واکنش عکاسان به حاشیه های مجلس

این نخستین بار نیست که چنین پیشنهاداتی در خانه ملت ارائه می‌شود. آخرین نمونه، در مجلس قبل بود که چنین پیشنهادی مطرح شد و رأی نیاورد. آن روز معدود نمایندگانی که با زبان توهین و افترا علیه رسانه‌ها سخن رانده بودند چنین کردند و امروز نمایندگانی که امید بیشتری به آنها بود؛ و بیم آن می‌رود که در سال‌های بعد و در نهادهای دیگری نیز مسئولان چنین کنند. هرچند که عکاسان و خبرنگارانِ میهن عزیزمان با چنین رویکردهای تحدیدکننده‌ای بیگانه نیستند و این صابون بارها تن رنجور این قشر را نوازش کرده است.

در میان خیل عظیم زحمتکشانِ عرصه رسانه، عکاسان مطبوعاتی شاید تنها گروه، یا جزو معدود گروه‌هایی باشند که با همه اقشار جامعه، از کارتن‌خواب و گورخواب گرفته تا ستاره‌های سینما و سیاستمداران، روبرو می‌شوند و عالم پیرامونی آنها را می‌بینند و تصاویرش را ثبت و ضبط و منتشر می‌کنند. در این مسیر اما، متأسفانه گاه رفتارهای دوگانه و توهین‌آمیزی بر این قشر تحمیل می‌شود.

جوانانی در کمپین انتخاباتی به عکاس حمله می‌کنند و بعد از پیروزی در همان انتخابات، برای انتشار عکسشان، برای عکاسان قسم و آیه می‌آورند؛ مجری برنامه‌ای، بی‌نظمی مراسم را که حاصل سوءتدبیر برگزارکنندگان آن است به گردن "عکاسان بی‌نظم مطبوعاتی" می‌اندازد؛ در مراسم بی‌نظمی که برای تدفین یک هنرمند تدارک دیده شده، یکی از هنرمندان، عکاسان مطبوعاتی را کرکس خطاب می‌کند؛ ستاره سینمایی که نمی‌داند در برابر شخص دوم مملکت و منتخب ملت چگونه باید رفتار کند، دست در جیب در مقابل او ژست می‌گیرد و بعد از انتشار عکسش، عکاس را "بی‌انصاف" خطاب می‌کند؛ برخی نمایندگان مجلس گعده‌های خود را با حالتی خودمانی در پشت فضای صندلی‌های صحن برپا می‌کنند و در اعتراض به انتشار عکس‌هایشان، شرایط را برای عکاسان محدودتر می‌کنند؛ برخی نمایندگان در جلسات "علنی" مجلس می‌خوابند، سلفی می‌گیرند، میوه می‌خورند، با همکارانشان شوخی فیزیکی می‌کنند و ثبت‌کنندگان تصاویرِ این رفتارها را "فضول" می‌نامند.

این موارد، تنها گوشه‌ای از برخوردهای دوگانه و به زعم ما نامناسب با عکاسان خبری است و شاید در برابر کتک خوردن‌ها، ناسزا شنیدن‌ها و تحمل انگ‌های مختلف، ناچیز باشد. این‌ها دشواری‌های حرفه‌ای است که هرچه می‌گوییم سخت و زیان‌آور است، گوش کسی بدهکار نیست.

نمونه‌های اخیر چنین برخوردهایی، استفاده یک نماینده مجلس از لفظی توهین‌آمیز برای عکاسان و نمایندگان رسانه‌ها و پیشنهاد برخی دیگر از نمایندگان برای محدود کردن خبرنگاران و عکاسان مطبوعاتی در جریان پوشش خبری و تصویری جلسات علنی مجلس شورای اسلامی است که در ابتدای این مرقومه بدان اشاره شد.

"انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران" ضمن تقبیح هرگونه بی‌احترامی، حرمت‌شکنی و برخورد توهین‌آمیز یا محدودکننده در قبال این قشر اثرگذار جامعه، این حق را برای اعضای جامعه عکاسی مطبوعاتی ایران قائل است تا در مسیر انجام رسالت حرفه‌ای و اجتماعی خود چنین اهانت‌ها و محدودیت‌هایی را برنتابند و به آن معترض باشند.

بر این اساس، این انجمن، دفاع از اعضای جامعه عکاسان مطبوعاتی کشور را بر خود فرض می‌داند و نکاتی را خطاب به مردم و مسئولان یادآور می‌شود:

یک-  احتمالاً استحضار دارید که شاخه‌ای از عکاسی مطبوعاتی در دنیا، مختص مطبوعات زرد است و کار شاغلانِ این حرفه عملاً سرک کشیدن در زندگی خصوصی افراد مشهور - اعم از سیاستمداران، چهره‌های سینمایی، خواننده‌ها و ... - است. در ایران اما خوشبختانه چنین شاخه‌ای فعال نیست و عکاسان مطبوعاتی تنها در شرایطی تصاویر برنامه‌های خبری را ثبت و منتشر می‌کنند که به آنجا دعوت شده باشند و برنامه جنبه عمومی یا علنی داشته باشد. بنابراین واضح است که چنین شرایطی، به معنی اطلاع داشتن برگزارکنندگان، مدعوین و حاضران مراسم از حضور نمایندگان رسانه‌هاست.

