اِفشای مکالمه ترامپ با نخست‌وزیر استرالیا: برجام من را می‌کشد

به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا؛ روزنامه «واشنگتن‌پست» روز پنج‌شنبه بخشی از گفت‌وگوی تلفنی ترامپ با نخست‌وزیر استرالیا در ٢٨ ژانویه ٢٠١٧ را منتشر کرد. در این گفت‌وگو ترامپ می‌گوید: «من نمی‌دانم که او (باراک اوباما) چه چیزی از این توافق‌های «استارت» و «برجام» عایدش می‌شد. من نمی‌دانم که این افراد را از کجا پیدا کردند تا با آنها این توافق‌های احمقانه را امضا کنند و این موضوع من را می‌کشد». اما ترامپ از ترنبول پاسخ می‌شنود: ‌«نه، شما نمی‌میرید!» ترامپ به نخست‌وزیر استرالیا از روزهای اول کاری خود می‌گوید: «این افراد در هفته اول کاری من، من را به‌عنوان یک رهبر ناکارآمد و ضعیف قلمداد می‌کردند و این برای من کشنده است». اگر ترامپ فراموش نمی‌کند آن روزهایی که کاخ سفید علیه او بسیج شده بود و گفته‌هایش را نقد می‌کردند، شاید ترنبول هم بی‌احترامی رئیس‌جمهوری آمریکا به خود را به این زودی‌ها از یاد نبرد.

ماجرای ترامپ و ترنبول
«این بدترین مکالمه امروز بود»؛ این گفته ترامپ است در پایان مکالمه‌اش با ترنبول در ٢٨ ژانویه (١٥ بهمن سال گذشته)؛ همان زمان روزنامه «واشنگتن‌پست»، شرحی از مکالمه تلفنی رئیس‌جمهوری آمریکا با نخست‌وزیر استرالیا را منتشر کرده بود؛ به‌نوشته این روزنامه، این مکالمه اگرچه به دلیل مشابهت ترنبول و ترامپ در تاجربودن، خوب شروع شد ولی با ناخرسندی دو طرف پایان یافت. بخش حساس این مکالمه درباره توافق دولت قبلی آمریکا با قبول بیش از هزارو ٥٠٠ نفر از پناه‌جویانی بود که استرالیا به اردوگاه‌های پناهندگان در خارج از خاک آن کشور اعزام کرده است. ترامپ این توافق را مغایر سیاست مهاجرتی خود توصیف کرد اما نخست‌وزیر استرالیا تأکید کرد دولت آمریکا باید به تعهداتی که در این مورد برعهده گرفته است، عمل کند. قرار بود این مکالمه یک ساعت به طول انجامد ولی ترامپ با عصبانیت به دلیل گفته نخست‌وزیر استرالیا درباره مهاجران، بعد از ٢٠ دقیقه، تلفن ترنبول را قطع می‌کند. بعد از آن یک نماینده مجلس استرالیا این کار ترامپ را بی‌احترامی به نخست‌وزیر خوانده و تصویر ترامپ را روی پادری چاپ می‌کند. البته ترامپ در بهمن‌ماه سال گذشته در گفت‌وگوی تلفنی با «انریکه پنا نیتو»، رئیس‌جمهوری مکزیک، هم چنین رویه‌ای در پیش می‌گیرد و در زمینه مقابله با «آدم‌‌های بد در آنجا» انتقاد کرده و می‌گوید: «یک مشت آدم بد آنجا دارید و به اندازه کافی هم برای متوقف‌کردن آنها کار نمی‌کنید. به نظرم ارتش شما از آنها ترس دارد؛ نظامی‌های ما ترسی ندارند، بنابراین ممکن است من آنها را به آنجا بفرستم تا کارشان را تمام کنند». ترامپ نیک به یاد می‌آورد زمانی را که از دیوارکشی بین آمریکا و مکزیک می‌گفت، اوباما در پاسخ به این ایده‌اش گفته بود: «جهل و نادانی، فضیلت نیست». یا زمانی که «جوزف بایدن»، معاون اول اوباما، خطاب به او گفت: «اکنون زمان آن رسیده است که مانند یک فرد بالغ رفتار کنی». حالا ترامپ آن روزها را به یاد می‌آورد و می‌گوید: «این موضوع من را می‌کشد».

