به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، کشور ما از قدیمیترین و باستانیترین کشورهای دنیا است. تراکم انبوه ابنیه تاریخی و میراث فرهنگی، طبیعت بکر و شگفت انگیز، و وجود هزاران هزار جاذبه گردشگری، کشور ما را به کشوری با ظرفیتهای بالای توریستی تبدیل کرده است. اما با وجود همه این جاذبههای گوناگون، کشور ما آنطور که باید مورد توجه توریست های خارجی قرار نمی گیرد و حتی ایرانیان هم چندان تمایلی به دیدن از مناظر شگفت انگیز و ابنیه تاریخی کشورشان از خود نشان نمی دهند.
با نگاهی اجمالی به آمارها متوجه می شویم که همواره تعداد گردشگرانی که از کشور ما خارج می شوند، بیشتر از تعداد گردشگرانی است که ایران را مقصد مسافرت خود انتخاب می کنند. چنین آماری ما را بر آن داشت تا با ساسان کمالی کارشناسی که 16 سال است به شکل حرفه ای تور لیدر مسافران خارجی به ایران است در زمینه گردشگری به گفت و گو بپردازیم و دلایل ضعف سیستم گردشگری را جویا شویم.
کمالی نظر خود درباره علل ضعف گردشگری را اینگونه بیان کرد:« بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و علی الخصوص پس از انعقاد برجام گشایشی در صنعت گردشگری به وجود آمد. با توجه به اینکه کشور ما دارای جاذبه های فراوانی است که از نظر اقتصادی نیز، نسبت به قیمت همان تفریح سطح جهانی، به صرفه تر می باشد مانند ورزش های زمستانی که قیمت تمام شده آن در ایران بسیار ارزان تر از قیمت همین ورزش در اروپا است در حال حاضر بزرگ ترین مشکل کمبود امکانات در هتل ها و نبود هتل های مجهز با امکانات کافی است. به طور مثال شهر یزد که چندی پیش در یونسکو به عنوان میراث جهانی به ثبت رسید، هتل ۵ ستاره مجهزی ندارد و بسیاری از هتل هایی که در ایران به عنوان هتل پنچ ستاره شناخته می شوند با توجه به مقیاس جهانی برای ارزیابی هتل ها، در حد دو یا سه ستاره می باشند و اکثر توریست های ما از هتل های ما راضی نیستند.
این کارشناس می گوید: با توجه به اینکه قیمت های اقامت در این هتل ها نیز به نسبت خدماتشان بسیار بالا است. علت آن هم نبود رقیب است چرا که وقتی در زمینه ای تعداد رقبا زیاد باشند آنها برای جلب رضایت مشتری تلاش خود را می کنند اما اگر تنها یک هتل برای خدمات رسانی وجود داشته باشد طبیعی است که بازار رقابت انحصاری می شود و مشتریان باید با قیمت ها و امکانات کنار بیایند. مشکل دیگر حمل و نقل است. متاسفانه توریست های خارجی چندان تمایلی به استفاده از ایرلاین های داخلی ندارند زیرا که ترجیح می دهند از هواپیما های قدیمی ایرلاین های داخلی ما استفاده نکنند. سابق ایرلاین های خارجی فقط به تهران پرواز داشتند و باید برنامه ریزی ها از تهران شروع می شد و به تهران ختم می شد. اما در حال حاضر ترکیش ایر لاین به جز تهران به شهرهای مشهد، تبریز، شیراز و اصفهان پرواز دارند و ایرلاین هوایی اتریش نیز به جز تهران به اصفهان و شیراز نیز پرواز دارند و بدین ترتیب این مشکل تقریبا حل شده است.»
او یکی از مشکلات حوزه گردشگری را ضعف در اطلاع رسانی بیان کرد تصریح کرد:« مشکل بعدی ضعف در تبلیغات و اطلاع رسانی است که متاسفانه مسئولین تلاشی در این راستا مبذول نمی دارند چرا که تصورشان بر این است که ایران در جهان شناخته شده است.سالانه چندین نمایشگاه گردشگری در جهان برگزاری می شود که تنها محل برای شناسایی جاذبه های گردشگری کشورمان به جهانیان است. اما تلاش هایی جدی در این زمینه صورت نمی گیرد. همچنین همایش های ایرانشناسی نیز می تواند در سطح جهان برگزار شود که باز هم در این زمینه با ضعف روبرو هستیم ونسبت به علاقه ای که توریست های خارجی به ایران دارند اطلاع رسانی ضعیفی داریم و نگاه چندان جدی ای نسبت به این قضیه وجود ندارد. »
این کارشناس گردشگری افزود:« شاید تصور برخی این باشد که نیازی به معرفی بیشتر ایران نیست اما باید گفت درآمدی که ایران می تواند از گردشگری خصوصا از شهرهای کوچک داشته باشد، فوق العاده است. برای مثال در برخی روستا ها مردم خانه هایشان را به مراکز بوم گردی تبدیل کرده اند که خود منبعی برای تامین درآمد بوده و باعث اشتغال زایی است.»
