برگزاری «آیین هشتاد سالگی» وقف کتابخانه و موزه ملی ملک و بنیان‌گذاری موزه ملی ایران

به گزارش خبرگزاری برنا، کتابخانه و موزه ملی ملک و موزه ملی ایران، به عنوان نخستین موزه‌های «وقفی- خصوصی» و «دولتی» تاریخ ایران، هم‌زمان با برگزاری آیین وقف‌نامه‌ای گرامی‌داشت بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله در این موقوفه آستان قدس رضوی، یک تفاهم‌نامه همکاری برای برگزاری آیین هشتاد سالگی وقف کتابخانه و موزه ملی ملک و هشتاد سالگی بنیان‌گذاری موزه ملی ایران در سال 1396 خورشیدی منعقد کردند.

موقوفه آستان قدس رضوی، فرارسیدن بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله در سال 1396 خورشیدی و هم‌زمانی آن با هشتاد سالگی وقف کتابخانه و موزه ملی ملک، دستاویزی جذاب و مهم به شمار می‌آید که موجب شد هم‌زمان با رخداد فرخنده بعثت حضرت پیامبر صلی‌الله علیه و آله، متولیان این گنجینه ارزشمند تاریخی، در قالب برگزاری جشنی باشکوه، این دو مناسبت خجسته را گرامی دارند؛ آیینی که با دستاوردهایی قابل ملاحظه همراه بود؛ این هم‌زمانی البته کتابخانه و موزه ملی ملک را به عنوان نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران، در پیوندی جالب با هشتادمین سال بنیان‌گذاری موزه ملی ایران به عنوان نخستین موزه دولتی ایران گذارد و زمینه یک همکاری مشترک را میان این دو نهاد بزرگ فراهم آورد.

هنگامی که از کتابخانه و موزه ملی ملک سخن به میان می‌آید، بی‌درنگ نام حاج «حسین آقا ملک» بنیان‌گذار و واقف این گنجینه گران‌سنگ و دیرینه به ذهن می‌رسد؛ نهادی برآمده از آیین وقف. حاج حسین آقا ملک، این گنجینه ارزشمند را پس از تشکیل و گسترش، بر آستان قدس رضوی وقف کرد؛ رویدادی که به هشت دهه پیش یعنی سال 1316 خورشیدی بازمی‌گردد. همین مساله موجب شد آیین گرامی‌داشت بعثت حضرت پیامبر صلی‌الله علیه و آله به عنوان یکی از هفت جشن وقف‌نامه‌ای کتابخانه و موزه ملی ملک در سال، با آغاز برنامه هشتاد سالگی این موقوفه پیوند خورد.

تمدن طلایی؛ برآیند تلفیق فرهنگ ایرانی و اسلامی

پیش از امضای این تفاهم‌نامه همکاری، اما نخست محمدجعفر یاحقی، استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به عنوان سخنران در جشن حضور یافت تا با بهره‌گیری از اندوخته‌های تحقیقاتی، جلوه‌های حضور پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله را در پیوند میان زبان و فرهنگ فارسی و عربی تبیین کند.

یاحقی به مناسبت فرارسیدن عید سعید مبعث، با واشکافی واژه «بعثت» گفت: بعثت یعنی برانگیخته شدن و حرکت به سوی تکامل؛ حرکتی که جهان را به سوی کمال پیش برد. با بعثت، تحولی بزرگ در جهان بشریت رخ داد و به فرهنگی غنی بدل شد تا فرهنگ‌های پیش از خود را نسخ کند.

به باور این مدرس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، ظهور اسلام و بعثت پیامبر صلی‌الله علیه و آله در شبه جزیره یک معجزه بود.

وی در این‌باره تاکید کرد: برای تشریح این معجزه لازم است شرایط نامطلوب جغرافیایی و معیشتی شبه جزیره مورد بررسی قرار گیرد؛ بستری که اسلام از دل آن برآمد و این موضوع جای توجه دارد. در چنین شرایطی بود که اسلام ظهور کرد و به وسیله پیامبر صلی‌الله علیه و آله به تمدنی بزرگ تبدیل شد.

یاحقی با بیان این که زبان فارسی به عنوان زبان دوم اسلام در تشریح این دین و مساله بعثت به کار گرفته شد، افزود: وقتی اسلام به ایران وارد شد، ترکیبی خجسته شکل گرفت. تلفیق فرهنگ ایرانی و اسلامی، تمدنی طلایی ساخت که در سده‌های اولیه همچون دوم و سوم هجری دستاوردهای آن را شاهد بودیم. دانش‌های جدید، مولود آن ترکیب زبانی و فرهنگی به شمار می‌رفت.

به باور این پژوهشگر و نویسنده، زبان فارسی به عنوان بازوی دوم اسلام، پس از زبان عربی بیش‌ترین و موثرترین نقش را در انتقال ارزش‌ها برعهده داشته است: از نظر جغرافیایی نیز ایران و زبان فارسی نقشی قابل توجه در گسترش اسلام داشتند به گونه‌ای که اسلام از مسیر زبان و فرهنگ فارسی به کشورهای شرقی همانند افغانستان و پاکستان راه یافت.

