منظری به گردشگری درلرستان ؛از جاذبه های طبیعی تا اماکن تاریخی

خبرگزاری برنالرستان - گروه گردشگری ومحیط زیست /یاداشت اختصاصی : گردشگری اگرچه از دیرباز به شکل سنتی آن به صورت گردش پیرامون نواحی روستایی و شهری و تا سفرهای دور و دراز وجود داشته است اما گردشگری که امروزه از آن به صنعت گردشگری یاد می شود، صنعتی نوپا است که به اتکای رشد و توسعه شهرنشینی، جایگاه خود را به عنوان یکی از منابع درآمدزایی چه در زمینه بازدید از اماکن تاریخی و چه در زمینه طبیعت گردی، طی سالهای اخیر پیدا نموده است.

اصولا گردشگر در قالب دو گروه گردشگر خارجی و گردشگر داخلی دسته بندی می گردد. همچنین  گردشگری را می توان به دو نوع تقسیم بندی نمود، گردشگری در مکان های طبیعی که بر حسب شرایط اقلیمی به وجود آمده اند و گردشگری سازه های ساخته شده به دست بشر .

ایران به واسطه داشتن تمدنی چند هزار ساله در جهان همواره مورد توجه گردشگران بوده و از دیرباز گردشگران توجه خاصی در سفر به ایران داشتهاند .

از طرفی دیگر، ایران به عنوان یکی از کشورهای مسلمان دارای اماکن مقدسه و مذهبی بسیاری است که هر ساله تعداد بسیاری از زوار کشورهای همجوار را که به قصد زیارت به ایران سفر میکنند را پذیرا میباشد.

میتوان گفت که تمامی استانهای ایران هرکدام در نوع خود هم دارای جاذبههای گردشگری طبیعی و هم گردشگری تاریخی، فراونند که خود میتواند به صورت منبع درآمد و فرصتی برای اشتغالزایی مطرح گردد.

استان لرستان به عنوان یکی از استانهای ایران به شکرانه قرارگیری در دل رشته کوه زاگرس که چشماندازهای طبیعی کم نظیر و حتی بینظیری را در این استان خلق کرده است و همچنین به دلیل دارا بودن اماکن تاریخی با قدمت دیرینه، قابلیت بالایی در زمینه جذب گردشگر دارد.

وجود قلعه ها ،پل ها ،گردابها .....و بسیاری آثار تاریخی دیگر، موجبات جذب گردشگران به این استان را فراهم آورده است؛ همه ساله این استان میزبان مسافران بسیاری است که به نوعی سفیران گردشگری این استان محسوب میگردند. در همین راستا به برخی از جاذبههای گردشگری استان در راستای طبیعت گردی پرداخته شده است.

آبشارها : حاصل وجود تضاریس و شکستگیهای زاگرس مرتفع در استان لرستان آبشارهای متعددی است که از چشم اندازها و جاذبه های گردشگری طبیعی موجود در استان محسوب می گردند؛ از جمله آنها، آبشارهای زیبایی چون بیشه ، وارک، نوژیان ،چکان ، آب سفید ،تاف ،افرینه ،کول چپ ،شوی ،هفت چشمه و خیلی آبشارهای فصلی که زینت خاصی به طبیعت لرستان بخشیده اند می باشد. 

این آبشارها دارای زیبایی زایدالوصفی بوده که برخی از آنها دارای مسیرهای ماشین رو بوده و بازدید کنندگان می توانند با خودروی شخصی از این مناظر طبیعی دیدن نماید. از این دسته می توان به بیشه ،نوژیان ،تاف ،افرینه و...اشاره کرد .اما بازدید از  بعضی از این آبشارها مستلزم پیمایش مسیر کوهپیمایی است همانند مثل کول چپ ،چکان ،وارک ،شوی... .