برجام؛ فاجعه محض
ترامپ از اول مخالف سرسخت توافق برجام بود؛ او هویت سیاسی خود را در مخالفت با برجام و دستاوردهای دولت باراک اوباما تعریف کرده بود؛ از توافق با ایران و روسیه تا طرح درمانی «اوباما کِر»؛ اگر دلیل بی‌کاری آمریکایی‌ها را به رشد صنعت چین ربط می‌داد و می‌خواست بین آمریکا و مکزیک دیوار کشیده شود، در همه اینها یک چیز را جست‌وجو می‌کرد: هویت‌جویی برای تاجری که هویتی در سیاست آمریکا ندارد. ترامپ از زمان مناظره‌های انتخاباتی در مهر سال ١٣٩٥، در برابر هیلاری کلینتون، نامزد دموکرات، برجام را احمقانه‌ترین توافق در تاریخ توافق‌ها خوانده بود: «درباره ایران، شما این کشور را از طریق احمقانه‌ترین توافقی که من در تاریخ توافق‌ها سراغ دارم، بسیار قدرتمند کردید». او سیاست خارجی دولت اوباما را «فاجعه محض» خوانده و توافق هسته‌ای ایران را یکی از بدترین توافق‌هایی که در تاریخ امضا شده است، نامید. ترامپ هنوز هم برجام را «توافق بد» و «یک‌طرفه» می‌خواند. برای همین عزم‌ جزم کرده تا از زیر این تعهد شانه خالی کند؛ همین دلیل اختلافش با رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه دولتش است و دلیل امضای تحریم‌های ایران، روسیه و کره‌شمالی در روز چهارشنبه.

با ترامپ اختلاف نظر دارم
رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا از اختلاف با رئیس‌جمهوری کشورش درباره برجام، پرده‌برداری می‌کند. اگر تیلرسون دو بار، یک بار در اردیبهشت و یک بار در تیر پایبندی ایران به برجام را تأیید کرده، برخی از رسانه‌ها خبر دادند ترامپ هیئتی را در کاخ سفید مسئول دستیابی به این نتیجه کرده که تا پاییز، پایبندنبودن ایران به برجام را ثابت کند. ترامپ دو هفته گذشته برای بار دوم پایبندی ایران به برجام را تأیید کرد؛ اما اخیرا در مصاحبه‌ای گفته این کار را برای دور بعد انجام نمی‌دهد. تیلرسون تاکنون موافق برجام بوده؛ او در ١٨ آوریل نامه‌ای به رئیس مجلس نمایندگان، «پل رایان»، ارسال کرده و به اطلاع کنگره رساند که ایران به تعهدات خود مندرج در برنامه جامع اقدام مشترک پایبند مانده است یا در ۲۹ اردیبهشت که اولین موعد اعلام پایبندی ایران به برجام بود، در نامه‌ای این را اعلام کرد؛ ولی دونالد ترامپ در گزارش او دست برد و ادعاهایی درباره مسائل منطقه را به آن افزود. همین اختلافات موجب شد زمزمه‌هایی مبنی بر خروج تیلرسون از کابینه ترامپ به گوش برسد؛ تیلرسون گزینه در خطر کابینه ترامپ است؛ اگرچه او در کنفرانس خبری روز سه‌شنبه خود گفته است ایران روح توافق هسته‌ای را نقض می‌کند؛ ولی آمریکا با متحدان خود همکاری می‌کند تا مطمئن شود تهران این توافق را کاملا اجرا خواهد کرد یا روابط خود را با دونالد ترامپ، «خوب» توصیف کرد و گفت در بیان دیدگاه‌هایش با او هیچ مشکلی ندارد.