این نویسنده و پژوهشگر برجسته تصریح کرد: توجه به فضایل و کمالات پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله در هر دو زبان، فراوان یافت می‌شود. هم زبان عربی هم زبان فارسی، به زیبایی بیانگر ارزش‌های اسلامی و تشریح‌کننده ویژگی‌های پیامبر خدا در سده‌های پیاپی بوده‌اند و این مساله در شعرهای کهن هر دو فرهنگ آشکار شده است.

یاحقی در بخشی دیگر از سخنان خود به موضوع نعت پیامبر اکرم در شعر و نثر فارسی اشاره کرد و در این زمینه از آثار شاعرانی برجسته همچون جامی، یغمای جندقی و امیرخسرو دهلوی، در کنار دیگر بزرگان شعر و ادب فارسی همچون سعدی، نظامی و مولوی نام برد.

وی در پایان افزود: کتاب‌هایی بسیار در زبان فارسی به تشریح سیره پیامبر صلی‌الله علیه و آله اختصاص یافته‌اند؛ این یک واقعیت تاریخی است و تنها به دوره‌ای ویژه از تاریخ ایران نیز منحصر نمی‌شود.

رسالت کتابخانه و موزه ملی ملک در برپاداشت جشن‌های هفت‌گانه

سیدمجتبی حسینی، مدیر عامل کتابخانه و موزه ملی ملک، در ادامه برنامه این آیین گرامی‌داشت، با تبریک و تهنیت به مناسبت فرارسیدن سال‌روز بعثت رسول مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله، در این‌باره گفت «ما به تاکید و تصریح مرحوم حاج حسین آقا ملک مکلف‌ایم هفت عید بزرگ را در کتابخانه و موزه ملی ملک گرامی بداریم که میلاد پنج تن علیهم‌السلام، میلاد امام رضا علیه‌السلام و عید مبعث به شمار می‌آیند.

مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک، عید مبعث را مادر دیگر عیدها و علت وجودی آن‌ها دانست که به باور او به همین دلیل، بسیار مورد تاکید حسین آقا ملک قرار گرفته است. حسینی به هم‌زمانی چند رویداد در این روز اشاره و تصریح کرد: امروز همچنان که آیین گرامی‌داشت عید مبعث را برگزار می‌کنیم، در واپسین روز برپایی نمایشگاه جشنواره تخصصی دوخت‌های سنتی ایران نیز هستیم؛ جشنواره‌ای که به کوشش گروهی از بانوان هنرمند ایران و همراهی و میزبانی کتابخانه و ملی ملک برگزار شد و معاونت صنایع دستی نیز در این برنامه مهم اهتمام ورزید.

امضای تفاهم همکاری؛ دستاوردی ملموس با آینده‌ای روشن

به باور بسیاری از کارشناسان، نزدیکی و روابط تنگاتنگ حوزه‌های هم‌سو، تاثیری فزاینده بر عملکرد مثبت و گام‌های روبه‌جلو آنان خواهد گذاشت؛ مساله‌ای مهم که در این آیین جشن از نظر دور نماند و با امضای تفاهم‌نامه همکاری میان کتابخانه و موزه ملی ملک و موزه ملی ایران جامه عمل پوشید. در جریان این جشن، سیدمجتبی حسینی مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک و جبرییل نوکنده رییس موزه ملی ایران، با امضای تفاهم‌نامه‌ای، به علت وجودی آن یعنی برگزاری آیین هشتاد سالگی وقفِ یکی و بنیان‌گذاری دیگری اشاره کردند.

مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک درباره اهمیت تفاهم‌نامه آیین هشتاد سالگی وقف کتابخانه و موزه ملی ملک و هشتاد سالگی بنیان‌گذاری موزه ملی ایران گفت: کارگروهی مشترک بر اساس برنامه توافق‌شده تشکیل می‌شود؛ برنامه‌ای که به زودی جزییات آن را اعلام خواهیم کرد.

رییس موزه ملی ایران نیز به تشریح این تفاهم‌نامه پرداخت و از زاویه دیگر بدان نظر افکند: دو موزه کهن در ایران، یکی خصوصی و دیگری دولتی، برای دوستداران فرهنگ ایران و اسلام، در نقطه مشترک هشتاد سالگی خویش با یکدیگر همکاری می‌کنند. می‌کوشیم هر دو نهاد با همکاری‌هایشان الگویی برای کارهای مشترک در حوزه فرهنگ باشند.

اجرای مراسم آیینی منقبت‌خوانی و نقالی و همچنین پخش کلیپی در پیوند با هشتادمین سال وقف کتابخانه و موزه ملی ملک و هشتادمین سال بنیان‌گذاری موزه ملی ایران، از جمله برنامه‌های این جشن بود. افزون بر آن، منقبت‌خوانی گروهی به سبک‌های خراسانی و ترکمن، روحی معنوی بر کالبد این جشن دمید؛ همچنین در جریان این گردهم‌آیی نیکو، تفاهم‌نامه همکاری میان کتابخانه و موزه ملی ملک و موزه ملی ایران برای برگزاری برنامه آیین هشتاد سالگی وقف و بنیان‌گذاری این دو نهاد ملی و مردمی در سراسر سال 1396 خورشیدی منعقد شد.