تالابها : از دیگر جاذبه های طبیعی استان، وجود تالابهای زیبایی چون تالابهای پلدختر و دورود است که از دیر باز زیست گاه امنی برای پرندگان مهاجر بوده اند. از این رو برای بازدید کنندگان همواره از اهمیت خاصی برخوردار بودهاند؛ که متاسفانه طی سالیان اخیر به دلیل برنامههای نامناسب، عدم آگاهی و شکار غیر مجاز در معرض نابودی قرار گرفته اند و دیگر مکان امنی برای کوچ  پرندگان نیستند و ضروری است جهت نگهداری تدابیری جدی اندیشه شود.

سرابها : مسلما کوهستانی بودن لرستان به سرابها ،سرچشمه ها ،رودها ،رودخانه های زیادی منجر شده که خود می تواند در جذب گردشگر کمک نمایند. از جمله مهم ترین این سرابها می توان به کهمان ،هنام ،کاکارضا،رفت خان ،کمندان و......اشاره کرد ؛ که هر کدام به نوبه خود می توانند در جذب گردشگر نقشی مهم ایفا نمایند.

غارها : وجود سازندهای آهکی باعث به وجود آمدن غارهایی در  استان لرستان شده است که با وجود قدمت بالای زیست انسان در این ناحیه برخی از این غارها مأمن انسانهای اولیه و همچنین بعد از آن گروههایی بوده است که از آنها به عنوان پناهگاه بهره جستهاند و آثاری از خود در این اماکن برجای نهادهاند. از جملهی این این غارها در اطراف شهر خرم آباد یافته، کلدر، کوگان،  در کوهدشت مثل میرملاس و در پلدختر به کلماکره اشاره نمود. غارهایی چون کلما کره پلدختر و مِنو دورود و مغار یافته در خرم آباد و ...دارای مناظری هستند که پی سالیان متمادی پدید آمده،  چشم هر بیننده ای را خیره میسازند و گردشگر را به تفکر در پیدایش این مناظر وا می دارند.

دره ها : همچنان که در بالا اشاره شد وجود سازندهای آهکی در منطقه علاوه بر به وجود آوردن غارها، موجبات به وجود آمدن درهای زیبایی را نیز فراهم آورده است که برخی از آنها چون دره شیرز واقع در شهرستان کوهدشت و همچنین نی گاوه دورود پرآوازه گشتهاند؛ چنانچه علاوه بر گردشگران داخلی، گردشگران خارجی را نیز به سوی خود جذب نمودهاند.

کوهها : وجود رشته کوههایی بلند سر به فلک کشیده ای چون اشتران کوه با قله های زیبا چون کول جنو ،گل گل ،سنبران ،گلگهر، سفید کوه با قله های کُربه ای ،گُلیج ... و کوه یافته با مسیرهای دشوار که بدون اغراق آن را غول سنگی ایران می نامند،کبیرکوه پلدختر ،گرین کوه و... می تواند در جذب گروههای کوهنوردی که خود نوعی گردشگر طبیعت گرد به حساب میآیند بسیار حائز اهمیت باشد.

تونل های برفی: اشترانکوه با قله های سر به فلک کشیده و درهای بسیار عمیق در تمام طول فصل سرد شاهد بارش برف بود و این امر باعث شده تا در تمام فصول سال انباشته از برف باشند با وجود این نکته در اثر ذوب برفها در تابستان تونلهای برفی زیبایی به وجود می آیند که بسیار دیدنی بوده و چشم هر ببینده ای را خیره می سازند. اما متاسفانه هنوز به عنوان پتانسیلی  گردشگری هیچ گونه تدبیری برای جلب گردشگر برای ان اندیشیده نشده که لازم است در روستای کمندان که مسیر این تونلها از آن میگذرد و خود  روستا به دلیل داشتن باغات بسیار آن، نیز از جازبه های گردشگری محسوب می شود زیر ساختهای لازم به وجود آید .

