ضد و نقیض گویی های کارشناسان از سریال های سیما/ خودسازی یا خود سوزی با سریال های ماه رمضان/ نگاه اشتباه مدیران سیما در چیدمان کنداکتور!

ماه مبارک رمضان هر سال عرصه جولان سریال سازانی است که به مناسبت این ماه مجموعه ای تلویزیونی را روانه شبکه های تلویزیونی می کنند و به دلیل پخش بعد از افطار و حضور بیشتر مردم در خانه ها معمولا مخاطبان زیادی دارد. تجربه سریال سازی مناسبتی در سال های گذشته باعث شد تا کارگردانان، نویسندگان و بازیگران زیادی به عرصه تولیدات تلویزیونی معرفی شوند که بعضا باعث مشهور شدن یک شبه این هنرمندان شده است.

امسال تولیدات تازه ساخت تلویزیون با واکنش ها و استقبال متفاوتی روبرو شده است. از طرف دیگر با توجه به تجربه ساخت سریال های طنز در سال های پیش که معمولا در جذب مخاطب در این ماه مبارک موفق بوده است، امسال به رغم فضای برخی از این سریال ها و شوخی های گاه و بیکاه که در آن ها وجود دارد، برخی از منتقدان تلویزیون معتقدند امسال جای یک سریال طنز خالی است، به خصوص که در هفته گذشته مطرح شد بازپخش سریال «پایتخت 4» از شبکه یک با استقبال بهتری نسبت به سریال های تازه ساخت روبرو شده است. این موضوع باعث شده است تا جای خالی یک سریال طنز در کنداکتور ماه رمضان امسال احساس شود. هر چند برخی دیگر اعتقاد دارند فضای سریال های تازه ساخت امسال برای ماه رمضان مناسب است و الزاما نیازی به سریال های طنز مانند سابق برای جذب مخاطب نیست.

برخی منتقدان تلویزیون پرسیدیم که با توجه به گزارش های هفته گذشته مبنی بر استقبال از بازپخش سریال «پایتخت4» و همچنین با توجه به تجربه موفقی که سریال های طنز پخش شده در ماه رمضان در سال های گذشته داشته است آیا امسال جای یک سریال طنز مناسب این ماه در تولیدات تلویزیونی خالی نیست؟

شهرام خرازی ها منتقد تلویزیون درباره جا به جایی ها در سریال های ماه رمضان مشکل را در پر کردن آنتن به هرقیمتی دانست و همچنین معتقد است در تولیدات امسال جای یک سریال طنز امسال خالی است.

به نظر شما جای یک سریال طنز امسال در کنداکتور صدا و سیما خالی نیست؟ مخصوصا که گفته می شود بازپخش «پایتخت4» استقبال بهتری نسبت به دیگر سریال های امسال داشته است.

سریال «خانه به دوش» نتیجه خیلی خوبی داشت و مجال خوبی را برای این موضوع فراهم کرد و اجازه داد که سریال های طنز برای ماه رمضان به آنتن برسند، به نظر می آید که جای چنین مجموعه ای خالی است آن هم در موضوعات کنونی که مسایل روزمره مردم درگیر تنش های سیاسی است و بیش از ادوار گذشته آن را تجربه و تحمل می کنیم. به نظر می آید لازم بود مجموعه طنزی ساخته شود و این تنش های سیاسی را در ماه مبارک رمضان مقداری با شادی و خنده و تفریح که به همراه می آورد تعدیل کند، ولی می بینیم در غیاب چنین سریالی مجبور شدند سریال پایتخت را پخش کنند که جای خلأ سریال طنز را پر کند.

نبود سریال طنز در سریال های امسال را تنها دلیل موفقیت بازپخش «پایتخت 4» می دانید یا علت دیگری هم دارد؟

اگر قسمت های تکراری پایتخت، مجموعه های تازه تولید را پشت سر می گذارد و بی رقیب می ماند به خاطر این است که پایتخت بی رقیب است و سریالی است که به لحاظ تکنیکال یک سرو گردن نسبت به همتایان خودش در تلویزیون بالاتر است. سیروس مقدم در واقع در تلویزیون پا محکم کرده است و قهرمان های پایتخت در ذهن مردم جای خوبی دارند. پایتخت به لحاظ ساختار از لحاظ تکنیکی و محتوایی سریال خوبی است که بی رقیب است و می تواند بیننده خوبی همراه داشته باشد و مخاطب سریال های جدید را به سمت خودش جلب کند.

