چرا ظریف به نیویورک سفر کرد؟

به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری برنا، شورای روابط خارجی آمریکا که وزرای سابق خارجه، روسای سابق سیا و دیگر چهره‌های شناخته شده آمریکا در آن عضو هستند، چند روز پیش از ضرب الاجل 22 اردیبهشت، ظریف را به آمریکا دعوت کرد. به نظر می رسد، چرایی دعوت این سازمان با نفوذ آمریکایی از وزیر امور خارجه کشورمان این است تا او در جمع اعضای آن در مورد سیاست‌های منطقه‌ای در خاورمیانه و آینده توافق هسته‌ای ایران سخنرانی کند.

البته برای اولین بار نیست که ظریف به دعوت از این سازمان به آمریکا می‌رود. وزیر امور خارجه کشورمان پیش از این در تیرماه سال گذشته برای بررسی تحولات خاورمیانه، در نشستی در اندیشکده شورای روابط خارجی با «ریچارد هاس»، حضور یافته بود.

این دعوت از ظریف از آنجا اهمیت می‌یابد که سخنرانی او تنها چند روز پیش از زمان تایید پایبندی ایران به برجام از سوی «دونالد ترامپ»، رییس جمهور آمریکا، صورت می‌گیرد. البته این سخنرانی تنها بخشی از برنامه های رئیس دستگاه دیپلماسی در ایالات متحده خواهد بود. او در این سفر یک هفته‌ای در اجلاس عالی رتبه صلح پایدار سخنرانی و با چندین مقام سیاسی دیدار خواهد کرد. دیدارهایی که قطعا حول محور برجام و تحولات سیاسی و منطقه‌ای خواهد بود.

وزیر امور خارجه بامداد روز جمعه در بدو ورود به نیویورک درباره اهداف سفر خود و احتمال خروج آمریکا از برجام در ضرب الاجل تعیین شده گفت: «جمهوری اسلامی ایران حتما براساس منافع خود عمل می‌کند و در برجام و بیرون برجام انتخاب‌های گسترده‌ای برای اقدام دارد. حتما اقدامی که جمهوری اسلامی خواهد کرد و واکنشی که جامعه بین‌المللی به حرکت آمریکا خواهد داشت، برای آمریکایی‌ها بسیار ناخوشایند خواهد بود.»

در این راستا سید «عباس عراقچی»، معاون سیاسی وزیر امور خارجه، نیز دست به کار شده و در سفر به اسلو و توقف کوتاه در ایتالیا با همتایان خود پیرامون برجام دیدار کرد و در ادامه راهی نیویورک خواهد شد تا وزیر امور خارجه را از میانه سفر، همراهی کند.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در دیدار با وزیر خارجه نروژ که حول محور برجام برگزار شد، گفت: «این یک برداشت کاملا غلط و یک اشتباه بزرگ است چنانچه کسی تصور کند، ایران در هر شرایطی به برجام متعهد باقی خواهد ماند. هر گونه تلاش در راستای مرتبط ساختن برجام با دیگر موضوعات ناشی از رویکردهای غلط است و وضعیت منطقه را بسیار پیچیده تر خواهد کرد.» نکته قابل تامل هم در این دیدار تاکید طرف نروژی بر اجرای کامل برجام بود.

او همچنین در دیدار با مقام «وینچنتسو امندولا»، همتای ایتالیایی، خود بیان کرد: «برخورد ایران کاملا روشن است قبل از این هم گفته‌‌‌ایم و با قوت تکرار می‌‌کنیم، خروج امریکا از برجام منجر به عکس‌‌‌العمل و واکنش قاطع و مناسب جمهوری اسلامی مواجه خواهد شد. آنها خواهند دید که چگونه جمهوری اسلامی ایران قادر است که ظرفیت‌‌های خودش را فعال کند و به جایگاه بسیار بالاتری ارتقا دهد.»

البته با نزدیک شدن به ضرب الاجل 22 اردیبهشت، دیدارهای مقامات اروپایی در حال انجام است. «امانوئل مکرون»، رییس جمهور فرانسه و «آنگلا مرکل»، صدر اعظم آلمان، با یکدیگر دیدار کردند. صدر اعظم آلمان روز پنجشنبه در برلین میزبان رییس جمهور فرانسه بود.

صدراعظم آلمان در این دیدار تاکید کرد: «اتحادیه اروپا همچنان خواهان حفظ توافق هسته‌ای با ایران علیرغم مخالفت‌های رییس‌جمهور آمریکا با این توافق است.» هرچند او در این دیدار بار دیگر از برنامه موشکی ایران ابراز نگرانی کرد. موضعی که ایران نسبت به آن واکنش منفی نشان داده و آن را برخلاف روح برجام و نشانه‌ای از ضعف اروپا در برابر آمریکا دانسته است.

این دیدار دو جانبه در حالی برگزار شد که «امانوئل مکرون» و «آنگلا مرکل» قرار است هفته آینده به طور جداگانه به واشنگتن سفر و با «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهور آمریکا، درباره توافق هسته‌ای گفت‌وگو کنند. آنها امیدوارند که بتوانند ترامپ را متقاعد به ماندن در این توافق کنند.

در ادامه دیدارهای برجامی، روز پنج شنبه هفته گذشته 500 نفر از نمایندگان پارلمان های آلمان، فرانسه و انگلیس در نامه‌ای به اعضای کنگره آمریکا از برجام حمایت کردند. در این نامه تاکید شده بود، «اگر برجام از بین برود، ایجاد یک ائتلاف بزرگ دیگر حول تحریم‌ها علیه ایران ناممکن خواهد بود، ما باید چیزی را که یک دهه طول کشید به آن دست یابیم و موثر هم بوده است، حفظ کنیم. ما در نگرانی‌های ابراز شده درباره رفتار ایران شریک هستیم، اما متقاعد شده‌ایم که به این مسائل باید جدا از برجام رسیدگی شود.»

همچنین چندی پیش رویترز اسنادی را منتشر کرده بود که بر اساس آن وزارت امور خارجه امریکا از اروپایی‌ها خواسته تا در کنار برجام توافق دیگری امضا شود که دربرگیرنده برنامه موشکی ایران و مسایل منطقه‌ای هم باشد، در عین حال که درباره زمان پایان محدودیت های اتمی ایران تجدید نظر صورت گیرد. اروپایی‌ها چندی بعد در همین راستا تحرکاتی برای تحریم موشکی ایران انجام دادند که تا به امروز به نتیجه نرسیده است.

حال باید دید دیدارهای مقامات اروپایی با مقامات ایرانی و دیدارهای مکرون و مرکل با ترامپ و سفر «فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به آمریکا پیش از ضرب الاجل تعیین شده منجر به پایبندی مجدد کاخ سفید به برجام خواهد شد یا خیر. البته اگر ترامپ هم از برجام خارج شود، نگرانی در طرف ایرانی وجود ندارد زیرا همه سناریوهای برگشت پذیری بر روی میز است و به گفته «علی اکبر صالحی»، رییس سازمان انرژی اتمی، ایران ضرب شست ویژه ای از خود نشان خواهد داد.