دریاچهها : دریاچه گهر که با نام نگین فیروزهای اشترانکوه نیز نامبردار گشته است در هزارههای زمین شناسی گذشته بر اثر زلزله  مهیبی که در منطقه اشترانکوه رخ داده، به وجود آمده است.  هر ساله خیل عظیمی از هموطنان، روانه بازدید از این دریاچه دیدنی و زیبا میشوند.  علاوه بر دریاچه گهر می توان به دریاچه کوچک دیگری نیز اشاره کردکه در کوه کلا واقع شده است. گرچه از نظر زیبایی قابل مقایسه با گهر نیست لیکن دیدن آن خالی از لطف نیست.

دریاچه مصنوعی کیو که بر روی سراب کیو در شهر خرمآباد ساخته شده سالیانه شاهد بازدیدهموطنانمان است. بر اثر خشکسالی های اخیر متاسفانه سرچشمه کم آب شده و توسط دولت تدابیری اندیشیده شد و از طریق سرچشمه های دیگر آب دریاچه تامین می گردد.

آنچه بیان شد گوشه کوچکی از طبیعت زیبای استان جهت بازدید گردشگران بود که می توان با راهنمایی های مناسب در جذب توریسم مؤثر و مفید واقع گردد.

بُعد دیگر، گردشگری بازدید از سازه ها و اماکن ساخته شده به دست بشر و گذشتگان است. از جمله این آثار و ابنیه می توان به قلعه فلک الافلاک، مناره آجری،آتشکده ها ،کارنوانسراها مثل چمشک و گوشه ، پلهای تاریخی چون پل شکسته خرم آباد ،پل کشکان ،معمولان ،پلدختر و...اشاره کرد. کثرت پلهای تاریخی لرستان به حدی  است که لرستان را سرزمین پلهای تاریخی می نامند. هر کدام از این پلها از نظر ساخت با دیگری متفاوت میباشد. در راستای گردشگری از این امر مهم می توان از این قابلیت نهایت استفاده را نمود.

صنایع دستی استان لرستان به ویژه صنایعی همچون قلمزنی که در شهرستان بروجرد، کارگاههای موج بافی در شهرستان خرمآباد و ... نیز به نوبه خود در جذب گردشگران نقش مهمی میتوانند ایفا نمایند.

قابلیتهای فراوانی در زمینه صنعت گردشگری در استان لرستان وجود دارد که میتوان از آنها در جهت رشد و توسعه بسیاری از مناطق استان بهره گرفت.

نقش ما در این امر خطیر به عنوان میزبانان گردشگران حائز اهمیت بسیار است. آیا بسترهای لازم  را برای پذیرش این گردشگران، مهیا کرده ایم؟ آیا زیرساختهای ما جوابگوی گردشگران هست؟ به نوعی می توان پاسخ داد که ما در جهت جذب و جلب گردشگر گامهای خوبی برداشته ایم، اما هنوز نتوانسته ایم بستر مناسب را جهت رشد و توسعه و بهرهگیری از مزایای صنعت گردشگری فراهم آوریم.  اگر ایام عید گذری در سطح شهر خرم اباد به عنوان مرکز استان داشته باشیم به وضوح می توان این مسئله را درک کرد. زمانی که ما می توانیم در راستای جذب  سرمایه دار برای ساخت هتل و مهمانسراها تلاش نماییم چرا از چادرهای هلال احمر به عنوان کمپ میزبانی از مسافرین و مهمانانمان استفاده کنیم و چرا در ابتدای مسیرهای پیمایش جهت گردشگران مکانی جهت استراحت گردشگران هنوز ساخته نشده  است. اگر روال به همین منوال ادامه داشته باشد چگونه میتوان از این امکان در جهت رشد اقتصادی بهره گرفت؟ با این تفاسیر جای درآمد در مسئله صنعت گردشگری در استان خالی نیست؟ پس به نوعی می توانیم بگوئیم که بستر را فراهم ننموده ایم و مهمان را زودتر از موعد مقرر به سرای خویش خوانده ایم.

