قلم و آنچه می‌نگارد

به گزارش خبرگزاری برنا از قم، حجت الاسلام و المسلمین دکتر «سید محمود مدنی» در جایگاه مدیر بزرگترین حوزه علمیه خواهران در جهان تشیع و با پیشینه نگارش چندین عنوان کتاب و مقاله که تعدادی از آنها به عنوان اثر برتر کشوری انتخاب شده اند، در یادداشتی به بیان تاریخچه و اهمیت قلم و کتابت و همچنین ضرورت حضور بانوان در عرصه نگارش پرداخت.

روال تاریخی قلم و کتابت در جهت ترویج دین اسلام؛ از صدر اسلام تاکنون

مسئله‌ی کتابت به عنوان ماندگارترین میراث بشری، در صدر اسلام، دارای دو دوره‌ی برجسته و مشخص است.

دوران اول متعلق به زمان رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است که در آن دوران کتابت و نگارش مورد تشویق ایشان قرار می‌گیرد: «استعن بیمینک». وقتی که از نبی مکرم اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) سوال شد که برای عدم فراموشی روایات شما چه باید کرد؟ ایشان فرمودند: «از دستت کمک بگیر و بنویس».

در نقل‌های تاریخی بارها بیان شده که رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) مطلبی را بیان می‌کردند و امیرالمؤمنین (علیه السلام) می‌نوشتند. این نوشته‌ها با عنوان «کتاب علی» جمع بندی می‌شود و روایات زیادی در رابطه با آن داریم؛ ولی در حال حاضر متن آن در دست ما نیست.

وجود نویسنده‌های مختلف در محضر پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، قسم‌های قرآن به کتاب و کتابت و وعده آزادی از سوی پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به اسرای یکی از جنگ‌ها مبنی بر آموزش خواندن و نوشتن به ده مسلمان؛ از دیگر مواردی است که به اهمیت کتابت در زمان ایشان اشاره می‌کند.

دوست دانا، دشمن مسلح

شرط آموزش خواندن و نوشتن به ده نفر از مسلمانان برای آزادی اسرای یکی از جنگ‌ها از سوی حضرت محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نشان می‌دهد که اگر ما ده نفر با توانایی نگارش داشته باشیم، دیگر(کمتر) نگران شمشیرها هستیم. وقتی که جامعه‌ی ما توانایی فهم، نگارش و قرائت را داشته باشد، دشمن مسلح نمی تواند به آن آسیبی بزند.

کتابت حدیث بعد از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در اهل سنت

پس از این دوران درخشان و وفات پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، کتابت حدیث از سوی برادران اهل سنت تا نزدیک به یک قرن ممنوع می‌شود. تا اینکه بعدها توسط «عمر بن عبدالعزیز» اجازه کتابت حدیث صادر می‌شود و اولین کتاب حدیثی اهل سنت نگاشته می‌شود.

کتابت حدیث بعد از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در شیعیان

در شیعه، اصرار بر کتابت بعد از پیغمبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) وجود داشته است. کتابی با موضوع دیات از حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) است که در حال حاضر نیز وجود دارد و با املای ایشان و نویسندگی اصحاب و با روایت شخصی به نام «ظریف بن ناصح» به یادگار مانده و به نام «کتاب ظریف» و یا «اصل ظریف» یا «کتاب دیات» از آن یاد می‌شود.

کتاب‌های دیگری مانند «صحیفه سجادیه» در همان دوران ممنوعیت حدیث نگاشته شده است. سایر کتب روایی شیعی را در دو جلد کتاب با عنوان «فرهنگ کتب حدیثی شیعه» که به تاریخ کتابت حدیث اشاره دارد، گردآوری کرده ام که به عنوان پژوهش برتر کشور از طرف وزارت ارشاد اسلامی معرفی شد و جایزه دریافت کرد.

