کتاب «زن امروز مرد دیروز» نقد و بررسی شد

به گزارش خبرگزاری برنا در استان تهران، نشست نقد و بررسی کتاب «زن امروز ،مرد دیروز» با حضور اصغر کیهان نیا نویسنده اثر،سید مسعود راد منتقد و جمعی از علاقمندان کتاب و کتابخوانی ؛به همت راضیه قلی زاده مسئول و زهرا عبداللهی کتابدار کتابخانه عمومی علامه دهخدا شهرستان ری برگزار شد.

اصغر کیهان نیا، نویسنده کتاب، مشاوره خانواده و همچنین حقوقدان و وکیل خدماتی برای مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره خانواده در زمان اختلاف زناشویی برای حل اختلاف و یا در زمان بحران طلاق را ارئه می‌دهد.

به گفته کیهان نیا مشاوره با ۸۵ درصد از کسانی که به او مراجعه کرده اند منجربه آشتی شده است. ۱۵ درصد دیگر کسانی هستند که باید طلاق می‌گرفتند چون در غیر این صورت وضعیت زندگی آنها بدتر می شد. او این افراد را معتادان ناعلاج، زنباره ها، بیکار ها، لاف زن ها و غیره عنوان کرد که مشاوره با آنان نمی‌توانندکاری پیش ببرد. اختلاف بقیه افراد معمولاً با کمک سی‌دی هایی که حاصل همین کتاب است حل می شود.

کیهان نیا بیان کرد: دو سال طول میکشد تا افراد حرف زدن بیاموزند و ۳۰ سال طول میکشد که آنان چگونه حرف زدن رایاد بگیرند؛ یعنی اینکه چگونه یک گفتگوی مخرب را تبدیل به گفتگوی سازنده بکنند.

این نویسنده افزود: در اختلافات باید آشتی زیربنایی و ریشه‌ای انجام گیرد نه آشتی با پادرمیانی و کدخدا منشی و به خاطر بچه ها و غیره؛ زیرا اینگونه آشتی ها شکننده است. در خارج از ایران زوجین 1 تا 3 سال به مشاور مراجعه می کنند ولی اینجا هزینه ها زیاد است و برای همین جهت کم کردن هزینه خانواده ها ما این مشاوره ها را به صورت سی‌دی ارائه می دهیم.

وی در مورد کتاب «زنان امروز مردان دیروز« توضیح داد: بیشتر کتابهایی که در حوزه اختلاف زوج ها نوشته می شود یا اقتباس از کتاب های خارجی است یا جمع آوری مطالب، در حالی که من در نوشتن این کتاب این کار را انجام نداده ام بلکه از روش case study استفاده کرده ام یعنی تجربه افرادی را که در طول این سال‌ها جهت مشاوره به من مراجعه کرده اند ؛با تغییر نام در کتاب آورده ام. این تجربیات مطابق با فرهنگ جامعه ماست.

این نویسنده در مورد نام این کتاب گفت: زنان از نام این کتاب خوششان می آید ولی مردان نه! زیرا مردان دیروزی نامیده شده اند. در جامعه ما مرد ها همچنان مردسالار هستند در حالی که زنان امروزی دکتر، پرستار، دبیر، وکیل، مهندس و غیره شده اند. آگاهی آنان بالاتر رفته است و حتی زنان خانه دار هم کتاب مطالعه می کنند، فیلم می بینند، برنامه های رادیویی را می شنوند. با وجود زنانه امروزی اگر مردان دیروز ای باشند اختلاف پیش می آید زیرا زنان می خواهند از حقوق خود استفاده کنند در حالی که مردان مخالف آن هستند.