دو- می‌توان ساعت‌ها درباره شأن و جایگاه نمایندگی مجلس سخن گفت اما هدفِ مرقومه آسیب‌شناسی در این حوزه یا قضاوت کردن رفتار نمایندگان نیست. با این حال، چشم بستن مسئولان بر روی اصل رویداد و تنها تأکید کردن بر روی انعکاس تصاویرِ آن، جای سؤال و تأمل دارد. می‌توان سؤال کرد که آیا گلابی خوردن در جریان جلسه علنی مجلس یا سلفی گرفتن با خانم موگرینی از سوی برخی نمایندگان مجلس عمل زشتی است؟ اگر هست، چرا انجام می‌دهند و اگر نیست، چرا انتشار عکس‌های آن زشت است؟

یادآور می‌شود، مطابق فصل چهارم قانون مطبوعات، رسانه‌ها حق انتشار مطالب‌ الحادی‌، مخالف‌ موازین‌ اسلامی‌، ترویج‌ مطالبی‌ که‌ به‌ اساس‌ جمهوری‌ اسلامی‌ لطمه‌ وارد کند، اشاعه‌ فحشا و منکرات‌ و انتشار عکس‌ها، تصاویر و مطالب‌ خلاف‌ عفت‌ عمومی‌ را ندارند. حال، پیشنهاددهندگان طرح اعمال محدودیت برای عکاسان و خبرنگاران، انتشار عکس‌های مربوط به رفتارهای اخیر برخی نمایندگان مجلس را مصداق کدامیک از این موارد می‌دانند؟

سه-  پرسش دیگر آن است که آیا نفع حضور عکاسان مطبوعاتی در صحن مجلس برای نمایندگان و مردم است یا خود عکاسان؟ اگر نمایندگانی که در پی اعمال محدودیت هستند، معتقدند انعکاس تصاویر مربوط به عملکرد آنها در مجلس به ضررشان است، پس بد نیست که در عملکرد و رفتار خود تجدیدنظر کنند، زیرا عدم حضور عکاسان، تاثیری در وقوع این مشکل ندارد و اگر هم معتقدند عکاسان از رهگذر حضور در مجلس به نان و نوایی می‌رسند، پیشنهاد می‌کنیم هرچه زودتر این محدودیت را اعمال کنند تا عکاسان مطبوعاتی از فیض تماشای ساکنان خانه ملت از دریچه دوربین محروم بمانند و ملت شریف ایران هم متوجه نشوند که وکلایشان در خانه ملت چه می‌کنند.

چهار- لازم به ذکر است که حواشی اخیر در مورد مجلس و برخی نمایندگان، گوشه‌ای از مشکلِ عدم درک فعالیت رسانه‌ها از سوی برخی دستگاه‌ها و ارگان‌هاست و چنین مشکلی تنها در خانه ملت رخ نمی‌دهد و کم‌وبیش مشابه همین مشکل را در بخش‌های دیگری هم شاهدیم. انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران تأکید می‌کند که اتخاذ تصمیمات محدودکنندۀ رسانه‌ها و بویژه فعالیت عکاسان، نتیجه‌ای جز بسته شدن فضا و عدم انعکاس درست عملکرد قوا و دستگاه‌های مختلف کشور در پی نخواهد داشت.

5- خاطرنشان می‌سازد،  انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران از اظهارات اخیر مدیرکل محترم فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی در جهت عدم اعمال محدودیت برای رسانه‌ها در مجلس و نیز لزوم برگزاری نشست‌های کارشناسی و تعاملی با اصحاب رسانه، استقبال کرده و برگزاری چنین جلساتی را قطعاً برای هر دو طرف مفید می‌داند.

انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران اعتقاد دارد که فراتر از الزام‌های قانونی مورد اشاره، از جمله تاکید بر اصل 69 قانون اساسی ناظر بر اینکه "مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی کشور برای اطلاع عموم منتشر شود"، اطلاع‌رسانی جلسات علنی مجلس را در مسیر توسعه کشور و افزایش آگاهی عمومی جامعه برای پیشبرد بهتر امور و نیز تأمین بیشتر منافع عمومی می‌داند. از این رو، با تأکید بر ضرورت رعایت حقوق متقابل اهالی رسانه و نمایندگان محترم مردم، بر این اعتقادیم که با تثبیت نگاه و شیوه اجرایی که با در نظر گرفتن منافع ملی، رضایت نسبی طرفین را برآورده سازد، هم عکاسان و خبرنگاران و هم قانونگذاران محترم، هرچه افزون‌تر، در انجام عملکرد خویش، توفیق خواهند داشت.

6-  در پایان تأکید می‌کنیم که بی‌شک نقد صحیح و صریح، تحکیم‌بخش پایه‌های مردم‌سالاری است و با وجود انتقادات مطروحه از سوی خبرنگاران و عکاسان در رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و متنِ حاضر، معتقدیم که قاطبۀ مسئولان مملکت، از جمله نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی را انسان‌هایی شریف، خدوم و معتقد به آزادی بیان می‌دانیم و بر اساس همین دیدگاه اطمینان داریم بخش اعظم نمایندگان شریف ملت نخواهند گذاشت چنین پیشنهادات شاذی به مرحله تصویب و اجرا برسد. با این حال، برادرانه توصیه می‌کنیم یکایک مخاطبان این سطور، در این یک بیتِ تقدیمی اندکی بیشتر تأمل کنند:

آینه چـون نقـش تو بنمود راسـت

خود شکن آینه شکستن خطاست

والسلام

انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران»