تغییرات بزرگ در بیمه شخص ثالث در راه است

شاید بتوان گفت این رشته بیمه‌ای گسترده‌ترین رشته بیمه‌ای در کشور است. اما جالب اینجاست که شخص ثالث زیان‌ده‌ترین رشته بیمه‌ای در کشور نیز هست! آمار و ارقام نشان می‌دهد بیمه شخص ثالث سالانه رقمی حدود بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان زیان به صنعت بیمه وارد می‌کند.

یکی از دلایل اصلی زیان‌دهی در بخش شخص ثالث، رقابت منفی بین شرکت‌های بیمه و بهره‌برداری بنگاه‌های انحصاری بزرگ از این رقابت منفی است. شرکت‌های بیمه در رقابت با یکدیگر در رشته‌ای که زیان‌ده است، تخفیف‌های عجیب و غریب ارایه می‌کنند تا بتوانند سهم بازار خود را بزرگ کنند. به عبارت دیگر این شرکت‌ها با بزرگ‌ کردن سهم بازار خود در حال بزرگ کردن زیان خود هستند! ولی چرا شرکت‌های بیمه این کار را می‌کنند؟

جواب این سؤال ساده است. به همان دلیلی که بانک‌ها با پرداخت سودهای بیش از ۲۰ درصد و رقابت منفی برای نرخ سود در حال تحمیل زیان‌های بزرگ به خود هستند. بانک‌ها، سودهای نجومی می‌دهند تا نقدینگی فعلی خود را تأمین کنند و بتوانند سود سپرده‌های قبلی که گرفته‌اند را بدهند و این دور باطل همینطور ادامه پیدا می‌کند. ادامه این وضعیت هرچند بحران را بزرگتر و بزرگتر می‌کند اما نفعش برای مدیران بانکی این است که بحران به تاخیر می‌افتد! ولی کشور از این وضعیت متضرر می‌شود.

همین اتفاق به شکل دیگری در صنعت بیمه رخ داده است. شرکت‌های بیمه نیز برای تامین نقدینگی فعلی خود، با اعطای تخفیف‌های نجومی و غیرکارشناسی، اقدام به جمع‌آوری منابع مالی در امروز می‌کنند، فارغ از این که فردا چگونه می‌خواهند خسارات را بپردازند و چگونه می‌خواهند جواب مردم را بدهند.

همین دور باطل ناگهان تبدیل به سونامی می‌شود که شرکت‌های کوچک بیمه‌ای که بیشترین تخلف را هم در این زمینه می‌کنند با خود می‌برد. همانطور که بیمه توسعه به همین شکل دچار بحران شد، ورشکست شد و چند صد هزار نفر که بیمه شخص ثالث این شرکت را داشتند بلاتکلیف ماندند و بیش از هزار نفر از کسانی که از این شرکت بیمه خریده بودند به علت تصادفات به زندان افتادند!

در این آب گل‌آلود، خودروسازان نیز ماهی‌های بزرگ خود را می‌گیرند. خودروسازان برای صدور بیمه‌نامه‌های خودروهای نو، اقدام به ایجاد رقابت منفی بین شرکت‌های بیمه کرده و تخفیف‌های ۱۵ تا ۲۰ درصدی می‌گیرند؛ تخفیفی که به خریداران خودروهای نو هم داده نمی‌شود و مستقیم به جیب خودروسازان می‌رود. رقم این تخفیف بسیار بزرگ است و به صدها میلیارد تومان می‌رسد.

به عبارت دقیق‌تر، شرکت‌های بیمه کشور در حال دادن یارانه میلیاردی به صنعت خودروسازی در رشته شخص ثالث بودند و بیشتر از این مبلغ هم در این حوزه زیان شناسایی می‌کنند!

اما این همه ماجرا نیست. در دو ماه گذشته سندیکای بیمه‌گران و بیمه مرکزی بحث‌های متعددی حول بیمه شخص ثالث کردند بطوری که بالاخره سندیکای بیمه‌گران به یک راه حل جامع برای حل این بحران رسید. راه حل از این قرار است که شرکت‌های بیمه در صدور بیمه شخص ثالث به صورت واحد و کنسرسیومی عمل می‌کنند. بیمه ایران هم به عنوان رهبر صنعت، اقدام به صدور بیمه برای ماشین‌های جدید می‌کند و سهم تمام شرکت‌های بیمه از این بیمه‌نامه‌ها پرداخت می‌شود. بیمه ایران هم حق ارایه هیچ‌گونه تخفیفی ندارد. لذا به این شکل هم صنعت بیمه از این دور باطل خارج می‌شود، هم روندها به شکل صحیح پیش خواهد رفت و هم خودروسازان نمی‌توانند از این محل سودهای موهومی شناسایی کنند.

اما به نظر می‌رسد خودروسازان به راحتی از این سود میلیاردی نخواهند گذشت و احتمال می‌رود در روزهای آینده واکنش‌های صنعت خودرو به این موضوع را شاهد باشیم.

امید است که بانک‌ها نیز با هدایت بانک مرکزی بتوانند مسیری مشابه را طی کنند تا رقابت منفی در آن حوزه نیز از بین برود و بحران بانکی از این بزرگتر نشود.