پس به نظر شما هر سریال طنزی می توانست امسال موفق باشد؟

البته امروز ساخت سریال طنز در تلویزیون بگیر و نگیر دارد. سریال های طنز تلویزیون یا به شدت مورد علاقه مردم واقع می شوند یا آبکی از کار درمی آیند و کسی آن را نگاه نمی کند. در تلویزیون حد وسط نداریم و کم پیش آمده سریالی حد وسط باشد. خیلی از کسانی که قبلا سریال طنز کار می کردند الان طنز نمی سازند و بسیاری هم در این عرصه تازه واردند و این موضوع هم بی تاثیر نیست. نظر می آید تلویزیون از تجربه های خودش در دهه های گذشته درس نمی گیرد و همچنان تصمیم گیری در دقیقه 90 و باری به هر جهت آنتن را پر کردن همچنان در دستور کار ناخواسته مسئولان و مدیران تلویزیون است.

جا به جایی در تولیدات تلویزیون آن هم در دقایق پایانی نتیجه چیست؟

ساخت سریال مناسبتی نیاز به برنامه ریزی از پیش تعیین شده و دراز مدت دارد و به نظر می آید دقیقه 90 تعیین می کنیم که چه سریالی در ماه رمضان روی آنتن برود و چه سریالی نرود بارها بارها شاهد بودیم چه سریالی مناسبتی معرفی شده یا سریال ویژه ماه رمضان معرفی شده اما آن سریال در ماه رمضان روی آنتن نرفته و در دقیقه 90 سریال را از کنداکتور بیرون کشیدند.

دلیل این جا به جایی ها و بیرون کشیدن سریال ها چیست؟

عمدتا علت بیرون کشیدن سریال ها ممیزی بوده است، ولی معمولا بیشتر مشکلات تکنیکال و فنی را مطرح و بهانه می کنند. امسال شاهد این قضیه بودیم. زمانی که این جایگزینی ها را می بینیم متوجه می شویم که هدف فقط پر کردن آنتن است. یک سریال 30 قسمتی را راحت با یک سریال 30 قسمتی دیگر تعویض می کنیم بدون اینکه به مناسبتی بودن و متناسب بودن آن با حال و هوای رمضان توجه کنیم و این نشان می دهد که ما آن برنامه ریزی اولیه را نداریم و در این میان گاهی اوقات سریال های طنز بر حسب اتفاق جایگزین سریال هایی می شوند که قرار بوده در ماه رمضان پخش شوند و به هر علتی نتوانستند آنتن بگیرند، بعد می بینیم که خیلی ناگهانی گل می کند و استقبال می شود. گاهی اوقات هم سریال طنز را از ابتدا برای ماه رمضان می سازند. سال ها در کشور خودمان ماه رمضان را به عنوان یک ماه شادی بخش تلقی نمی کردیم، بنابراین به نظر می آید که این موضوع نهادینه شده است که سریال مناسبتی برای ماه رمضان که اصولا برای این ماه ساخته می شود نباید جنبه طنز داشته باشد اما از دهه هشتاد به بعد این سنت مقداری تغییر کرد و تلویزیون به ساخت سریال های طنز روی آورد و مجالی برای ساخت سریال های تلویزیونی در خصوص موضوعات طنز آمیز برای ماه مبارک رمضان شد.

از جبار آذین منتقد تلویزیون هم درباره نبود سریال طنز در ماه رمضان پرسیدیم و همچنین او از دلیل فاصله گرفتن تلویزیون، از تولید این دست مجموعه های تلویزیونی گفت.

آیا در تولیدات امسال جای یک سریال طنز خالی هست یا خیر؟ مشکل اصلی در نبود سریال طنز در کنداکتور امسال ماه رمضان چیست؟

پیش تر و در سال های گذشته شاهد پخش سریال های طنز و به نوعی کمدی اجتماعی و خانوادگی بودیم که با استقبال گسترده مردم هم روبرو می شد. اما جای اینها خالی است، آن هم به دلیل این است که نگاه به برنامه سازی متاسفانه تغییر کرده است. در حالی که نگاه و نیاز اصلی مخاطب در جامعه به امید و شادی و سرگرمی همیشگی است. از این رو چه در مناسبت هایی مثل ماه مبارک رمضان، چه در ایام نوروز و چه در طول سال توجه به نیاز مخاطب به امید و شادی باید لحاظ شود، به ویژه در ماه رمضان، در این ماه مردم قرار است خودسازی کنند، قرار نیست خودسوزی هم بکنند. این خود سوزی با برنامه های بد و انحرافی در تلویزیون یا سینما یا صدا است که اتفاق می افتد.

مسئله اصلی کجاست؟ چرا امسال برای ماه رمضان تولید سریال طنز نداشتیم؟

مشکلی که در تلویزیون وجود دارد مشکل نگاه مدیران و مسئولان تلویزیون در برنامه سازی است. متاسفانه برخی فکر می کنند، ماه مبارک رمضان ماه عزاداری است. به خاطر همین است که در این سه سریالی که امسال پخش می شود، مخاطب شاهد انواع بدبختی و مصیبت و غم و اندوه و مرگ و میر است. تلویزیون باید به ساخته شدن مخاطب کمک کند نه اینکه با بارش انواع و اقسام غم و اندوه، شادی و نشاط اندک مردم را از آنها باز پس بگیرد و سبب از این شود که برخی به ناچار به سوی ماهواره های خارجی گرایش پیدا کنند.

