اقتصاد دانش بنیان و توسعه پایدار

خبرگزاری برنا- پروه اقتصادی : در دنیای کنونی دانش و فعالیت دانش محور بعنوان مزیت رقابتی اقتصادهای دنیا تبدیل شده است دانش بعنوان یک کالای عمومی بدون کاهش و استهلاک می باشد و اقتصاد دانش بنیان اقتصاد کمیابی منابع نیست بلکه اقتصاد فراوانی منابع است و این کالا برخلاف سایر منابع با مصرف بیشتر در واقع رشد می کند.

در مکاتب اقتصادی معمولاً نهاده های تولید و عوامل فیزیکی مهمترین متغیرهای مدل رشد اقتصادی محسوب می شوند در حالیکه اقتصاد دانش بنیان بر مبنای تولید، توزیع متوازن و مصرف موثر دانش و فناوری شکل گرفته است، از آنجاکه بهره وری عوامل تولید اصلاح الگوی توزیع درآمد و بهبود محیط زیست مهمترین عوامل موثر در نرخ رشد، تولید ، اشتغال و به عبارتی توسعه پایدار می باشند، لذا رسیدن به توسعه پایدار با اقتصاد دانش بنیان میسر می باشد، البته نبایستی اقتصاد دانش بنیان را فقط در تولید دانش و انجام آموزش و پژوهش محدود نمود بلکه استفاده مؤثر دانش در تولیدات را همواره بایستی مدنظر قرار داد.

 لذا بایستی دانش به عنوان یک منبع فنا ناپذیر بعنوان یکی از نهاده های تولید در اختیار بنگاههای اقتصادی قرار گیرد و با مشارکت در فعالیتهای تولیدی و خدماتی باعث ایجاد ارزش افزوده تولید و خدمات و افزایش رقابت گردد بدیهی است زایده این امر، کاهش فقر و افزایش رفاه اجتماعی و عدالت اجتماعی و ارتقاء روند توسعه پایدار خواهد بود.

بر خلاف اقتصادهای معمول که نشانه های آن زیرساخت ها، صنعت و منابع طبیعی می باشد در اقتصاد دانش بنیان ایده ها به عنوان ارزش و شاخص و نشانه بارز این نوع اقتصاد می باشند و درجه دانش پایگی اقتصاد رابطه مستقیمی با مؤلفه های مؤثر در سطح توسعه یافتگی یعنی تولید سرانه، توزیع درآمد و کیفیت محیط زیست دارد  بنابراین برای دستیابی به اقتصاد دانش بنیان بایستی زیر ساخت های فناوری اطلاعات تقویت و نتایج تحقیقات و اختراعات تجاری سازی شود و سرمایه گذاری در آموزش و تحقیقات افزایش یابد. اما در خصوص اقتصاد دانش بنیان و سیاست اقتصادی جاری کشورما بایستی عنوان کرد که تاکنون سیاستهای گوناگونی در زمینه اقتصادی در کشور ابلاغ شده است، سیاستهایی نظیر سیاست تولید ملی، سیاست اصل 44، سیاست امنیت سرمایه گذاری و .. اخیراً سیاست اقتصاد مقاومتی بعنوان یک الگوی بومی و علمی که برآمده از فرهنگ انقلاب اسلامی می باشد از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است نظریه اقتصاد مقاومتی مفهوم جدیدی در علم اقتصاد است که در هیچ یک از مکاتب اقتصادی دنیا وجود ندارد، از آنجا که الگوهای اقتصادی شناخته شده دنیا برای پیشرفت همه جانبه اقتصاد ما خصوصاً در دهه اخیر با تشدید تحریم ها مناسب نبوده، لذا الگوی اسلامی -  ایرانی پیشرفت شکل بدیعی از الگوهای متداول برای پیشرفت همه جانبه اقتصاد و منطبق بر شرایط جامعه اسلامی کشور ما طراحی و ابلاغ شده است.

در الگوی اقتصاد مقاومتی تمرکز بر روی استفاده بهینه و دانش محور از منابع می باشد در واقع اقتصاد مقاومتی برنامه ریزی مدون علمی و ارائه راهکار منطبق با دانش روز برای تولید ملی و نیل به رشد اقتصادی می باشد، اقتصاد مقاومتی با ریاضت اقتصادی که گریبانگیر چند کشور اروپایی شده بسیار متفاوت است، ریاضت اقتصادی با کمبود منابع تولید مواجه می باشد در صورتیکه در اقتصاد مقاومتی منابع وجود دارد و بر روی استفاده بهینه  از منابع بر اساس دانش و بهره وری تأکید می گردد.

رهبر معظم انقلاب در تبیین اقتصاد مقاومتی بیان فرمودند « اقتصاد مقاومتی معنایش این است که ما یک اقتصاد داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند هم آسیب پذیری اش کاهش یابد»دولتی بودن اقتصاد، وابستگی به نفت، عدم مدیریت مصرف ، بهره وری پائین عوامل تولید و استفاده نامناسب و ناکارا از منابع، پایین بودن میزان خلاقیت و نوآوری و ضعف فناوری بنگاهها، از مهمترین موارد آسیب پذیری در اقتصاد ما می باشد بنابراین چنانچه بخواهیم روند رو به رشد اقتصادی در کشور را حفظ کنیم  بایستی بر مبنای اقتصاد مقاومتی و بر محور دانش نظام ها و فرآیندهای اقتصادی را اصلاح و پیاده سازی نمائیم در این صورت راه نجات اقتصاد برای دستیابی به اهداف سند چشم انداز استفاده از الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت با مدل اقتصاد مقاومتی و بر مبنای دانش و فناوری خواهد بود.

یاداشتی از:

بختیار رازانی

فوق لیسانس علوم اقتصادی

مدیر عامل شرکت شهرکهای صنعتی استان لرستان