خشمگین شدن بن سلمان از دیدن عکس ولایتی با سعد حریری

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری برنا، نشریه آمریکایی «نیویورکر» در  یک گزارش تفصیلی به بررسی پشت پرده‌های سیاست‌های «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی پرداخته و در بخشی از آن از زوایایی جدید از نقش سیاستمدار تازه‌کار عربستانی در استعفای «سعد حریری»، نخست‌وزیر لبنان پرده برداشته است. 

طبق این گزارش، محمد بن سلمان در اوایل ماه نوامبر با سعد حریری تماس گرفته و او را به حضور طلبیده است. نیویورکر می‌گوید سعد حریری با توجه به داشتن تابعیت عربستان و مقروض بودن شرکتش به حکومت ریاض در موقعیتی نبوده که دعوت بن سلمان را رد کند.

نیویورکر نوشته روابط بن سلمان با حریری، به دلیل «جنگ نیابتی عربستان با ایران» به تیرگی گراییده بود. از زمان مداخله عربستان سعودی و اماراتی‌ها در یمن، اوضاع برای عربستان سعودی تقریباً فاجعه‌بار پیش‌ رفته بود. حوثی‌ها (اعضای انصارالله) کماکان کنترل پایتخت را در اختیار داشتند و حملات موشکی به عربستان را ادامه می‌دادند.

آنچه به نگرانی‌های محمد بن سلمان اضافه می‌کرد جایگاه حزب‌الله در داخل لبنان بود. از زمان اتمام جنگ داخلی لبنان در سال 1990، عربستان میلیاردها دلار به این کشور کمک کرده بود، اما حالا می‌دید که حزب‌الله عملاً به قوی‌ترین حزب در داخل این کشور تبدیل شده و اصلی‌ترین قوای نظامی لبنان را تشکیل می‌دهد. 

بر همین اساس بن سلمان که کمک‌های نظامی به لبنان را تلاف منابع مالی می‌دانست در سال 2016، یک سال بعد از تصدی سمت وزیر دفاع عربستان سعودی سه میلیارد دلار از کمک‌های نظامی کشورش به لبنان را قطع کرد. 

یک مقام سابق آمریکایی که به طور متناوب با بن سلمان دیدار می‌کند در همین خصوص به نیویورکر گفت: «او (بن سلمان) احساس می‌کرد دلارهایی که برای لبنان فرستاده بود صرف تقویت حزب‌الله شده است.»

امیدواری سعودی‌ها این بود که حریری بتواند با حزب‌الله مقابله کند. او یک سیاستمدار سنی و مجرب بود که بین سال‌های 2009 تا 2011 سمت نخست‌وزیری لبنان را در اختیار داشت.  

اما، به نوشته نیویورکر، حریری علی‌رغم فشارهای بن سلمان برای اتخاذ مواضع تندتر در برابر حزب‌الله موفقیتی در مقابله با این گروه نداشت.

نقطه اوج ماجرا در اوایل ماه نوامبر اتفاق افتاد؛ زمانی که حملات موشکی حوثی‌ها به عربستان ادامه داشت و همزمان علی اکبر ولایتی، از مقام‌های ارشد ایران برای دیدار با حریری به لبنان رفت. 

طبق گفته یک مقام سابق آمریکایی، ولایتی در آن دیدار گفت که ایران قصد دارد به تثبیت قدرتش در منطقه ادامه بدهد. بعد از آن حریری در حالی که لبخند به لب داشت آماده گرفتن عکس با ولایتی شد. هنگامی که این خبر به محمد بن سلمان رسید، او خشمگین شد. مقام آمریکایی می‌گوید: «بن سلمان احساس کرد که لازم است کاری انجام دهد.»

هنگامی که حریری برای دیدار با بن سلمان احضار شد، انتظار داشت با استقبال گرم خاندان سلطنتی مواجه شود. یکی از دستیاران حریری به نیویورکر می‌گوید: «تصور سعد این بود که تمام مشکلاتش با بن سلمان حل خواهند شد.» اما در عوض، او در ریاض با پلیس‌هایی مواجه شد که بازداشتش کردند.

دو مقام سابق آمریکایی که از مسائل منطقه آگاه هستند می‌گویند حریری به مدت 11 ساعت بازداشت بود. یکی از مقام‌های آمریکایی گفت: «سعودی‌ها او (حریری) را در یک صندلی نشاندند و پشت سر هم به او سیلی زدند.» سخنگوی حریری این روایت را تکذیب کرده است. 

به نوشته نیویورکر، بعد از آن حریری در یک فیلم نمایشی که از تلویزیون عربستان پخش شد، در حالی که خسته و وا رفته به نظر می‌رسید بیانیه استعفایش را قرائت کرد و مدعی شد که برای گریز از توطئه ایران برای ترورش به از لبنان فرار کرده است. 

حریری که معمولاً با لحن ملایم سخن می‌گوید در بیانیه استعفایش گفت: «دست‌های ایران در منطقه قطع خواهند شد.» همین لحن تند بسیاری از لبنانی‌ها را به این نتیجه رساند که بیانیه را نه خود او، بلکه کسانی دیگر برایش نوشته‌اند.

بن سلمان، به نوشته نیویورکر، برای وادار کردن حریری به استعفا از کاخ سفید چراغ سبز گرفته بود و این موضوع را در سفر ترامپ به ریاض با او هماهنگ کرده بود. 

یک مقام ارشد آمریکایی در منطقه غرب آسیا طرح وادار کردن حریری به استعفا را «احمقانه‌ترین چیزی که دیده‌ام» توصیف کرده اما گفته نشانه‌هایی وجود دارند مبنی بر اینکه او این طرح را با دولت ترامپ هماهنگ کرده است. 

یک مقام سابق اطلاعاتی که با کاخ سفید ارتباطات نزدیک دارد گفت محمد بن سلمان برای برکنار کردن حریری از کاخ سفید «چراغ سبز» گرفته بود. 

مقام‌های کشورهای غربی که از اقدام بن سلمان حیرت‌زده شده بودند برای نجات حریری هم‌پیمان شدند. «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه سابق آمریکا با صدور بیانیه‌ای درباره انجام هر گونه اقدام که ثبات در لبنان را بر هم بزند هشدار داد.  امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه با محمد بن سلمان دیدار کرد و او را برای آزادی سعد حریری تحت فشار قرار داد. 

طبق گفته یک دیپلمات غربی، بن سلمان آن دیدار را با تهدید فرانسه به قطع روابط تجاری با این کشور آغاز کرد و گفت در صورتی که پاریس مبادلات تجاری با ایران را قطع نکند، تجارتش با عربستان را به خطر خواهد انداخت. ماکرون در جواب گفت کشوری مانند فرانسه آزاد است با هر کشوری که بخواهد تجارت کند. 

بر اساس گزارش نیویورکر، سرانجام، با اعتراض مقام‌های سیاسی لبنان به بازداشت حریری طرح بن سلمان ناکام ماند.