استارت‌آپ‌ها کلید دولت برای گشودن قفل بیکاری است

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا، ایجاد ۷۰۰هزار شغل جدید در سال در ایران عدد بالایی است زیرا تنها ۵کشور در جهان بوده‌اند که در طول ده سال گذشته بالای 600 هزار نفر کار ایجاد کرده‌اند. اما پرسش این است که با بیکاری انباشته‌ای که در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۰ ایجاد شده  چه باید کرد؟ بیکاری انباشته در دوره رکود اقتصادی.  در شرایطی که رییس‌جمهوری خبر از ایجاد ۷۰۰هزار شغل جدید در کشور می‌دهد ۱۰۰هزار شغل از این میزان مربوط به حوزه فن‌آوری و  فضای مجازی است. به عبارت دیگر یک هفتم از میزان ایجاد شده در حوزه‌ای نوپاست که اتفاقاً جنس آن با صنایعی چون نفت و گاز یا پتروشیمی و کشاورزی متفاوت است. 

با این وصف به نظر می‌رسد آنچه می‌تواند کلید دولت در گشودن قفل پیچیده و سخت باشد تکیه بر روش‌های غیرسنتی و نوین است.  روشی که دولت در آن تسهیل‌کننده و بسترساز است و خود کمتر در آن وارد عمل می‌شود؛ چیزی که  دکتر «محمد گوهریان» دبیر اتاق صنایع،معادن و بازرگانی و کشاورزی اصفهان در توصیف این روش می‌گوید: مهمترین کار این است که وظیفه توسعه را از دوش دولتها برداریم.

اما چگونه می‌توان با برداشتن وظیفه توسعه از روی دوش دولت هم به توسعه کمک کرد و هم شغل مورد نیاز جامعه را به تعداد کافی ایجاد کرد؟ در شرایطی که بیکاری انباشته پیش رو داریم با کدام صنعت، کدام شیوه اشتغال می‌توان هم از پس توسعه برآمد و هم اشتغال ایجاد کرد؟

وقتی «مهیار محمدی» عضو تیم مارکتینگ استارت‌آپ «همپاجو» تأکیددارد که با حمایت مرکزرشد و شتاب‌دهنده دانشگاه صنعتی شریف ظرف ۸ ماه توانسته‌است اپلیکیشنی طراحی کند که برای کاهش سفر با خودروی تک‌سرنشین در شهر طراحی شده  موجب ایجاد اشتغال برای عده‌ای شده‌است می‌توان چنین برداشت کرد که  برای رفع بیکاری انباشته راباید دست به دست هم داد و علاوه بر دولت تیم‌های کوچک و چابک در بخش خصوصی را فعال کرد. این کاری است که تنها از دست «استارت‌آپ‌»ها برمی‌آید. 

دولت برای رونق استارت آپ‌ها چه کار کرده‌است؟

اگر همان‌طور که حسن روحانی، رییس جمهور نیز تأکید کرد «ICT و فناوری ارتباطات فضای مناسبی برای اشتغال است برای این کار باید فضای مجازی ما مناسب باشد، باندهای ما آماده باشد، سختگیری‌ها برای شبکه‌های اجتماعی را باید کم کنیم چون زندگی، ارتباط و شغل مردم امروز با شبکه‌های اجتماعی است»  همین نگاه می‌تواند بسترساز مناسبی برای توسعه کسب و کارهای اینترنتی باشد. سیاستی که  چندی قبل با سخنان وزیر دادگستری شفاف‌تر شد. 

حجه‌الاسلام مصطفی پورمحمدی، وزیردادگستری نیز چندی قبل دراین‌باره گفت: فیلترینگ وضعیت بدی برای کسب و کارهای فضای مجازی ایجاد می‌کند و لذا کمیسیون ساماندهی کسب و کارهای فضای مجازی در دولت تشکیل شده‌است. 

وزیر دادگستری با اشاره به مشکلاتی که از سوی فعالان صنف کسب و کارهای آنلاین در خصوص قوانین مربوط به فیلترینگ مطرح شده است، گفت: این موضوع را در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه مطرح کردیم و معتقدیم که آیین نامه مربوط به این حوزه نیازمند بازنویسی است.