رشد نگارش و کتابت

پس از سپری شدن دوران تحریم کتابت و از بین رفتن فشارهای سیاسی، شاهد رشد شگفت انگیز و افتخارآفرین مسئله نگارش در تمدن اسلامی هستیم.

به تعبیر یکی از مستشرقین فقط کتاب‌های ریاضی کتابخانه‌ی نظامیه ( یکی از کتابخانه‌های عمومی اسلام در آن زمان ) هم وزن و هم تعداد با تمام کتب موجود در اروپا بود. این یک پیشینه‌ی پرافتخار است و امیدواریم آن میدان داری که تمدن اسلامی از جهت کتابت و نگارش داشته، دوباره بازگردد و بتوانیم میراث دار خوبی برای آن گنجینه ارزشمند باشیم.

رسالت‌ها و وظایف یک قلم به دست

اول: تبیین حقایق

اولین رسالت یک قلم به دست تبیین حقایق است. دنیای ما دارای حقیقت ها، افسانه ها، پندارهای مطابق با واقع و پندارهای غیرمطابق با واقع است.

اولین وظیفه‌ی قلم به دست جدا کردن حقیقت از افسانه و تبیین حقیقت و کذب و واقعیت و غیر واقعیت برای مردم است. این امر بیشتر به جنبه‌های معرفتی و شناختی مربوط می‌شود.

دوم: تبیین ارزش‌ها

دومین وظیفه‌ی یک قلم به دست، تبیین ارزش هاست. ما معتقدیم ارزش‌های انسانی و معنوی، ارزش‌های ثابتی هستند و البته در کنار آنها ارزش‌های متغیری هم داریم. که تبیین این ارزش‌ها جزو رسالت‌های یک قلم به دست است.

سوم: تشویق به ارزش‌ها

سومین وظیفه، تشویق به این ارزش هاست. تبیین و تشویق ارزش‌ها هر کدام یک مرحله و مسئله ای جداگانه است.

به عنوان مثال ممکن است رمانی نوشته شود که به صورت مستقیم هیچ ارتباطی با فلان ارزش مورد نظر اسلام و مورد قبول وجدان انسانی نداشته باشد. اما می‌توان آن رمان را به گونه‌ی نوشت که در تمامی بخش‌های آن، به ارزش مورد نظر اشاره شده باشد. این کار تشویق آن ارزش است اما تبیین آن نیست. این عمل هم نوعی رسالت است.

هر فیلم‌ی که در جهان غرب ساخته می‌شود، نیم نگاهی به ارزش‌هایی دارد که آنها می‌خواهند ترویج کنند. گوینده یک فیلم مستند می‌تواند آقا و یا خانم باشد. ولی آنها براساس برخی باورها، به سمت اینکه یک خانم آن هم در سبک و سلیقه‌ی پوششی که آنها می‌پسندند؛ تبیین کننده این مسئله باشد می‌روند. و اینگونه تشویق و ترویج ارزش‌ها در بین ما بسیار کم اتفاق می‌افتد. در بقیه‌ی مسائل هم همین مطلب وجود دارد.

چهارم: تبیین واقعیت‌های اجتماعی

چهارمین وظیفه یک قلم به دست، تبیین واقعیت‌های اجتماعی است. جامعه ای که در آن زندگی می‌کنیم دارای واقعیت‌های تلخ و شیرینی است و وظیفه قلم به دست این است که هر کدام از آنها را در جایگاه مختص به خود معرفی و ترسیم کند.

قطعا ناهنجاری‌هایی در جامعه وجود دارد که پوشاندن چهره‌ی آنها، ما را از آسیب واقعیت شان مصون نخواهد کرد. اگر چهره‌ی جامعه مان، رفتار و اخلاق اجتماعی مان و سلوک سیاسی مان را به درستی آسیب شناسی، آفت شناسی و معرفی نکنیم؛ آسیب‌های واقعی و ضررها و مشکلات واقعی آنها، دامن ما و تاریخ مان را خواهد گرفت.

