کابوس خانه ارزان

به گزارش روی خط رسانه های خبرگزاری برنا، مجله جامعه پویا در پرونده مسکن مهر نوشت: آپارتمان‌های عمدتا نیمه‌کاره در حاشیه‌ شهرهای بزرگ با حداقل زیرساخت‌ها و امکانات شهری و رفاهی؛ این ماحصل پروژه‌ای فراگیر است که روزی قرار بود مشکل مسکن در ایران را حل کرده و محرومان را صاحب‌خانه کند؛ اما در نهایت به مشکلی بزرگ برای اقتصاد و جامعه ایرانی تبدیل شد و میلیاردها تومان منابع کشور را بلعید.

وعده‌های شیرینی که محمود احمدی‌نژاد از نخستین سال‌های دولت نهم درباره خانه‌دار‌کردن همه ایرانی‌ها می‌داد؛ از همان سال‌ها در گوش اجاره‌نشین‌ها و طبقات پایین درآمدی طنینی خوش داشت؛ اما مانند بسیاری دیگر از طرح‌های دولت احمدی‌نژاد، عاقبت‌ خوشی به‌همراه نداشت.  دولت دهم برای تأمین مالی این پروژه بلند‌پروازانه ناگزیر به استقراض از منابع بانک مرکزی شد، آن‌هم در سال‌هایی که فضای اقتصاد به‌واسطه‌ شوک‌های تورمی پیاپی، در آستانه ورود به فضای رکودی قرار گرفته بود. اگرچه از همان نخستین گام‌های اجرائی در آغاز پروژه مسکن مهر، ضعف برنامه‌ریزی شهری، مکان‌یابی نادرست و نادیده‌گرفته‌شدن بسیاری از مؤلفه‌های شهری از جمله وضعیت امکانات خدماتی، رفاهی و درمانی خودنمایی می‌کرد؛ دولت وقت بدون توجه به تمام انتقادها برای مدتی تمام تمرکز خود را به اجرای بخشی از این پروژه معطوف کرد تا به هر قیمتی که شده بخشی از این خانه‌ها را به نام خود ثبت کند و تحویل مردم دهد؛ اما پس از چند سال، زمانی که گرد‌و‌غبار این پروژه کمی فرونشست، آنچه باقی ماند چیزی جز ساختمان‌های چندطبقه دلگیر در حاشیه شهرهای عمدتا کویری نبود.  پروژه مسکن مهر به روند مهاجرت منفی به کلان‌شهرها شتاب بیشتری بخشید و تمام آثار مهاجرت و حاشیه‌نشینی‌ای که سال‌هاست کلان‌شهرهای صنعتی کشور را تهدید می‌کند، دوچندان کرد، آثاری که ابعاد آن نه‌تنها از بُعد اقتصادی و اجتماعی که چه‌بسا از منظر فرهنگی نیز به بروز مشکلات و تناقض‌هایی منتهی می‌شود.

رؤیای خانه‌به‌دوشان پس از مدتی به کابوس آنها تبدیل شد؛ خانه‌هایی که قرار بود با حذف ارزش زمین، به سوداگری در بازار مسکن پایان دهد و این کالا را از فهرست کالاهای سرمایه‌ای حذف کند، به‌مرور خود درگیر سوداگری شد. روند افزایش قیمت واحدهای مسکن مهر آغازی بود بر انتظار و پس از آن شکل‌گیری اعتراض متقاضیانی که با وعده مسکن ارزان، در انتظار خانه‌دار‌شدن بودند.  هر متر از واحدهای مسکن مهر در تیر سال 86 متری 370 تا 600 هزار تومان قیمت‌گذاری شد؛ اما این قیمت‌ها از آن سال تاکنون در برخی مناطق از جمله پردیس رشدی بالغ بر 60 درصد را تجربه کردند؛ از همان‌جا بود که گرهی در پروژه پرآوازه دولت احمدی‌نژاد افتاد که نه افزایش سقف تسهیلات این پروژه، نه یکسان‌سازی نرخ سود تسهیلات و نه افزایش مدت بازپرداخت تسهیلات نتوانست آن را از ناکامی خارج کند. در نهایت در سال 92 دولت حسن روحانی پروژه‌ای را تحویل گرفت که راهی جز ادامه آن نداشت.  حسن روحانی که خود یکی از منتقدان این پروژه بود، در نقد عملکرد دولت قبل در اجرای مسکن مهر گفته بود: «در اجرای مسکن مهر مقداری بی‌تدبیری صورت گرفت؛ یعنی در مرحله اجرا، عجله شد مثلا در شهری، مکانی را در نظر گرفتند که محل مناسبی نبود. دولت برای اینکه مسکن مهر را به نمایش بگذارد، از بودجه بخش‌های دیگر هم برداشت و به مسکن مهر داد که این هم نادرست بود».