شباهت ها و تفاوت های تکنیک پاس در فوتبال امریکای لاتین و اروپا

تکنیک پاس در دو قطب و معدن بزرگ فوتبال دنیا، یعنی امریکای لاتین و اروپا، در وهله اول با تمدن، فرهنگ، شیوه زندگی، نگرش و سبک بازی آنان همخوانی دارد. همانگونه که طی سالیان اخیر به کرات دیده اید جنس فوتبال (( امریکای لاتین )) ترکیبی از فوتبال ساحلی و فوتسال است. در حقیقت یک بازی با کیفیت فنی، تکنیکی و مهارتی فوتسال که از چارچوب های فوتبال ساحلی پیروی کرده ولی اجرای آن در چمن صورت می پذیرد. این سبک بسیار متاثر از نوع آموزش بازیکنان از رده پایه تا بزرگسالی است.

در امریکای جنوبی، بچه ها از سنین خردسالی در زمین های نامسطح ساحلی و خاکی، با توپ های سبک و بادبادکی همچون توپ فوتبال ساحلی و یا توپ های دست ساز، فوتبال را آغاز کرده که یکی از مهمترین دلایل آن، مرزهای ساحلی گسترده در کنار دریا و اقیانوس در این قاره است. تلفیق این دو بازی حیرت انگیز، فوتبالی که مبتنی بر پاس های هوایی و حرکات خارق العاده در روی هوا است را سبب می شود. به خاطر همین، اکثرا متمایل به زدن گل های هوایی از طریق شوت، قیچی برگردان و حتی گل های زیرطاقی، انواع سانترهای بلند، تعویض مکرر منطقه بازی، اقسام گوناگون استپ، کنترل با سر و سینه به اشکال زیبا و...هستند. تا جایی که برای دستیابی به این هدف، حتی تور دروازه های فوتبال کشورهای این قاره پهناور چنان کشیده شده اند که حدودا دو تا سه متر از همه جهت و در منتهی الیه کشش خویش، به میله های کنار و پشت دروازه متصل اند که برای دیدن گل های هوایی، زیبایی بیشتری را شاهد باشیم. در حقیقت آنان کمتر متمایل به بازی زمینی بوده و در حقیقت در چمن فوتبالی ساحلی که تکنیک هایش فراتر از فوتبال و به عبارتی فوتسالی است را ارائه می دهند.

در طرف مقابل، کشورهای پر تعداد و کوچک اروپا که تعداد کمی از آنان مرزهای آبی را با سواحل دریا داشته ( به جز ایتالیا و پرتغال و اسپانیا و انگلیس و...) و عمدتا محصور در خشکی و مراتع سرسبز هستند، به علت دارا بودن چمن های هموار و با کیفیت، از کودکی فوتبال را با توپ های استاندارد، در زمین های فوتبال مسطح و به صورت ماشینی یاد می گیرند. لذا در اروپا به جز اسپانیا و پرتغال، هیچ کشور دیگری نمی تواند نزدیک به سبک امریکای جنوبی بازی کند.

اگر بخواهیم در کشور ایران قیاسی نزدیک به واقعیت داشته باشیم، بایست گفت که استان خوزستان بسیار به امریکای جنوبی شبیه است. زمین های خاکی ناهموار، کمبود زمین چمن، فراوان بودن خیابان های آسفالته خلوت از یک سو و از سوی دیگر توپ های دست ساز پلاستیکی، گل های کوچک و بازی در فضای محدود با پای برهنه، ژنتیک فوتبالی عالی، تکنیکی بودن، آب و هوایی گرم و تقریبا شرجی/استوایی و... همه چیز خوزستان را مشابه امریکای لاتین کرده است.

(( استانکو پاکلوپوویچ )) مربی اسبق پرسپولیس در دو دهه پیش، در سفری که به همراه این تیم به خوزستان داشت، با دیدن بازیکنان محلات مختلف اهواز و بررسی دقیق سبک و شیوه بازی آنان، اشک در چشمانش حلقه بست. ناخودآگاه جمله ای تاریخی و البته تکان دهنده گفت: (( من این سبک فوتبال را، آخرین بار حدود 20 سال قبل در کشور پرو، اکوادور و شیلی دیده ام )).

به بحث اصلی خود برگردیم. بر اساس توضیحات بالا، (( پاس )) در امریکای جنوبی نسبت به اروپا:

1 . می تواند با مناطق بیشتری از مساحت پا صورت گرفته و بازیکنان تقریبا می توانند با همه جای پا ضربات معنا داری به توپ بزنند.

2 . دارای انواع کات ها، قوس های پیشرفته و عجیب و غریب است.

3 . کمتر روی زمین صادر شده و حتی در سطوح بالاتر و رده ملی نیز، متمایل به دارا بودن ارتفاع از سطح زمین هستند.

4 . شتاب اولیه بیشتری دارد.

5 . بر مبنای مکان نهایی جای گیری دریافت کننده با در نظر گرفتن هر نوع جابجایی و کاملا خلاقانه است. ( فکر هم را خوانده و سپس پاس را به نقطه نهایی ارسال می کنند ).

6 . با کمترین تایمینگ دید نسبت به توپ و بازیکن هدف صورت می پذیرد.

7 . توانایی استفاده از همه نقاط پا برای ارسال پاس به یک اندازه است.

8 . بغل پا نقش خیلی پررنگ و کلیدی در پاس های ارسالی ندارد.

9 . جهت قرار گرفتن در مسیر پاس، بدون تغییر موقعیت و جابجایی تمام یا نیمی از بدن، تنها با انتخاب مکانی مناسب از مساحت پا و چرخشی مناسب از مچ این پاس صورت می گیرد.

اما در مقابل، در عمده تیم های باشگاهی و ملی اروپایی (( پاس )) به صورت ذیل است:

1 . با تعداد نقاط کمتری از مجموع مساحت پا صورت می پذیرد.

2 . دارای کات زیادی ( خصوصا کات بیرون پا ) نیست و عمدتا ساده تر ارسال می شود.

3 . بیشتر روی زمین انجام گرفته و بازیکنان تمایل کمتری به ارتفاع دادن توپ یا بازی هوایی دارند.

4 . آنچنان شتاب متغیری از لحظه صدور تا دریافت نداشته و توپ معمولا به صورت یکنواخت طی مسیر می کند.

5 . بر مبنای جای گیری نهایی و خلاقانه بازیکن و نقطه فرضی طرفین نیست. بلکه بر مبنای جای گیری تعریف شده وی و شعاع حرکتی اش در آن پست است.

6 . با بالاترین تایمینگ دید تا لحظه آخر نسبت به توپ و بازیکن هدف صورت می پذیرد.

7 . از روی پا، خصوصا بغل پا بیشترین استفاده صورت پذیرفته، بیرون پا، نوک پا و پشت پا و..نقشی کمرنگ تر دارند.

یادداشت: محسن بابادی، کارشناس فوتبال و مربی رده های پایه خوزستان