آنچه درباره زنان باید تبیین شود

اگر نکته‌ها و جنبه‌های مثبت واقعیت‌های اجتماعی را نیز تبیین نکنیم، نخواهیم توانست از سودها و فواید ارزشمند آن، استفاده کنیم.

به عنوان نمونه یک زن پژوهشگر و قلم به دست ایرانی، باید به تبیین جنبه‌های مثبت جامعه بانوان ایران مانند نقش زنان در انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، گسترش دانش و... بپردازد. زنان ایران در این عرصه‌ها نقش‌های افتخارآمیز ایفا کردند و امام خمینی(ره) نیز بارها فرمودند این زن‌ها بودند که این نهضت را به پیش بردند.

اگر این واقعیت‌ها در صور مختلفی همچون رمان، فیلم، کتاب، مجله و.. بیان نشود؛ ما نمی توانیم از آنها بهره‌ی درست و کافی ببریم و برنامه ریزی درستی برای تقویت آنها داشته باشیم.

در جنبه‌ی دیگر هم ناهنجاری‌ها و مشکلاتی در ارتباط با بانوان و مسائلی که بر عهده‌ی آنهاست، داریم. رشد طلاق یک مصیبت طرفینی است اما اگر آن بخشی از انگیزه‌های طلاق که مربوط به بانوان است، درست تبیین نشود و ما هم آن را پنهان کنیم، به این معنی نیست که آسیب هایش را نخواهیم دید و ضررهایش متوجه جامعه‌ی ما نخواهد شد.

بنابراین یکی از وظایف قلم به دست این است که باید واقعیت‌های مثبت و منفی اجتماعی را تبیین کند و توضیح دهد.

شرح صدر یک قلم

در مسئله‌ی دانش به طور کل و همچنین در مسئله‌ی کتابت که ابزار انتقال دانش محسوب می‌شود؛ نیاز به شرح صدر فراوانی داریم. اگر شرح صدر و ظرفیت تحمل نباشد و آستانه‌ی تحمل انسان پایین باشد؛ طبیعتاً انسان‌ها یا توسط دادگاه‌ها یا توسط خودشان سانسور خواهند شد.

و اگر آن واقعیت‌ها چنانچه هست منتقل نشود، طبیعتا طرح‌ها و برنامه‌هایی که بر اساس آن تنظیم می‌شود واقعی نخواهد بود و در نتیجه ما را به سراب خواهد رساند. وقتی برنامه و مبنا واقعی نباشد، نتیجه هم واقعی نخواهد بود.

دسته بندی بیان مسائل

نیاز ما به شرح صدر برای بیان حقایق، به این معنا نیست که لایه‌های مشخص و معینی که باید رعایت شود، از بین برود. به عنوان مثال، ما به عنوان پدر یا مادر خانواده، برخی مسائل را با فرزندان کوچک و برخی را با فرزندان بزرگ مان در میان می‌گذاریم. برخی از مسائل هم بین زن و مرد مطرح می‌شود.

این مسئله دقیقا در جامعه‌ی بزرگ هم به همین صورت است. بعضی از مسائل باید به مبادی مربوطه، برخی مسائل به جامعه فرهیخته منتقل گردد و بعضی از مسائل هم باید اعلام عمومی شود. اما نباید این اصل کلی فراموش شود که اگر مسیرهای اطلاع و اطلاع رسانی تنگ شود، نهایتاً همه ضرر خواهیم کرد.

ویژگی‌های قلم موفق

من بالاترین ویژگی‌های اخلاقی یک قلم موفق را صداقت آن می‌دانم. متاسفانه در جامعه ما چنانکه که باید، به آیات و روایاتی که در ارتباط با صداقت است، توجه نشده است.

مرحوم ملا احمد نراقی روایتی را در معراج السعاده نقل می‌کند که «هر سخن دروغی که از دهان خارج می‌شود، هفتاد هزار فرشته‌ی الهی او را لعنت می‌کنند».