پورمحمدی همچنین در نشست هم اندیشی وزرای ارتباطات، ارشاد و دادگستری برای حل مشکلات کسب و کارهای فضای مجازی افزود: در حال حاضر مشکلی که وجود دارد این است که اگر تخلفی در یک سایت و یا یک کسب و کار از سوی کاربری وجود آید طبق قوانین فیلترینگ منجر به تعطیلی میزبان و سایت مربوطه می‌شود که در این زمینه خودمان نیز دغدغه داریم و قبول داریم که باید قوانین دیگری برای این موضوع تضمین شود.

اگر این نگاه در دولت استمرار یابد می‌توانیم همانطور که در طول دوره دولت یازدهم شاهد رونق کسب و کارهای فضای مجازی نظیر «دیوار»، «دیجی‌کالا»، «بامیلو»، «اسنپ»، «تپسی»، «زودفود» یا فعالیتی نظیر «مامان‌پز» بودیم می‌توانیم شاهد کسب و کارهای باشیم که خیلی سریعتر از احداث و ایجاد یک پالایشگاه به بازدهی می‌رسند و کم‌کم از پس بیکاری انباشته هم برمی‌آیند. 

حریف رکود اقتصادی و همراهی با محیط زیست

آنچه در سال‌های اخیر کشور ما را به شرایطی کشانده که عمده دشت‌های ایران با بحران آب دست و پنجه نرم می‌کنند کشاورزی غلط و کم‌بازده بدون استفاده از سیستم‌های بهره‌وری در آب ، توسعه بی‌حد و حصر فولادسازی ها چه در خراسان و چه در کرمان و رونق پتروشیمی‌ها بوده‌است. 

اگر قراربود دولت یازدهم باز هم بر این طبل می‌کوبید که فولادسازی و کشاورزی توسعه یابد نه از دریاچه ارومیه چیزی می‌ماند و نه در خراسان و کرمان و یا اصفهان آبی برای شرب.  یکی از سیاست‌های دولت یازدهم حمایت از استارت‌آپ‌ها بوده زیرا آن‌ها  بیزنس های آنلاینی هستند که به سرعت و عکس العمل چابکی نیاز دارند که در شرکت های سنتی عملیاتی نمی‌شود. در عین حال با محیط زیست نیز همراه‌ترند. 

محمد گوهریان، که دکتری اقتصاد دارد و علاوه بر مدیریت گز سکه دبیر اتاق بازرگانی اصفهان را برعهده دارد این‌باره تأکید کرد:  بخش مهمی از نیازهای کشور ما که قابل تبدیل به ارزش و ثروت است، نیازهای غیر فیزیکی است. به‌نظرم در این فضا کسب و کارهای بزرگی نهفته است.

وی در توضیح دیدگاه خود درباره نقش دولت در ایجاد اشتغال افزود:  هر اقدامی دولتها می‌کنند برای اصلاح، توسعه و رشد است ولی نتیجه عکس آن شده است.اصولا در اقتصادهای دولتی دولتها با انجام ندادن می توانند به اقتصاد کمک کنند. 

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد آنچه دولت باید به آن همت گمارد سپردن میدان به بخش خصوصی و برعهده گرفتن نقش نظارتی و حمایتی است. اتفاقی که در عرصه ICT و فن آوری اطلاعات به خوبی افتاده است. آنچه در تلگرام سبب رونق کسب و کارهای کوچکی شده که شاید به اندازه یک کارخانه صنعتی شغل ایجاد نکرده‌است اما با کمترین آورده برای سرمایه‌گذاری موجب گردش مالی و اشتغال شده‌است. این همان کلیدی است که می‌تواند قفل بیکاری انباشته را بگشاید وگرنه در شرایطی که کشور آب ندارد ایجاد پالایشگاه و احداث کارخانه فولاد یا ترغیب مردم به کشت محصولات سنتی و آب‌بر کار عاقلانه‌ای نیست.