حسین سلطان محمدی دیگر منتقد تلویزیون نظر متفاوتی درباره این موضوع دارد، سلطان محمدی معتقد است سریال های امسال با نسبت های متفاوت برای امسال مناسب است و دلیل استقبال از بازپخش «پایتخت»، مشکل سریال های تازه تولید نیست.

گزارش هایی درباره استقبال بهتر از بازپخش «پایتخت 4» نسبت به دیگر سریال ها منتشر شد. با توجه به این موضوع بسیاری معتقدند که جای سریال طنز در برنامه پخش صدا و سیما خالی است، نظر شما چیست؟

سریال طنز در ماه رمضان تجربه بود. الان آن نوع طنز را نصفه در بچه مهندس داریم و تا حدود بالای 50 درصد در سر دلبران داریم، یعنی ما شیرینی و شادی در سریال های امسال زیاد داریم. برای ساخت سریال طنز حتما قرار نیست بزرگوارانی مانند سعید آقاخانی یا مهران مدیری یا رضا عطاران بسازند که به خاطر ذات آنها بگوییم صد در صد خنده است. پایتخت را هم کسی نمی تواند بگوید اثری صد در صد طنز است. از قسمت اول که به تهران می آیند، یک طنز تلخ اجتماعی است. قسمت دوم بحث منار و گنبد ساختن ونصب آن در یک روستا که اصلا خنده ندارد. سومی هم که بحث کشتی است و چهارم هم انتخابات و شورای شهر است و پنجه هم که به تحلیل قضایای داعش کشیده می شود. موضوعات اصلی وجدی در این روایت ها وجود دارد، منتها در اجرا طوری عمل می کنند که موضوعات جدی هم پذیرفته شود.

این موضوعات اجتماعی که گفتید در سریال های عطاران و ... هم دیده می شود.

بله، اما موضوع آن سریال ها موضوعات اجتماعی عادی است. حتی آثار سبک کمدی هم که برای شبکه نمایش خانگی ساخته می شود و در تلویزیون هم نمایش داده نمی شود، حتی در آنها هم بالاخره طعنه ای به مسائل اجتماعی می بینید. ساده ترین چیز که اختلاس کرده اند و ...، صحنه آشکار و ساده ای است که در زبان اجرا می کنند. همه این آثار کمدی بر اساس نقد یک چیز آشنا در اجتماع است، طبیعی است که همه آن را داشته باشند. آقاخانی به مدل خودش، عطاران به مدل خودش و ...

پس به نظر شما جای خالی یک سریال طنز احساس نمی شود؟

نه احساس نمی شود، برای این است که در آی فیلم پایتخت یک را رد کردیم، الان در پایتخت 2 هستیم، در شبکه یک الان پایتخت 4 را داریم و گفته می شود که در نظر سنجی ها پایتخت 4 پر تماشاگر شده است. اشکال ندارد، برای مثال حدود چندماه پیش در سال 96 در مقطعی شبکه تماشا ساعت 10 شب جومونگ را گذاشت بعد هم امپراطور بادها را گذاشت، همان موقع از حجم آگهی هایی که در شبکه تماشا آمده بود، تحلیل شد که این سریال چندبار پخش در بازپخش جدیدش پر مخاطب تر از سریال های شبکه های دیگر است. مبنا آگهی های بازرگانی بود. وقتی از این تجربه ها در تلویزیون داشتیم، الان هم پایتخت 4 می تواند پر مخاطب باشد. البته واقعیت این است که کسی نمی تواند ارزیابی کند، با چه ملاکی سنجیده شده است. من به تجربه می گویم که نه طعنه ای میزنند که وانمود کنیم این بیشتر طرفدار دارد که سیستم پخش سریال در ماه رمضان مقداری شیرین تر اجرا شود، به نظر من طعنه است، کسی که آمار نگرفته است. فردی رسانه خوشش می آید، می گوید دیدم، به همین ترتیب ذهنیت خودش را با ارگان یا رسانه اش کد اول را می اندازد، مثل دوست رسانه ای که می گوید شجریان را راه نمی دهید، خواننده های درجه دو مثل حمید هیراد و ... تیتراژ می خوانند. همه هم برای یکدیگر می فرستند، بعد هم کسی توجه نمی کند که ربنای جریان چه دخلی به تیتراژ خواندن حمید هیراد و بهنام بانی دارد. اگر ربنای شجریان پخش شود، او بعد می رود و تیتراژ می خواند. قیاس این دو ظرف متفاوت است. این ربنا است و آن تیتراژ برنامه است. به نظر من این سه سریال برای ماه رمضان مناسب است. در هر سه اشاره به مباحث اخلاقی و ارزشی دارد. و در نهایت باید دید که تا پایان ماه رمضان به کجا می رسد.  

ادامه دارد...