از دیگر وظایف ما در قبال گردشگر راهنمایی کردن اوست که معاونت گردشگری می بایست از افراد باتجربه و مجرب دارای مطالعه در زمینههای مربوطه، جهت شناساندن اماکن تاریخی و هم چنین پیمایش مسیرهای طبیعی بهره گیرد؛ که به واسطه این مهم، ضمن اینکه گردشگر با خیالی اسوده از محل موردنظر بازدید می کند در کاهش نرخ آمار بیکاری نیز موثر خواهد بود و تعدادی از جوانان عزیزمان در این راستا جذب کار و فعالیت میگردند.

معانت گردشگری به عنوان متولی این امر بایستی در جذب افرادی در این راستا کوشا باشد. اگر بخواهیم در صنعت گردشگری حرفی برای گفتن داشته باشیم این امر حیاتی است. دومین وظیفه این سازمان جذب سرمایه داران جهت ساخت هتل و اماکنی برای اسکان گردشگران، به عنوان یکی از زیر ساخت های صنعت گردشگری است.

مستقر نمودن جایگاههایی به منظور اخذ وجهی برای بازدید از اماکن، در کلیه اماکن و در ابتدای مسیرهای گردشگری که از آن به منظور حفظ و نگهداری این مکانها بهره گرفته شود، از دیگر وظایف معاونت گردشگریست که متاسفانه تاکنون هیچ تدبیری در این زمینه، اندیشیده نشده و قصور در این امر باعث شده که با وجود این همه پتانسیل هیچ گونه برنامه ای نداشته باشیم و هر سال بخش قابل توجهی از درآمدهایی را که میتواند حاصل گردد در این راستا به هدر میدهیم؛  ضمن اینکه طبیعتمان رو به نابودیست، اماکنی که سالهاست خودرادر گذر زمان نگاه داشته اند روبه زوالند .

آنچه در بالا از آن  یاد شد، عمده وظایفی بود که ما به عنوان میزبان در قبال گردشگر و بازدید کننده از طبیعت و اماکن تاریخی داریم. اما مسلما گردشگر نیز وظایفی داشته و دارد؛  نخست اینکه هنگام پیمایش مسیرها تنها از مسیرهایی که در طی سالها توسط عزیزان ایحاد شده استفاده کند تا طبیعت زیبایمان دست خوش تغییرات نگردد زیرا ما به وجود آن نیاز داریم و او اولین و اخرین بازدیدکننده از طبیعت ما نیست دوم اینکه در مسیرهای پیمایش یا سکونت از ریختن زباله حتی پوست میوه های که چهره طبیعت را خدشه دار می کند بپرهیزد همچنانی که در مسیر رفت ظروف حاوی مواد غذایی با وزنهای متفاوت را با خود حمل میکند در برگشت می تواند ظروف خالی با وزن کمتر را با خود بازگرداند و آنها را به جای رهاسازی در طبیعت به سطل زباله منتقل نماید. سوم اینکه  در اماکن گردشگری ضمن رعایت نظم موجبات فرسایش را برای این جاهای تاریخی فراهم ننماید. چهارم سفیری در جهت تبلیغ باشند و بدانند که حرمت میزبان بودن و مهمان بودن امری متقابل میباشد. گفتنی است استان لرستان از دیرباز دارای سابقه درخشانی در امر میزبانی بوده و هماره در مهمان نوازی نامبردار بوده است.  

لرستان با وجود این قابلیتهای ارزنده و فراوان، در امر گردشگری هنوز نتوانسته مسیر درستی در این زمینه، پیش گیرد که  دلیل اصلی آن در درجه نخست، نبود زیر ساختهای مناسب و بعد از آن تدابیر غلطی است که در گذشته اندیشیده شده، همچنی عدم پی بردن به اهمیت موضوع است. با این وجود هنوز هم برای داشتن برنامهای مدون در این زمینه و در راستای برداشتن گامهای مثبت به منظور بهره گیری از این قابلیتهای دیر نیست. در صورت بهرگیری از این ظرفیتها، می توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم، در غیر اینصورت هرگز نمی توانیم از صنعت گردشگری در راه پویایی اقتصادی سود جسته و داراییهای خود در این مورد را به درستی محفوط بداریم .

نویسنده : چنگیزکرمی - برنا لرستان