هفتاد هزار پله پایین تر

این روایت دارای معنای بسیار سنگینی است. فرشته‌ها در نظام خلقت دارای مسئولیت و وظیفه ای هستند. و لعنت فرستادن آنها مانند ما که وقتی از چیزی عصبانی می‌شویم و به لفظ لعنت می‌کنیم، نیست بلکه یک واقعیت و حقیقت است. یعنی وقتی دروغی از زبان ما خارج می‌شود، به تعبیر بنده، هفتاد هزار مرحله ما را از آنچه که باید در جایگاه معنوی باشیم، دور می‌کند.

ما هیچ وقت از این زاویه به دروغ‌ها نگاه نکردیم و لذا امروز در جامعه‌ی ما آمارها، حرف‌ها و وعده‌های متفاوت بسیار شده و این آسیب بسیار بزرگی است.

آسیب دروغ قلم

نویسنده‌ی بزرگ معاصر «جلال آل احمد» می‌گوید: «قلم اسلحه ای است که گلوله نابهنگامش اگر سینه‌ی بچه‌ی همسایه را ندرد، حداقل کبوترهای همسایه را پرواز خواهد داد و خواهد ترساند».

این تعبیر بسیار لطیف نشان می‌دهد که هیچ مکتوب، وعده، مصاحبه و سخن دروغی نیست که بی آسیب باشد؛ حتی اگر آسان از کنار آن بگذرند.

می بینیم که یک مصاحبه، یک کتاب یا یک مقاله از منظر آثار زودبازده، آثار اقتصادی و روانی در جامعه ایجاد می‌کند و از منظر آثار دیر بازده بر روی تربیت نسل‌های بعدی تاثیر می‌گذارد.

حریم خصوصی

ارزش دوم و نکته‌ی بسیار مهمی که باید دقت کرد، رعایت حریم خصوصی افراد است.

حرمت مومن برای اسلام بسیار با اهمیت است. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «المؤمن اعظم حرمة من الکعبه». ما در فرهنگ اسلامی و فرهنگ عمومی مردم هیچ جایی مقدس تر از کعبه نداریم ولی رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) حرمت مومن را بالاتر از آن می‌داند. با این تعبیر، باید در نگارش‌ها به حفظ آبرو و حریم مردم دقت شود. ما همه راست‌ها را هم نمی توانیم بنویسیم و در نگارش‌ها باید از شأن انسان‌ها پاسداری کرد.

روشنگری

البته ضرورت دارد برای انسانی که خودش این حریم را می‌شکند و حقوق جامعه را نقض می‌کند، مسئله را به عنوان امر به معروف یا نهی از منکر تبیین کنیم. که در آنجا قلم باید به تعبیر قرآن « لِتَسْتَبِینَ سَبِیلُ الْمُجْرِمِینَ (انعام/55)» ؛ راه انسان‌های مجرم را روشن کند تا دیگران دچار این مشکل نشوند.

شجاعت

یکی از مهم ترین ویژگی یک صاحب قلم شَجاعت داشتن است.در طول تاریخ انسان‌های ترسویی که توانایی نگارش داشتند فقط به مداحی و بیان چهره‌ی خوب پادشاهان پرداخته اند. وقتی شجاعت وجود نداشته باشد آنچه که بیان می‌شود همه واقعیت نیست و یا حتی تنها بخشی از واقعیت هم نیست.

میوه نگارش شجاعان

روایاتی که ما در زمان حال افتخار استفاده از آنها را داریم حاصل زحمت قلم به دستان شجاع دوران بنی امیه و بنی عباس است که در راه نگارش این روایات گاهی جانشان را از دست داده اند.

«ابن ابی عمیر» به خاطر نگارش کتاب‌های حدیثی به مصادره دوازده هزار دینار که کل دارایی و اموال ش بود، محکوم شد، هزار ضربه‌ی شلاق به او زدند و چشم هایش را به این جهت از دست داد و کتاب هایش را از بین بردند اما چون آنها را از حفظ بود توانست روایات را بخواند و به دیگران منتقل کند.

