دانستنی هایی درباره چگونگی شکل گیری تمرکز و استمرار آن

درست در همین لحظه که شروع به خواندن این مطلب کرده اید قسمتی از مغز شما به نام "سیستم فعال کننده ی تورینه ای" فعالیت خود را بر دریافت داده های دیداری ای که در صفحه پیش رویتان میبینید ؛ متمرکز کرده است.

بله  ؛ تمرکز

کارRASتوجه انتخابی و گزینش کردن از میان داده هایی است که در لحظه از طریق حواس حسی شما به سمت شما هجوم میآورند.

در این لحظه حس لامسه از طریق پوست تان که سراسر بدنتان را پوشانده محرک هایی دریافت میکند. مثلاً پوست انگشتانتان که همین حالا دارد چیزی را لمس میکنند. اما شما همچنان بیشتر به خواندن تمرکز کرده  اید. یعنی به بخشی از اطلاعاتی که از راه بینایی به دست میآورید. منظورم دقیقا همین صفحه ای است که به آن چشم دوخته اید و نوشته هایش را میخوانید.

شما انتخاب کرده اید که از بین تمام آنچه هم اکنون برای دیدن،شنیدن،بوییدن،چشیدن،لمس کردن و حسهای احشایی(حس اعضای داخل شکم) در پیرامونتان هست،بیش از همه به این کلمات چشم بدوزید. این انتخاب شماست. و آنچه تاکنون انجام داده اید نتیجه ی فرمان فعال کننده ی مغز شما برای«توجهی ویژه »است. فرمانی برای گزینش و غربال کردن این واژه ها از میان تمام چیزهایی که حواس شما را با خود درگیر میکنند. بله شما همچنان درحال خواندن هستید زیرا از سطر نخست تصمیم گرفته اید که به این متن توجه کنید.

این توجه انتخاب یکه تا این لحظه انجام داده اید کلیدی ترین وظیفه یRASبرای ایجاد "تمرکز" است.

سلول های عصبی ای که پیام های عصبی را از سطح اندام های بدن به سمت مغز مخابره می کنند آوران نام دارند.پیام های عصبی سلول های آوران از همه ی قسمت های حسی به سوی سیستم فعال کننده ی مشبک گسیل می شوند تا در این نقطه غربال شوند. مثلاً هم اکنونبدون استفاده از هندزفری و هدفون یک موسیقی در محیطی که هستید پخش کنید. سعی کنید به طور ویژه صدای یک ساز را در خلال موسیقی تشخیص دهید و با دقت به همه فراز و فرودهای آن گوش فرادهید. آیا در مدتی که به موسیقی گوشی می دادید صداهای دیگر وجود نداشتند یا شما متوجه آن ها نشده اید؟ در این مدت صدای کولر، وسایل نقلیه ای که از خیابان یا کوچه نزدیک به شما عبور کرده اند یا افرادی که در اطراف شما صحبت می کرده اند وجود داشته است اما شما متوجه آن نشده اید. زیرا سیستم فعال کننده ی تورینه ای از میان همه ی صداهای موجود در محیط داده های دریافت شده ی شنیداریِ سازی را که شما «تصمیم» گرفته اید به صدایش گوش دهید، فعال کرده است.

کلید فعال سازی این سیستم در همین یک کلمه است:«تصمیم». همان طور که تجربه کرده اید یا از دیگران شنیده اید بسیار پیش آمده که شما تصمیم به تهیه ی کالای x گرفته و پیش خودتان فکر کرده اید که این یک چیز خیلی خاص است و از همان زمان به بعد متوجه شده اید هر کجا که چشم می چرخانید یکی از این x ها هست! اما در واقع تصمیم شما در افزایش تعداد کالای x تاثیری نگذاشته است و صرفا مغز شما برای دریافت و غربال داده های دیداری مربوط به کالای x فعال شده است. در واقع این همهx  قبل از خرید شما به همین فراوانی ای که به نظر می رسد وجود داشته اند و آنچه اکنون تغییر کرده است تنها توجه شما و در واقع تمرکز حواس شما بر روی x است. بله این روایت تکراری سند گویایی از فعالیت RAS شماست.