واکنش اتحادیه اروپا به ترامپ
یکی از دلایلی که ترامپ خود را منتقد توافق برجام می‌خواند، این است که او فکر می‌کند کسی که از این توافق بهره می‌برد، اروپاست نه آمریکا؛ او این گفته را در زمان امضای توافق ایران با شرکت هواپیمایی «ایرباس» گفته بود. شاید دلیل سکوت او برای توافق ایران با شرکت «بویینگ» رقابت به نفع آمریکا باشد. بعد از آمدن ترامپ به کاخ سفید بارها فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از توافق برجام با عنوان «توافقی بین‌المللی» دفاع می‌کند که هیچ کشوری به‌ صورت یک‌طرفه نمی‌تواند درباره آن تصمیم بگیرد. وقتی ترامپ روز چهارشنبه تحریم‌های جدید علیه ایران را امضا کرد، سخنگوی فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از تعهد همه کشورها به توافق برجام گفت. «کاترین ری» گفت: «ما همچنان ادامه انجام تعهدات طرف‌ها در برجام را انتظار داریم».

رئیس کمیسیون اروپا واکنش نشان داد
اتحادیه اروپا به امضای مصوبات اخیر کنگره آمریکا از سوی رئیس‌جمهوری این کشور که شامل اعمال تحریم‌هایی علیه روسیه، ایران و کره‌شمالی می‌شود، واکنش نشان داد. به گزارش خبرگزاری «رویترز»، به‌ دنبال امضای تحریم‌های مصوب کنگره آمریکا علیه سه کشور ایران، روسیه و کره‌شمالی از سوی دونالد ترامپ، «ژان کلود یونکر»، رئیس کمیسیون اروپا، نسبت به این اقدام ابراز نگرانی کرد. او گفت: «ما باید از منافع اقتصادی خود در برابر آمریکا دفاع کنیم و این کار را خواهیم کرد». به گفته یونکر، این تحریم‌ها می‌تواند تأثیری منفی بر نهادهای اروپایی ازجمله شرکت‌های نفت و گاز داشته باشد و این موضوع بر منافع اتحادیه اروپا اثر دارد.

آمریکا می‌خواهد ایران از برجام خارج شود
ایران به امضای قانون تحریم‌های آمریکا علیه ایران، روسیه و کره‌شمالی واکنش نشان داد. سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران گفت: «هدف اصلی آمریکا از اعمال این تحریم‌ها علیه ایران، ازبین‌بردن برجام است و ما نسبت به این حرکت واکنش بسیار هوشمندانه‌ای خواهیم داشت». عراقچی در گفت‌وگو با بخش خبری ساعت ٢١ شبکه یک سیما گفت: «کاری که امروز ترامپ انجام داد مورد انتظار بود و طبیعی بود قانونی را که کنگره تقریبا با اجماع تصویب کرده است، او امضا کند و دلیل این موضوع تلقی‌ای است که در آمریکا نسبت به برجام و ایران وجود دارد». بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه، هم به‌ دنبال امضای لایحه تحریم‌های مجالس سنا و نمایندگان آمریکا علیه ایران گفت: «جمهوری اسلامی ایران در مقابل نقض برجام از سوی آمریکا سکوت اختیار نخواهد کرد و به‌زودی سلسله اقدامات مقابله‌ای کشور از طریق مجلس شورای اسلامی و دولت جمهوری اسلامی ایران اعلام خواهد شد... اما بی‌شک جمهوری اسلامی ایران در دام توطئه‌های مثلث شوم استکبار - صهیونیسم و تروریسم وهابی نخواهد افتاد». علی‌اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، هم گفت: «متحدان آمریکا موافق اعمال تحریم‌های گسترده اقتصادی علیه ایران و روسیه نبوده و درصدد مقابله با این تحریم‌های بدون منطق هستند و ایران پیروز این میدان خواهد بود». مهم‌ترین دغدغه ترامپ، یافتن راهی برای نقض برجام است؛ اگرچه مجبور است به آن توافق پایبند باشد. گفت‌وگوی او با نخست‌وزیر استرالیا، این فرضیه را تأیید می‌کند. وقتی نخست‌وزیر استرالیا به ترامپ می‌گوید: «واضح است توافق برجام آنچه شما می‌خواهید نبوده است؛ اما شما به آن پایبند خواهید بود». ترامپ پاسخ می‌دهد: «من چاره‌ای ندارم. من باید بگویم که چاره‌ای ندارم جز اینکه به توافق رئیس‌جمهور قبل از خودم احترام بگذارم. من فکر می‌کنم این ‌یک توافق وحشتناک است؛ توافقی مضمحل‌کننده که من هرگز آن را امضا نمی‌کردم. این‌ یک شرمساری برای آمریکاست».