مهمترین چالش اجرای سند تحول بنیادین، بودجه است

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، نشست خبری دکتر مهدی نوید دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با موضوع «تحول بنیادین و دستاوردهای آن» و با حضور خبرنگاران حوزه آموزش و پرورش، در سالن جلسات دبیرخانه این شورا برگزار شد، وی با تشریح سرفصل های مهم سند تحول بنیادین و دستاوردها و چالش های آن به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.

نوید در ابتدای این نشست گفت: کاری که آموزش و پرورش در تدوین سند تحول بنیادین انجام داده چند پیش فرض دارد که یکی از آنها این است که آموزش و پرورش موجود مناسب و مطلوب نیست و با کاستی های فراوانی دست و پنجه نرم می کند، فرزندان ما در این سیستم استعدادهایشان شکوفا نمی شود. چاره اندیشی در این زمینه به تدوین سند تحول بنیادین منجر شد.

نوید ادامه داد: ما یک نظامی در آموزش و پرورش داریم که بیش از صد سال در کشور سابقه دارد و تغییر در آن کار ساده ای نیست برای همین اجرای تحول بنیادین نیاز به عزم ملی دارد و کار سترگی است. در همین راستا احساس کردیم خود اهداف و وظایف شورای عالی آموزش و پرورش هم باید تغییر کند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در ادامه بیان کرد: تعریف ما از سند تحول بنیادین، تغییر عمیق و ریشه ای همه جانبه و نظام مند، آینده پژوهانه، مبتنی بر آموزه های وحیانی و معارف اسلامی است. در واقع منظور ما از سند تحول بنیادین این نیست که نظام ۵.۴.۲ را به نظام ۶.۳.۳ تغییر دهیم، بلکه می خواهیم مفاهیم آموزش و پرورش را دگرگون کنیم.

وی ادامه داد: سند تحول بنیادین چند کار را انجام می دهد. یکی زمینه سازی برای بالندگی و ارتقاء آموزش و پرورش همسو با سند چشم انداز، دیگری انسجام در سیاستگذاری و تعیین خط مشی و برنامه ریزی در سطح کلان و خرد و نهادینه کردن برنامه محوری و ثبات برنامه ای در کنار ایجاد همگرایی بین سیاستگذاران و قانونگذاران و مجریان است.

نوید افزود: در این میان مشکل اساسی این است که متوسط عمر وزیران در کشور ما کوتاه است. به طور نمونه متوسط عمر وزیران قبل از انقلاب یک سال و دو ماه بوده است و این عارضه بعد از انقلاب نیز دیده می شود و وقتی مدیر ارشد یک مجموعه مدام تغییر می کند، در دراز مدت آسیب های جدی در ثبات برنامه ها ایجاد می شود که قصد ما این است با این سند یک ثبات برنامه ای ایجاد کنیم.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش اضافه کرد: ما سه مرحله برای اجرای این سند داریم که تولید و تصویب طرح را پشت سر گذاشتیم. زمینه سازی و تدارک زیرساختها، امکانات و منابع در مرحله اجرا است که ما برای هر سه مرحله مهندسی همزمان را به کار برده ایم. به این معنا که هر آنچه می شود عملیاتی کنیم را عملیاتی کرده ایم که اصلی ترین زیرساخت این سند، تربیت نیروی انسانی است که روح حاکم بر این سند را درک کنند و برای این منظور کارگاه های متعددی برگزار کرده ایم.

وی ادامه داد: ما ۱۰۶ هزار مدرسه داریم که در طول ۷۰ سال آنها را ساخته ایم. حتی این مدارس نیز باید تغییر کنند و نیازمند ساخت مدارس جدید هستیم.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اینکه از نظر مفهومی برای اجرای سند تحول ۴ گام باید برداشته شود، گفت: در حال حاضر ما در گام چهارم ایستاده ایم. به این معنا که تدوین سند، تصویب سند و تبلیغ سند را انجام داده ایم و در حال حاضر کمتر کسی است که درباره این سند نشنیده باشد. گام چهارم تبیین سند است به این معنا که کاری کنیم همگان به یک فهم مشترک از مفاهیم این سند دست پیدا کنند. به عنوان نمونه یکی از رسالت های ما در این سند هویت بخشی به نسل جوان است که در حال حاضر بسیار آسیب پذیر شده است. در این سند گفته می شود که چگونه نسلی تربیت کنیم که به فرهنگ، دین و مرز و بوم خود افتخار کند و باید این مفهوم را بین همگان جا بی اندازیم که منظور ما از سندتحول بنیادین،  تحول چنین مفهومی است و نه تغییر سیستم آموزشی به ۶.۳.۳.

وی در ادامه با بیان اینکه در این سند تکلیفی برای شورای عالی آموزش و پرورش نیز تعیین شده است، اضافه کرد: ارائه گزارش به شورای عالی انقلاب فرهنگی را یکی از تکالیف شورای عالی آموزش و پرورش است که از سال ۹۰ تاکنون ۱۱۸ جلسه در شورای عالی برگزار کردیم و ۳۴ مصوبه داشته ایم. امروز بیشترین بحث ما سیاستگذاری های کلان در آموزش و پرورش و اجرای  اسناد و نظارت بر آنها و اشاعه فرهنگ تحول خواهی از بالا به پایین و در سطح مدیران مدرسه است.