مرا بخوابان؛مرا بیدار کن

اگر کارمند یا دانش آموزیا هر آدم منضبط دیگری باشید که خودتان هر روز صبح سر ساعتی معین از خواب بیدار می شوید این قسمت را بهتر درک خواهید کرد. اولین شبی که تصمیم می گیرید راس ساعتT  بخوابید یک کد به RAS تان ارسال کرده اید و فردا صبح که سر ساعت T` از خواب بیدار شده اید به RAS فهمانده اید که منظورم از خواب شبانه کافی همین بود. اگر در شب های آتی هم آغاز خواب از ساعت T را ادامه بدهید و با کمک زنگ هشدار گوشی یا ساعت تان (ترجیحاً بدون کمک فردی دیگر) سر ساعت T` از رختخواب تان دل بکنید کد تقویت می شود. شما با چرخه ی خواب T-T` سیستم فعال کننده ی تورینه ای را مجاب کرده اید که از ساعت T تا ساعت T` مهم ترین کار خوابیدن است و به زودی به تجربه ی شیرین بی هوش شدن سرساعت و بیدار شدن قبل از صدای زنگ بیدار باش دست خواهید یافت.

فراموش نکنید که اگر حد فاصل ساعت T تا T`هرکار دیگری انجام بدهید، کدی را که با کلی زحمت برای RAS فعال کرده بودید از کار خواهید انداخت و چرخه را به هم خواهید زد. مثلاً فرض کنید از ساعت T تا ساعت T+1 سرتان را در فضای مجازی فرو برده اید و ساعت T+1 هم هوس می کنید که یک لیوان چای بنوشید، RAS متوجه می شود که از ساعت T تا T` دست کم دو کار وجود دارد که از خوابیدن مهم تر است و تمام. دوباره با زور خوابیدن و با زجر بیدار شدن شروع می شود.

RAS را کجای دلم بگذارم؟

در حقیقت شما RAS را هیچ جای دل تان نخواهید گذاشت. اصلاً آن را جا به جا نخواهید کرد. شما تنها متوجه یک واقعیت ارزشمند شده اید که هر وقت اراده کنید و «تصمیم» به انجام کاری یا تمرکز روی چیزی بگیرید این بافت مغزی همه موضوعات اضافه را از شما دور کرده و فعالیت مغز و به تبع سایر اندام های شما را در راستای تصمیم شما متمرکز می کند و از این طریق جلوی هدر رفت انرژی و زمان شما را در راه عملی کردن تصمیم تان می گیرد.

تصمیم بگیر مصمم باشی

RAS با تصمیم به راه می افتد و با استمرار در مسیرِ تصمیم به راه خود ادامه می دهد. داده های مربوط را برای پردازش غربال کرده و داده های نامربوط را در فضای ذهن شما رها می کند. این ویژگی طبیعی مغز زمینه ی استمرار را فراهم می آورد اما ضامن استمرار فعالیت شما نیست. همه ی چیزهایی که مدتی نظر ما را به خود جلب کرده اند و تا مدتی جدی ترین مشغله ذهنی و عینی ما بوده اند و پس از مدتی به کل از یاد رفته اند گواهی بر اثبات این مدعا هستند. اگر حفظ استمرار کلید دست یابی به هدف باشد، حفظ تمرکز - استفاده ی ناخودآگاه مداوم از این سیستم غربال گر- کلید سرعت بخشی به این فرآیند است. زیرا شما با افزایش تمرکز روی موضوعی خاص توان ذهن و جسم خود را در چند مورد تقسیم نمی کنید و طبعاً با توان و سرعت بیشتری به نتیجه خواهید رسید.

شما با یک «تصمیم ساده» برای توجه به یک محتوای دیداری در یک صفحه آغاز کردید، سطر به سطر ادامه دادید و حالا که به انتهای سطرها نزدیک می شوید متوجه وجود یک نیروی ذاتی شگفت انگیز در وجود خود شده اید که با همان «تصمیم ساده» کارش را آغاز کرد و با «استمرار» به سرانجام رساند.

راستی در این مدتی که RAS شما روی نوشته ها متمرکز بود چه اتفاقاتی که در چند متری و چند سانتی متری شما و حتی در بدن شما نیافتادند و شما متوجه هیچ کدام شان نشدید!