کیهان نیا با اشاره بر اینکه او حقوقدان هم است و  می توانند به مسائل حقوقی هم پاسخ دهد ادامه داد: زن در گذشته به دلیل زایمان مقدس بود و رئیس محسوب می شد یعنی مادر سالاری وجود داشت. مردان فقط شکار می‌کردند ولی زنان خانه را اداره می کردند چنانچه در شمال ایران در ۲۰ سال گذشته زنها رئیس بودند زیرا آنان برنج می کاشتند. سپس مرد ها با این بهانه که شما ضعیف هستید و ما می توانیم از شما دفاع کنیم خودخواهانه قانون را به نفع خود نوشتند البته خوشبختانه در سال‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران امتیازات زیادی را به زنان داده استبا این حال هنوز هم بسیاری از زنها از حقوق خود نا آگاهند و برای مثال نمی‌دانند چگونه مهریه خود را بگیرند.

کیهان نیا ادامه داد: توصیه من به زنان این است که برای احقاق حقوق خود شایسته سالاری را در نظر بگیرند زیرا حق گرفتنی است. برای این کار باید سه کار انجام دهند: اول اینکه به مدرک تحصیلی مجهز شوند که پولساز باشد یا فنی بیاموزند مثل هنری درخانه که بتواند برای آنان در آمد بیاورد. دوم میزان آگاهی خود را بالا ببرند، کتاب های روانشناسی بخوانند و به جای تماشای تلویزیون و فیلم های ترکی که جامعه ما را خراب میکند و فساد را افزایش می دهد، مطالعه کنند و سوم اطلاعات حقوقی خود را افزایش دهند و برای مثال بدانند در زمان جدایی چه حقوقی را دارا هستند. زنان اگر بتوانند به شایستگی برسد به حق خود نیز دست می‌یابد، چنانچه اخیراً در بررسی برخی ادارات وظایف بالادستی به زن ها داده می شود.

به گفته وی اختلافات میان زن و شوهرها در سال های اخیر افزایش یافته زیرا با بالارفتن دانش میزان انتظارات و توقعات هم بالا رفته است و میزان طلاق را هم افزایش داده است. این موضوع به کودکان آسیبی جدی وارد می‌کند.

او گفت: ما به عنوان کسانی که در امر مشاوره خانواده فعالیت می‌کنیم باید از میزان طلاق حاکم بکاهیم و جلوی ازدواج‌های نادرست را بگیریم.

این مشاور با انتقاد از عبارت«در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست» گفت: ازدواج باید با بلوغ فیزیکی، بلوغ فکری، بلوغ اجتماعی، مسئولیت پذیری، آمادگی برای پدر و مادر شدن و امکان ایجاد روابط فامیلی صورت بگیرد. ازدواج امری مهم استکه باید آسان و بهنگام انجام شود. این بهنگام بودن بر اساس فرهنگ خانواده و عرف و عقاید جامعه تعیین می شود.

درادامه سیدمسعود راد، منتقد این جلسه با بیان اینکه ما می توانیم در تولید کتاب های ایرانی اسلامی و علمی با همکاری دیگران فعالیت کنیم، گفت: ما در ایران خلائی وحشتناک در این حوزه داریم و بایدآگاهی هارا بالا ببریم. این آگاهی ها قبل از ازدواج در طی چند جلسه مشاوره می توانند منتقل شود.

راد با بیان اینکه کتاب «زن امروز مرد دیروز» باعث آشنایی او با کیهان نیا شده است، گفت تفکرات ما با هم نزدیک است و همسویی دارد. این کتاب از نظر رویکرد زبانی ساده دارد و مطالب آن با لطافتی خواست و با رویه‌ای ایرانی نوشته شده است. مسایل آن هوشمندانه و زیرکانه بیان شده به طوری که به افراد بر نمیخورد. مشاور باید بتوانند مطالب خود را با لطافت منتقل کنند و این مطلب در این کتاب مشهور است. مصاحبه های آخرکتاب بسیارخوب است که میتواندگسترش یابد و با افرادی که سعادتمند و خوشبخت هستندصحبت شود.