تبلیغ دین با ابزار مختلف

در تبلیغ ارزش ها، نباید هیچ ابزاری را نادیده بگیریم. به خصوص امروزه در حوزه‌ی خواهران و برادران ضرورت دارد که به همه‌ی ابزارهای تبلیغی به صورت جدی نگاه شود. همانقدر که ما منبر را مهم و مقدس می‌دانیم، باید به سراغ منبرهای مجازی مانند فیلم، تئاتر، شعر و رمان برویم.

در هر عرصه ای که ما کوتاهی کنیم دیگران حضور پررنگی خواهند داشت و جایگاه ما را اشغال خواهند کرد. اینجا بحث رقابت نیست بلکه بحث وظیفه است. در واقع جامعه‌ی انسانی از این ابزار و قلم‌های مسموم ضرر می‌کند و ما وظیفه داریم در تمام این عرصه‌ها حضور داشته باشیم.

تاثیر تبلیغ چهره به چهره با نگارش

تبلیغ چهره به چهره و نگارش هر کدام ویژگی‌های خودشان را دارند. به عنوان مثال تبلیغ چهره به چهره تاثیرات ویژه‌ی خود را دارد. انسان در مواجهه با دیگران حتی از خطوط چهره شان می‌تواند بهره برداری‌ها و استفاده‌هایی کند و تاثیرهایی را می‌پذیرد که طبیعتا از یک نوشته‌ی بی روح آن تاثیر حاصل نمی شود. اما از طرفی تبلیغ چهره به چهره به هیچ عنوان مانند قلم ماندگار نیست. میراث بشری از راه تبلیغ چهره به چهره به ما نرسیده است. اگر بنا بود این همه کتاب نباشد و ما به تبلیغ چهره به چهره اکتفا کنیم، امروز میراث و فرهنگ بشریت تنزل می‌کرد و شاید به یک میلیونیوم یا یک میلیاردم آنچه الان موجود است می‌رسید. پس ویژگی ماندگاری، از آن قلم است.

ویژگی دقت در نگارش

در تبلیغ چهره به چهره طبیعتاً سخن با یک تفکر و اندیشه‌ی قبلی ولی بدون کنترل صد در صدی و برگشت مکرر انجام می‌شود و نمی توانیم مطلب گفته شده را دو باره و سه باره اصلاح کنیم. اما می‌توان نوشته‌ی مکتوب را چندین بار اصلاح کرد و پس از حصول اطمینان نشر داد.

تیر رها شده

در روایات و مثل‌های ما اشاره شده که سخن مانند تیری است که وقتی از کمان پرتاب شد، برگشت آن ممکن نیست. اما قلم مانند تیر نیست. شما می‌توانید بنویسید و اگر احساس کردید ممکن است برداشت اشتباهی از آن شود بازنگری می‌کنید و دقیق تر می‌نویسید.

کتابی که پنجاه بار اصلاح شد

در این جا به جهت تشویق اهل قلم عرض می‌کنم که حضرت آیت الله ابراهیم امینی (حفظه الله) کتاب "آیین همسرداری" را به گفته خودشان 50 بار اصلاح کرده اند و 51 مین نگارش شان کتابی شده که در دسترس عموم است.

این خاطره را از این جهت نقل میکنم که طلاب گرامی و ارزشمند ما که می‌خواهند قلم به دست بگیرند، انتظار نداشته باشند که با اولین نگارش، کتاب شان چاپ شود و اجازه نشر بگیرد. بلکه نیاز به تمرین و تکرار است و در این صورت اثری ماندگار می‌شود.

