قرار گرفت (استفاده از آن در افرادی که بهاین کار اشتغال داشتند ایجاد آسیبهای عصب شناسی کرد) و آرسنیت مس در سده نوزدهم بهعنوان عامل رنگ کننده در شیرینیها بکار رفت.
کابوس این روزهای سیرجان
حال این عنصر شیمیایی به کابوس این روزهای مردم سیرجان تبدیل شده است به طوریکه در چند ماه گذشته این موضوع به سوژه داغ نشریات محلی سیرجان و حتی سایتهای خبری کشوری تبدیل شده است و حتی در اکثر جمعهای خانوادگی و دوستانه در بین مردم مورد بحث قرار میگیرد. زمزمههای اولیه وجود آرسنیک در آب سیرجان به حدود دو سال پیش بر میگردد که توسط برخی از نشریات و در گفتگو با کارشناسان مربوطه هشدارهایی پیرامون آن داده شد که البته چندان از سوی مسئولین جدی گرفته نشد و علی رغم تذکرات و هشدارهای نشریات و کارشناسان هیچ یک از مسئولین شهر به خود اجازه ندادند که دراین باب اظهار نظر کنند این در حالی بود که حسین آذین؛ نماینده سابق رفسنجان در مجلس بارها در جلسات مختلف نسبت به وجود آرسنیک در آب شرب این شهر هشدار داده بود چرا که به گفته مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان در سال گذشته میزان آرسنیک آب رفسنجان و سیرجان به یک میزان است و از طرح کیفیت بخشی آب این دو شهر خبر داده بود.
طرحی که قرار بود در آن 50 ایستگاه تصفیه آب در سطح شهر نصب شود و آب با کیفیت بالا به مردم تحویل داده شود تا اینکه سرانجام در شهریور ماه امسال دو دستگاه تصفیه آب در شهر نصب شد و جالب آنکه در همان روزهای اول مردم برای دریافت آب تصفیه شده و با کیفیت در جلوی این ایستگاهها صف تشکیل دادند و این نشان دهنده جدی بودن مسئله برای مردم بود.
افزایش دستگاههای تصفیه آب
تبدیل شدن وجود آرسنیک در آب سیرجان به دغدغه اصلی مردم باعث شد تا پای محمد طاهری؛ مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان نیز به سیرجان باز شود و او در یک نشست خبری پاسخگوی رسانهها باشد و با ارائه توضیحات تا حدودی از فراگیر شدن شایعات کاسته شود. مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان با بیان اینکه مشکل وجود آرسنیک در آب چندان جدی نیست، توزیع و فروش آب به شهروندان از طریق دستگاههای تصفیه آب را اقدام مناسبی دانسته بود که قرار است تعدادشان افزایش پیدا کند اکنون پس از گذشت دو ماه از نشست خبری مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان تعداد دستگاههای تصفیه آب در سیرجان به ده دستگاه رسیده است و جالب آنکه تمامی این دستگاهها در هیچ ساعتی از شبانه روز خالی از حضور مردم نمیشود مردمیکه تنها راه سلامتی خود را برای در امان ماندن از آرسنیک مراجعه بهاین دستگاههای و خرید آب میدانند حتی اگر قرار باشد ساعتهای زیادی هم در صف معطل بمانند اما به راستی این اقدام تا چه زمانی میتواند برای شهروندان کارساز باشد و قرار است تا کی مردم گالن به دست در صف خرید آب معطل بمانند.
عدم سالم سازی آب مکانهای عمومی
آنچه که بیشتر از هر چیز ذهن نویسنده و شاید هم بسیاری از شهروندان را مشغول کرده عدم سالم سازی آب رستورانها و نانواییها و همین طور مکانهای عمومی همچون مدارس، مساجد، پارکها و بوستان و... میباشد.
این در حالی است که مسئولین که تا پیش از این ترجیح میدانند سکوت کنند و پیرامون مسئله آب سخنی بر زبان نیاورند این روزها مرتب در پی برگزاری جلسات هستند تا بتوانند راه حل مناسب تری برای حل مشکل آب سیرجان پیدا کنند.
نسبت به دغدغههای مردم بیتفاوت نیستیم
در همین حال فرماندار ویژه سیرجان در گفتگو با برنا با بیان اینکه مشکل آب در سطح کشور به یک مسئله مهم ملی تبدیل شده است، گفت: در شهرستان سیرجان یک عزم جدی در بین مسئولین برای حل مشکل آب شرب سیرجان وجود دارد و تاکنون جلسات مختلفی هم در سطح شهرستان، استان و کشور برگزار شده است که طی بیست روز آینده نتایج آن به اطلاع شهروندان خواهد رسید. مکی آبادی با بیان اینکه بنده به عنوان نماینده دولت تمام دغدغههای مردم را در این رابطه درک میکنم و از آن مطلع هستم ادامه داد: مردم مطمئن باشند با راهکارها و طرحهایی که دولت در دست اجرا دارد؛ دغدغههای شهروندان سیرجان در زمینه آب کاسته خواهد شد