روایت جامعه شناختی پنبه‎های یک میلیونی در یک گالری

اثر او به کشاورزان پنبه کار مازندرانی اشاره دارد؛ ویدیو و و چیدمانی که با رویکردی نوستالژیک، ابعاد اجتماعی و جامعه شناختی این زراعت رو به نابودی را بررسی می کند و مخاطب را به تامل وامی دارد.

در واقع هنر این بار با بازسازی صحنه های زیبای یک زراعت و الفتی که روستاییان با یک محصول کشاورزی نرم و لطیف و سپید برقرار می کنند درباره حذف آن هشدار می دهد و از تبعات آن می گوید.  

محمدرضا عرب خزائلی درباره «پنبه خلال» گفت: پنبه در ایده ای که سال گذشته به جایزه ویستا پیشنهاد دادم، نقش تعیین کننده ای داشت به همین دلیل من مجبور شدم که در زمان برداشت این محصول کار را اجرا کنم و بر همین اساس، ایده هنری من در ۲۴ شهریورماه در گالری ویستا به اجرا درآمد. برداشت پنبه از اوایل شهریورماه آغاز می‌شود و باید به ‌دور از رطوبت نگه ‌داشته شود لذا اجرای پروژه در فصلی به‌ جز شهریور ماه در گالری کار بسیار سختی است.

این هنرمند در پاسخ به این پرسش که تا چه حد شکل اجرایی با ایده اولیه که در جایزه ویستا ارایه داد متفاوت است، بیان کرد: به‌طور حتم همیشه شکل نهایی اجرا با ایده اولیه تفاوت دارد، اجرای صد در صد ایده ای که در ذهن است عملاً امکان ‌پذیر نیست و وابسته به متغیر های شرایط بیرونی است. تهیه کردن پنبه و حتی گونی های پنبه برای من کار بسیار سختی بود اما این کار را انجام دادم، منتهی بر اساس تغییرات ایجاد شده نوع چیدمان را در گالری تغییر دادم که باعث شد شکل اثر متفاوت با ایده اولیه باشد اما به نظر من کار نهایی باز هم به ایده بسیار نزدیک است.  

او بازخوردهای مخاطبان را مثبت خواند و اظهار کرد: با توجه به اینکه ایده من بر مبنای کنش بین مخاطب و فضا شکل‌گرفته است، بازخورد مخاطبان بسیار خوب بود، به‌ نحوی ‌که من در روز افتتاحیه توانستم شکل متفاوتی از تجربه کودکی ‌ام را در فضای گالری تجربه کنم. در افتتاحیه دیدن اینکه مردم با پنبه ‌ها ارتباط برقرار کرده ‌اند و روی آن‌ها می ‌نشینند بسیار دل‌نشین بود زیرا این اثر برای من دارای دو وجه است و یکی از مهم‌ ترین وجوه آن جنبه شخصی و نوستالژیک آن است.

عرب خزائلی ادامه داد: با توجه به اینکه کشت پنبه در مازندران کم رونق شده و شاید مهم‌ ترین دلیلش، تعطیلی کارخانه نساجی قائم‌ شهر باشد، به نظر این زراعت سال‌ های پایانی عمر خود را پشت سر می‌ گذارد. پنبه محصولی است که برای کاشت و برداشت آن نیروی انسانی زیادی طلب می‌ کند؛ امروز به خاطر تغییر شرایط و روی آوردن مردم به باغداری و کشت مرکبات که شکلی مکانیزه ‌تر دارد و به آن معنا نیروی انسانی خاصی را طلب نمی‌ کند جایگاه خود را در بین کشاورزان از دست‌داده است.

وی گفت: به نظرم مسایل زیست‌ محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به یکدیگر گره‌ خورده و این مسایل با یکدیگر ارتباط مستقیم و غیرمستقیم دارند لذا شما در مساله کشت پنبه نمی‌توانید تنها به وجه اقتصادی آن توجه کنید و  مسایل اجتماعی آن را در نظر نگیرید.  

او درباره نحوه اجرای ایده خود بیان کرد: من دوست داشتم در قالب هنر بتوانم بخشی از مسایلی که مطرح کردم را برجسته کنم و البته کنشی که اجرای این چیدمان برای من دارد و تجربه‌ هایی که در این مسیر کسب می‌ کنم هم خود به‌ خود جذاب است.  

نمایشگاه چیدمان و ویدیو محمدرضا عرب خزائلی تا ۱۱ مهرماه در گالری ویستا واقع در خیابان مطهری، خیابان میرعماد، کوچه دوازدهم، پلاک ۱۱ ادامه دارد.