شاعران ماندگار

شاید بتوان گفت در طی چند قرن گذشته به تعداد موهای سر یک انسان شاعر داریم ولی اثر هیچکدام به اندازه سعدی و حافظ ماندگار نشده است. این مسئله به ما یادآوری می‌کند که آنچه را که می‌گوییم باید با مهارت کامل باشد و باید آنقدر شاگردی و تکرار کنیم، مهارت بیاموزیم و نقد بپذیریم تا قلممان به استواری قلم‌های ماندگار شود.

ضرورت حضور خواهران طلبه در فضای مجازی

بعضی از موضوعات کاملا مخصوص بانوان است و نیاز به حضور خانم‌ها در این میدان برای تبیین و تعریف این مسائل است. به عنوان مثال برای تبیین عاطفه‌ی مادری، یک زن که با تمام وجود این مسئله را احساس می‌کند بهتر از یک مرد می‌تواند به این موضوع بپردازد.

عاطفه مادری یکی از هزاران مسئله ای است که فقط قشر بانوان جامعه آن را درک می‌کنند و یا برخی مطالب با وجود اینکه فقط متعلق به بانوان نیست ولی بیان آن از لسان آنها موثرتر است.

به عنوان مثال در مسئله «حقوق زن» وقتی که یک خانم محقق با یک تحقیق عمیق، اثری را تبیین می‌کند و می‌نویسد که حقوق زن در اسلام به بهترین وجه رعایت شده؛ تا وقتی که یک مرد به عنوان وکیل مدافع در مورد آن صحبت کند، طبیعتا تاثیرگذاری آن بسیار بیشتر است.

جای خالی یک کتاب

شخصا بسیار متاسفم که ما بعد از گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی، علی رغم اینکه کتاب‌های زیادی نگاشته شده است ولی کتابی هم سنگ کتاب «نظام حقوق زن دراسلام» شهید مطهری را نمی بینیم. در حالی که ما باید بر مبنای آن چه که از حضرت استاد شهید مطهری به دست آورده ایم، باید ده‌ها اثر بالاتر از آن می‌داشتیم چرا که دانش رشد کرده است.

حضور همراه با محدودیت

حضور در سایر میدان‌های تبلیغ برای خانم‌ها مجاز است اما برای این حضور محدودیت دارند. به عنوان مثال اگر خانمی بخواهد تئاتر بازی کند یا بخواهد در فیلم‌ی حضور پیدا کند یا حتی اگر بخواهد سخنرانی کند؛ طبیعتاً محدودیت‌های مختلفی دارد. ولی حضور در میدان قلم، هیچ نوع محدودیتی برای خانم ندارد. خانم می‌تواند در خانه‌ی خودش و در کنار همسر و فرزندان خودش یک محقق برجسته باشد و از گوشه‌ی خانه‌ی خودش با تمام دنیا ارتباط داشته و تاثیرگذار باشد. خیلی مهم است که طلاب محترم ما بحث پژوهش و نگارش را خیلی جدی بگیرند و امیدواریم بتوانیم شاهد آثار برجسته و درخوری در این جهت از بانوان طلبه باشیم.

آینده بشر با فضای مجازی

من فضاهای مجازی را یک فرصت بی نظیر می‌دانم. در وجود آسیب‌های آن تردیدی نیست ولی ما باید دقت کنیم که فضای مجازی جزو آینده‌ی ضروری بشر است و ما گریزی از این فضا نداریم.

اگر یک روز اینترنت در ایران قطع شود، برنامه کاری بانک ها، ادارات و بسیاری از ارگان‌ها مختل خواهد شد. این تصور به ما نشان می‌دهد که آینده‌ی قطعی و ضروری بشر، فضای مجازی است. فضاهای فیزیکی رو به خالی شدن و فضاهای مجازی رو به شلوغ تر شدن است. پس این مسئله را باید به عنوان یک واقعیت در نظر بگیریم.

انجام محال‌ها با فضای مجازی

در گذشته ارسال مجموعه ای همچون الغدیر به یکی از شهرهای عربستان سعودی با آن فضای امنیتی، طول مسیر، مشکلات و هزینه ها؛ برای ما امری محال بود. اما امروزه به هر نقطه ای از نقاط دنیا و تحت شدیدترین تدابیر امنیتی هم می‌توانید پیام اهل بیت(علیهم السلام) را به گوش همه مردم دنیا برسانید؛ "الغدیر" علامه امینی را در ظرف چند دقیقه و با داشتن اینترنت پرسرعت در کسری از دقیقه می‌توانند دانلود کنید و در گوشی موبایل و تبلت همیشه همراه داشته باشید. این تسهیل در دریافت مطالب برای همه مسائل است و ما باید در این فضایی که فراهم شده حضور جدی داشته باشیم.

خطر جدی: حضور کم محتوا و غیر استدلالی

خارج از نگرانی‌های متعارف که تکرار می‌شود، من یک نگرانی جدی در این زمینه دارم.

اگر حضور ما در فضاهای مجازی حضوری کم محتوا، سبک، غیر استدلالی و غیر برهانی باشد، این امر آسیب زا خواهد بود. در حال حاضر چندین هزار سایت و وبلاگ دینی مشغول فعالیت هستند، اما محتوای اکثر آنها بخاطر کپی برداری از جاهای دیگر، تکراری و غیر مستند است. به قول یکی از دوستان محقق ام، «هر دم از این باغ بری می‌رسد، کهنه تر از کهنه تری می‌رسد». اینگونه روش کار باعث می‌شود مراجعه کننده ای که به دنبال حقیقت است از رجوع به تمام سایت‌های دینی پرهیز کند و در نهایت راه برای همه بسته خواهد شد.

ویژگی‌های حرف نو

پس باید دقت کرد تا سخن مان از ویژگی صلابت و تازه بودن برخوردار باشد. گمان نکنیم که به صرف داشتن سایت و وبلاگ و حضور در فضای مجازی و داشتن بازدید کننده؛ صاحب پیروزی هستیم و دقیق نبودن حرف‌ها و استوار نبودن پژوهش هایمان اهمیتی ندارد.

ماندگاری از آنِ حرف دقیق و نو است. البته حرف نو به معنای بی مبنایی سخن نیست.

ما در بیان مسائل دینی مقید به منابع قرآن کریم، سنت اهل بیت(علیهم السلام) و روش صحیح سلف صالح مان هستیم. و اینگونه نیست که برخلاف آنچه که در فقه ما به دقت بیان شده سخنی به عنوان نوآوری بگوییم که هیچ پایه و اساسی ندارد. این روش نقض غرض است. حرف نو با همان شیوه‌های استدلالی، مبنایی، مستند و برهانی باید بیان شود.

آنچه یک بانوی محقق و طلبه باید بخواند

در جهت مطالعه کتاب‌هایی به طلاب محترم توصیه می‌شود که می‌توان آنها را به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم کرد. توصیه‌های اختصاصی با توجه به رشته، توانایی ها، ظرفیت ها، علاقه و استعدادهای هر شخصی مطرح می‌شود.

مطالعات عمومی

اما در زمینه‌ی عمومی، بنده توصیه امام خمینی(ره) را نسبت به کتاب‌های شهید مطهری تکرار می‌کنم که مطالعه مجموعه آثار ایشان برای هر طلبه ای لازم است. و احساسم این است که اگر طلاب محترم، مجموعه آثار شهید مطهری را مطالعه کنند، شاید بیش از چهل درصد از شبهات خودشان و شبهات موجود در فضای مجازی و غیرمجازی را بتوانند پاسخگو باشند. ضمن اینکه به پژوهشگر شیوه تحقیق و تبیین را می‌آموزد که از سخنان سست و بی مبنا پرهیز کنند.

مطالعات اختصاصی

در رشته‌های خاص، باید به پیشینیان خود رجوع کنیم. به عنوان مثال در بحث فقه، اثر ارزشمند «مفتاح الکرامه» "سید جواد عاملی (رضوان الله تعالی علیه) را مورد بررسی قرار دهید. این اثر ارزشمند در زمانی نگاشته شده که به دست آوردن کتاب بسیار مشکل بوده است. گاهی در یک صفحه‌ی «مفتاح الکرامه» برای یک مسئله فرعی بیش از سی و چند نقل قول دیده ام. لازمه‌ی این کار، رجوع به بیش از سی نسخه خطی بدون فهرست نویسی است و نقل قول از آنهاست. این مسئله نشان دهنده همت آنها برای مطالعه و تحقیق است. ولی امروز با وجود کامپیوتر و کتابخانه‌های در دسترس و امکان سرچ سریع و راحت، گاهی همین مقدار دقت، تحقیق و تجسس هم انجام نمی دهیم.

در مباحث کلامی، حقیقتا حق کتاب ارزشمند «عبقات الانوار» ادا نشده است. کتابی که نویسنده آن در لحظات پایانی عمر و حتی در بستر بیماری دست از تلاش برای تحقیق و نگارش برنداشت. زمانی که بدن مطهر "علامه میرحامد حسین هندی" را غسل می‌دادند، می‌بینند که روی سینه‌ی ایشان اثر ردی افتاده شده است. از پسرشان که علت را می‌پرسند ایشان پاسخ می‌دهد که پدرم سال‌های آخر عمر سرفه‌های طولانی می‌کرد، به نحوی که امکان نشستن نداشت و وقتی می‌نشست گاهی خون از دهان ایشان بیرون می‌آمد. به ناچار در بستر بود، ولی در آن حال هم مطالعه، تحقیق و پژوهش را ترک نمی کرد. یک قاب چوبی درست کرده بودند که کتاب در آن قرار می‌گرفت و روی سینه و مقابل شان می‌گذاشتند تا بتوانند مطالعه و تحقیق کنند. و این خط روی سینه ایشان حاصل قرار دادن طولانی مدت آن لوح چوبی است.

این افراد با این همه تلاش و همت مضاعف، سلف صالح ما هستند و ان شاء الله ما هم خلف صالحی برای آنها باشیم.

آثار تالیفی مدیر جامعه الزهرا(سلام الله علیها)

خدا را شاکر و سپاسگزارم که با همه‌ی عدم لیاقت، مرا مورد تفضل خود قرار داده و تاکنون 12 اثر از بنده به چاپ رسیده که بعضی از آنها به صورت گروهی و برخی به صورت شخصی تالیف شده است.

کتاب «سنن الرسول الاعظم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)» توانست در سال 1385 به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی برگزیده شود.

کتاب «فرهنگ کتب حدیثی شیعه» در دو جلد، به عنوان پژوهش برتر کشور انتخاب شد.

اولین کتاب من «فساد، سلاح تهاجم فرهنگی» بود که توسط جامعه مدرسین چاپ شد و آخرین کتابم که رساله دکتری من هم بود با عنوان «احکام مصلحتی در فقه اسلامی» توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس به چاپ رسید. با وجود اینکه نوشته‌های متعدد و پراکنده ای دارم ولی متاسفانه به دلیل مشغولیت‌های اجرایی امکان تجمیع آنها فراهم نشده است.

سخن آخر

ما امروز در فضای جامعه ای بدون ترس از سایه‌ی سنگین طاغوت‌ها و استکبار جهانی قلم می‌زنیم، صحبت و زندگی می‌کنیم. و این مهم فراهم نشد مگر به برکت خون‌های پاک و مقدس شهدا. بنابراین وظیفه داریم تا حرمت آن خون‌های مقدس را نگه داریم و امیدواریم در این مسیر از افکار ارزشمند امام(ره) که همه‌ی این برکت‌های الهی به دست و زبان ایشان به ما عنایت شده و همچنین اندیشه‌های خلف صالحشان، مقام معظم رهبری(دام عزه) غفلت نکنیم و ان شاء الله بتوانیم در این چهارچوب‌ها به درستی حرکت کنیم.