نوید با اشاره به اینکه برای اجرای این سند باید ذینفعان و مجریان ذهنشان متحول شود و مبتنی بر این سند نگاه جدیدی به آموزش و پرورش داشته باشند، در عین حال این مهم را بسیار سخت توصیف کرد و گفت: معلمی که ۲۰ سال با یک روش آموزشی کار کرده است بسیار سخت و دشوار می تواند به روش دیگر خو بگیرد.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش افزود: نمونه این اتفاق بحث ارزشیابی توصیفی است که در حال حاضر در مدارس ابتدایی اجرا می شود و برخی معلمان با همان دیدگاه قبلی از دانش آموزان امتحان می گیرند و در نهایت نمره را تبدیل به شاخص های توصیفی می کنند در حالی که این موضوع با روح حاکم بر شاخص های توصیفی مغایرت دارد. ما باید کاری کنیم که اگر دیروز اولیا از مدرسه خواهان نمره قبولی در ریاضی و فیزیک و قبولی فرزندانشان در کنکور بودند، حالا شاخص های مسئولیت پذیری، نظم فرزندانشان و صداقت آنها را از مدرسه مطالبه کنند.

وی با اشاره به اینکه مهمترین چالش اجرای سند تحول بنیادین، بودجه است، مساعدت ارگان های مربوط از جمله مجلس شورای اسلامی را خواستار شد و گفت: ما چهار چالش منابع مالی، وضعیت منابع انسانی، تقسیم کار ملی و کنکور را داریم که همه اینها نیازمند همیاری نهادهای بالا دستی است. به طور نمونه کنکور در حال حاضر یک مانع برای سیستم آموزش و پرورش است اما آموزش و پرورش هم نمی تواند درباره آن تصمیم بگیرد. 

در ادامه این جلسه، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش به پرسش های خبرنگاران در موضوعات مختلف آموزش و پرورش پاسخ داد.

وی درباره این موضوع که به نظر می رسد اجرای این سند در حال حاضر مصادیق ظاهری کمرنگی دارد و برخی نیز اذعان می کنند که در زمان وزارت آقای حاجی بابایی این طرح شتابزده انجام شده است، گفت: ۵-۶ سال است که این طرح را پشت سر می گذاریم و من در همه این مراحل حضور داشتم و فرآیند اجرای سند را رشد یابنده می بینم. امروز بیش از گذشته مفاهیم سند و گفتمان آن بیرون و درون سازمان جاری و ساری است. اگر در سالهای اول جمع محدودی از آن سخن می گفتند، امروز اکثر افراد از آن سخن می گویند.

نوید ازود: برنامه بودجه سال ۹۷ بر اساس سند نوشته شده است. اما در این مسیر ۶ ساله فراز و فرودهایی وجود داشته است. حتی یک معاونت با سرعت بیشتر و معاونت دیگر با سرعت کمتری حرکت کرده است. بعضی از زیرساختها آماده نبوده است و گاهی شتابزده عمل شده و برای همین آسیب هایی نیز وارد شده است.

وی همچنین در پاسخ به این سئوال که با وجود گنجاندن ارزشیابی توصیفی در مقطع ابتدایی در نهایت دانش آموزان با ورود به مقطع متوسطه و روبرو شدن با سد کنکور، همان مسیر قبلی را باید طی کنند و این روزها بحث تست زدن برای کنکور به مقطع ابتدایی نیز کشیده شده است و درعین حال به گفته شما آموزش و پرورش در حذف یا عدم حذف کنکور دخالتی ندارد، راهکار این سند برای چنین گلوگاه هایی چیست؟، اظهار داشت: بحث ارزشیابی توصیفی بسیار قابل دفاع است و یک آرامشی را در سیستم ایجاد کرده است که دیگر اضطراب های نمره گریبان بچه هایمان را نمی گیرد. اما ما نیز می دانیم که سایه سنگین کنکور به دبستان ها رسیده و این یک معضل جدی است. مشکل کنکور باید توسط نهادهای فرادستی حل شود.

نوید اضافه کرد: ما مخالف این نیستیم که یک سیستم عدالت محور برای پذیرش دانشجو وجود داشته باشد اما باید آسیب های کنکور را مدیریت کنیم. آسیب هایی که در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، روانی و غیره دیده می شود. نیازمند یک نظام سنجش مناسب برای ورود به دانشگاه ها هستیم که هم بر اساس عدالت باشد و هم آسیب نداشته باشد. ضمن اینکه معتقدیم با توجه به کنکور محور بودن سیستم آموزشی در حال حاضر که طبق سند تحول ما به مواردی مانند تربیت علمی، اقتصادی، حرفه ای، زیبایی شناسی، اعتقادی و... دانش آموزان در طرح دروس بها می دهیم، این دروس به دلیل اینکه در کنکور ارزشی ندارد، مورد توجه قرار نمی گیرد و کارایی لازم را ندارند.

دبیرکل شورا ی عالی آموزش و پرورش در ادامه بار دیگر با اشاره به مهمترین مشکل آموزش و پرورش که کاستی منابع مالی است، گفت: امسال برای بودجه آموزش و پرورش باید رقمی حداقلی معادل ۵۰ هزار میلیارد تومان پیش بینی می شد که در سند بودجه سی واندی میلیارد تومان بودجه گنجانده شده که فاصله جدی با رقم مطلوب برای اجرای سند تحول بنیادین دارد.

نوید خواهان همکاری مجلس برای تصویب مصوبه تغییر در روز آغاز سال تحصیلی شد و گفت: ما به شدت خواهان تصویب این هستیم که آغاز سال تحصیلی از ابتدای مهر تغییر کند و یا حتی پایان سال تحصیلی که اردیبهشت تعیین شده است قابل تغییر باشد. ما قانون بازگشایی مدارس در اول مهر را مغایر با منافع آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می دانیم و معتقدیم ۳ ماه تعطیلات تابستان، آسیب جدی در حوزه آموزش و پرورش دانش آموزان وارد می کند و آموزش و پرورش باید بتواند در این ۳ ماه مداخله داشته باشد. در این زمینه دولت با مجلس مذاکراتی داشته و لایحه ای هم به مجلس ارائه داده است.