او با انتقاد از کلمه «موفق» در توصیف خانواده ها گفت موفقیت نشان دهنده رسیدن به یک هدف است. ممکن است خانواده موفق باشد ولی خوشبخت نباشد. سعادت به رابطه ما با خدا مربوط می‌شود و هم احساس خوشبختی و هم موفقیت را در بر دارد. اگر انسان سعادتمند باشد مسلماً موفق و خوشبخت هم هست. کسی که می خواهد ازدواج کند باید به دنبال سعادت باشد و مقدمه آن را فراهم آورد. در حین ازدواج و در ادامه زندگی مشترک هم می‌توان این نگرش ها و مهارتها را همچنان یاد گرفت ولی آغاز زندگی باید با آگاهی و انتخاب درست باشد و هر لحظه باید بر میزان آگاهی و دانش افزوده شود.

راد با انتقاد از نام این کتاب گفت: نام کتاب چنین القا می کند که انگار در ایران زن ها امروزی هستند و مرد ها نه! برای این ادعا باید دلایلی آماری وجود داشته باشد و حتی می‌تواند یک کتاب با تحقیق و دلایل آماری نوشت. البته باید توجه کرد که جنبه بازاری و ژورنالیستی برای جذب مخاطب هم در نظر گرفته شده است که به نظر من صحیح نیست. باید در کنار زن امروزی مرد امروزی نیز مطرح شود ولی اگر مردان دیروز را الگو قرار دهیم همان مردسالاری به وجود می آید.

این مشاور در ادامه به وقوع انقلاب های کشاورزی، صنعتی و الکترونیک در دنیا اشاره کرد و ادامه داد: در انقلاب کشاورزی که تمدن جدید با آن آغاز شد زنها و مردها همه کارگر بودند و بدون ارزش گذاری یکدیگر همکاری داشتند. در عصر صنعت مسئله سود به وجود آمد و جوامع خواستند درآمد بیشتر ایجاد کنند. به همین دلیل از کارگران زن ارزان قیمت استفاده شد. هر چند در اروپا فرزند پروری پروری محوریت تفکر زنان بود ولی با این شعار که شما زنها با مردها برابر هستید زنها را از خانه ها بیرون کشیدند. زیرا آنان حقوق حداقلی داشتند. به خاطر رقابت اقتصادی نیز مجبور شدند تا اتاقهایی را به عنوان مهد کودک جهت نگهداری کودکان آنان ایجاد کنند. فرزند پروری هم تغییر یافت زیرا با این ادعا که «بچه ها نیازمند آموزش هستند و این مهدکودک ها برای آنان بهتر است» به زن ها القا کردند که کودکان خود را به این مراکز به سپارند.

او ادامه داد: در عصر الکترونیک نگاه به زندگی مشترک باید متفاوت باشد ولی نگاه ما هنوز در عصر کشاورزی باقی مانده است. برخی جوامع سریع با انقلاب الکترونیکی وارد شدند و برخی آرام آرام منتقل میشود. تفکر ما هم کمی کشاورزی، کمی صنعتی و کمی الکترونیک است. به هر حال هر انقلابی جامعه را وادار می‌کند تا حدودی وارد آن شود، مانند استفاده از کارت‌های الکترونیک که امروز باب شده است. ما باید مقتضیات و مختصات زمان خود را بشناسیمو بر اساس آن رشد کنیم.

ویدر ادامه گفت: هر خانواده‌ای باید دارای سه محور باشد: محور گفتگو که با حرف زدن فرق دارد. بسیاری از مسائلی که در این کتاب ذکر شده و گاه به نظر می رسد که این مشکلات به بن بست رسیده اند، با گفتگو حل می شوند. گفتگو بهترین نعمت خداست و هر خانواده ای در زمان های مشخص باید از این امکان استفاده کند. 