او گفت:« متاسفانه روابط سیاسی نیز در این حوزه تاثیرگذار است. به رغم فرهنگ غنی و آثار باستانی که کشورمان دارد به خاطر تصور منفی که از سوی برخی درمورد ایران ایجاد می گردد، روند جذب توریست به ایران و همچنین حضور در صحنه های بین الملل با مشکل مواجه می شود. با این حال پتانسیل جذب توریست ما به قدری بالاست که بسیاری از توریست ها با وجود تصورات منفی که در ذهنشان به خاطر تبلیغات منفی شکل گرفته است، باز هم ایران را مقصد سفرشان می کنند اما خوشبختانه اکثر توریست ها با تصورات مثبت و خوبی از ایران خارج می شوند.»
این کارشناس درباره روش هایی برای جذب توریست های جوان گفت: « ما به دلیل قوانین و فرهنگ و سنت مان ظرفیت جذب برخی توریست ها از جمله توریست های جوان را نداریم زیرا که ممکن است توریست های جوان برخی امکاناتی را که ما در اختیار نداریم را مدنظر داشته باشند. با این حال جذب توریست های جوان در سال های اخیر رو به افزایش است. اما پتانسیل جذب توریست ما به قدری بالا است که نیازی به جذب دیگر انواع توریست ها نخواهیم داشت. ایران طبیعت فوق العاده جذاب، بکر و بی نظیری را دارد. مثلا کویر در اروپا وجود ندارد به همین خاطر برخی توریست ها به عشق کویر به ایران می آیند. هر کسی در هر جای دنیا، اگر تمایلی به ماجراجویی داشته باشد، قطعا ایران جزو مقصدهایش برای گردشگری است.»
او درباره برخی موانع بر سر راه گردشگری گفت:« ممکن است برخی افراد به سبب فرهنگی که دارند و حساسیت خیلی زیادی به مبحث آزادی های فردی داشته باشند نتوانند برخی قوانین ما را رعایت کنند و حس کنند محدود شده اند اما اکثریت توریست ها خود را ملزم به رعایت قوانین و قانون مداری می کنند و معتقد هستند وقتی وارد کشوری شدند باید قوانین آن را نیز بپذیرند. مبحث حجاب جزوی از فرهنگ و قوانین ماست و حتی می توان مثل خیلی از کشورها از این زمینه فرهنگی، به عنوان زمینه جذب توریست استفاده کرد. لباس های سنتی اقوام ایرانی به قدری زیباست که خود می تواند زمینه ای برای جذب توریست باشد. که اکثرا هم مورد استقبال توریست ها قرار می گیرد. البته پوشش توریست ها با پوشش مردمان عادی ایران کمی متفاوت است و طبیعتا اعمال قانون برای آنان کمتر صورت می گیرد. در فصل گرما ممکن است برخی توریست ها از نوع پوشش خود گله کنند که آن هم به سبب این است که ممکن است عادت به این نوع پوشش نداشته باشند. در کل می توان گفت حجاب برای برخی توریست ها می تواند جذاب هم باشد زیرا بالاخره یک تجربه جدید است و بحث پوشش و حجاب بحث اصلی در زمینه جذب توریست ما نیست. بر خلاف تصور خیلی ها حجاب به آن صورت مانعی بر سر راه گردشگری نیست چرا که خود اروپاییان برای ورود به اماکن مذهبی یا اداری لباس های مناسبی می پوشند.»
او درباره بزرگترین گله توریست ها گفت:« بیشترین گله توریست ها نبود هتل هایی با امکانات مناسب که منطبق با مقیاس های جهانی باشد و دوم نبود برخی امکانات عمومی شهری تمیز و مجهز مانند توالت های عمومی است وآنها در زمینه های دیگر چندان گله ای وجود ندارد.»
او به مسئله ای پرداخت که برای بسیاری از مخاطبان جالب است. این مبحث رفت و آمد توریست ها با قطار است. این کارشناس گردشگری در این باره گفت: « قطارهایی موسوم به عقاب طلایی از سمت کشورهایی اروپایی مانند بلغارستان به سمت ایران حرکت می کنند و در بین راه از تمامی شهر ها دیدن می کنند. این قطار ها در هر شهری توقف می کنند. مسافران از شهر مورد نظر دیدن می کنند و شب برای شام و خواب به همین قطار ها باز می گردند و قطار به سمت شهر دیگری حرکت می کند.»
سخنان این کارشناس گردشگری با ۱۶ سال تجربه تورلیدری برای خیلی از ماها عجیب بود زیرا که تصور بسیاری از ما این بود که برخی قوانین مانع بزرگی بر سر راه رونق گردشگری ما هستند در صورتی که این قوانین چندان که به نظر می آید ایجاد مشکل نمی کنند.در عوض ناشناخته بودن این فرهنگ و تمدن کهن و نبود برخی امکانات از موانع بزرگ بر سر راه توسعه گردشگری هستند. چیزی که شاید خیلی از ما ها حتی به ذهنمان هم خطور نکند. هدف ما از نوشتن این مقاله یاد آوری جاذبه های طبیعی بکر و ابنیه تاریخی بی نظیر در تمام جهان است. اینکه کشوری که ما در آن زندگی می کنیم بر خلاف تصور خیلی ها چنان عجایبی دارد که حتی در خواب هم ندیده اید. این مناظر علی رغم زیبایی و نایابی در تمامی جهان، مظلوم واقع شده اند.
امید است که با تکیه بر سخنان ریاست جمهوری محترم شاهد پیگیری های بیشتر و رونق هر چه بیشتر گردشگری باشیم.