راد ایران محوری را محور دوم واسلام محوری را محور سوم عنوان کرد و گفت: ما در ایرانی با تفکر اسلامی زندگی می کنیم. اگرهمه ما مسلمانان خوبی باشیم ولی بلد نباشیم با یکدیگر گفتگوکنیم و به یک منطق برسیم درست عمل نکرده ایم. به همین دلیل محور گفتگو محور تر از همه موارد دیگر است.

او همه خانواده ها را دارای ۳ عضو دانست و گفت: ما خانواده دو نفره نداریم زیرا اگر زن و مردی تازه ازدواج کرده باشند و فرزندی نداشته باشند، فرزندی مجازی را برای خود انتخاب می کنند؛ مانند مادر یا پدر یکی از زوجین یا برادرزاده ها و خواهرزاده ها. پس از تولد فرزند او جای فرزند مجازی را میگیرد. باید در خانواده بتوانیم همه ما یعنی این سه ضلع با همدیگر گفتگو کنیم.

راد به همه شرکت‌کنندگان در جلسه توصیه کرد تا هر هفته یک جلسه  با همراهی محور سوم که ممکن است فرزند خودشان هم نباشد، گفتگو داشته باشند. 

 او توضیح داد: در این گفتگوها باید طرز تفکر غلط انتقادی ایجاد نشود. باید این طرز تفکر را که همیشه عیب‌ها را بازگو کنیم، مانند غلط کشیدن زیر کلمات غلط و نادیده گرفتن کلمات درست در مدارس را کنار بگذاریم. این خیانتی به ما است که در مدارس ما به جای دیدن کلمات درست کلمات غلط را می شمردند. نباید این جلسات برای یافتن عیوب یکدیگر باشد، بلکه در جلسه راجع به خانواده صحبت کنید، شعر یا آوازی را بخوانید، احساساتتان را منتقل کنید، دانسته های خود را ارائه دهید.این بخشی از جلسه است که ما در آن می‌توانیم یکدیگر را ببینیم و به هم نگاه کنیم. در این دیدارها به فرزندانتان هم توجه کنید زیرا ارزش گفتگو اینجاست که عقده ها را باز میکنند. نوجوانانی عقده ای می شوند که نتوانند در فضای گفتگو قرار گیرند و انتقادات و صحبت های خود را مطرح کنند.

در مورد ایرانی محور بودن خانواده ها گفت: اگر خانواده ماهواره محور باشد از ایرانی بودن فاصله می‌گیرد. ما فرهنگ و زبان آنان را نمیفهمیم ولی به تدریج فرهنگ آنان وارد زندگی ما میشود. در گذشته کودکان و نوجوانان کتاب های گلستان سعدی، پروین اعتصامی و حافظ را می خواندند ولی امروز کودکان ما از آنان اطلاعی ندارند و ناآگاه هستند زیرا خود ما نیز ناآگاهیم. مابا تبلیغات ماهواره ای و تاثیر گرفتن از فیلم های آنان فرهنگ ایرانی را کنار می گذاریم.

او ادامه داد: برای اینکه خانواده خوبی باشیم بایداعتقادات اسلامی داشته باشیم.بسیاری از افکار نجات‌بخش ما از قرآن و روایت های معصومین که در آنها راهکارهای وجود دارد، گرفته می شود. اگر جوانی به اعتقادات اصیل اسلامی مجهز باشد در مواقع حساس می تواند به آن رجوع کند.

کیهان نیا در پاسخ به انتقاد راد به نام کتاب گفت: هنر ژورنالیستی در انتخاب نام خوب است به طوری که هر کس آن را دید حداقل ورق بزنند. هنر نویسنده این است که کتاب را به طریقی بنویسد که مردم آن را بخرند چنانچه این کتاب شانزده بار به چاپ رسیده است.

او ادامه داد اگر به زن میدان داده شود می تواند بسیاری از کارها را انجام دهد. چنانچه حضرت فاطمه"س"به دلیل اینکه پیامبر اکرم(ص) به او میدان عمل داده بود کارهای بسیاری کرد.

وجود کسانی مانند بی نظیر بوتو، مارگارت تاچر، مرکل و زنان که جایزه اسکار گرفته اند نشان دهنده این امر است. به همین دلیل می گویم که برخی از مردان هنوز در گذشته و در دوران مردسالاری باقی مانده اند.

وی گفتگو را به دو گفتگویی که منجر به آشتی می شود و گفتگویی که منجر به دعوا می شود تقسیم کرد و ادامه داد: من در عمل در این کتاب نمایشنامه نوشته ام و نشان داده ام که در یک گفتگو کلمات غلط موجب دعوا و کلمات درست موجب تفاهم می شود. برای اینکه این موضوع را توضیح دهم چندین سی‌دی تهیه کردم. در بسیاری از مواقع در نوشتن کتاب ها از روان شناسی نظری استفاده می شود در حالی که من روان شناسی کاربردی را به کار گرفته ام. یعنیبرایمثالنشان داده ام که اگر مردی در منزل صحبت نمی کنند به این دلیل است که زن میان حرف او را قطع میکنند، از صحبت‌های او ایراد می گیرد و یا با حرف‌های او دچار نگرانی و استرس می‌شود.

او اعتقاد دارد که حتی اگر زنی مورد خشونت لفظی و فیزیکی قرار می‌گیرد هم به این دلیل است که خط قرمزها را رعایت نمی کند. برای مثال اگر مردی به زن گفت «احمق» چندین پاسخ از زن دریافت می کنند. یا پاسخبرون فکریست یعنی جواب دادن با کلمات «خودت هستی» و یا «چراغ گفتی»؛ یا پاسخ درون فکری است یعنی خودخوری که غم را در درون می ریزد و موجب میگرن و زخم معده می شود؛ چنانکه بسیاری از زنان ما دچار بیماری میگرن هستند و یا پاسخ مذاکره است؛ یعنی با کلماتی مناسب از فرد بخواهیم که توضیح بدهد دلیل او برای این تفکر چیست؟ اگردلیلدرستبود معذرت خواهی میکنیم و اگر درست نبود با صحبت آن را نشان می‌دهیم.

راد توضیح داد هر چند ممکن است رفتار «احمقانه» باشد ولی فرد «احمق» نیست. ما صفات را گاه به جای اسم به کار می‌گیریم ولی باید از این کار خودداری کنیم زیرا باعث می‌شود یک نفر همیشه سیاه و یک نفر همیشه سفید باشد. در تربیت فرزندان هم باید تلاش کنیم که رفتار آنان را با شخصیت جدا کنیم زیرا برای مثال یک کودک تنبل نیست بلکه در جاهایی تنبلی می کند.

او گفت اگر زنان از شوهر های خود به دلیل عصبانیت و داد و فریاد شکایت دارند باید به او فرصت بدهند تا حرفش را بزند. اگر اشتباهی کرده اند عذرخواهی کنند و اگر اشتباهی نکرده اند توضیح دهند. به او به امکان دهند تا تخلیه روانی و هیجانی شود.

کیهان نیا برلزوم استفاده از کلماتی مانند معذرت می خواهم، حق با توست، تکرار نمی‌شود، و غیره در زندگی تاکید کرد و گفت: خانم اپرا در آمریکا ۴ ساعت برنامه داشت که در مورد کلمه «ببخشید بود» در حالی که ما در جامعه خود حاضر هستیم 30 دلیل غلط را بیاوریم تا یک کار غلط را توجیه کنیم. این کلمات بسیاری از مشکلات در خانواده را حل میکنند.

در ادامه برنامه حاضران در جلسه سوالات خود را مطرح کردند و مشاورین به سوالات آنان پاسخ گفتند.

گفتنی است در پایان برنامه توسط علی اکبر قربانی رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان ری از اصغر کیهان نیا و سید مسعود راد با اهدای هدایایی تقدیر شد.