توجه به اقتصاد سبز، مسیر درست توسعه پایدار تهران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا ، حفاظت از محیط زیست یکی از نگرانی بزرگ جامعه بین المللی است. به منظور حفاظت از منابع طبیعی تجدید ناپذیر و رعایت حقوق نسل های فعلی و آینده موضوع توسعه پایدار مورد توجه دولت ها و سازمان های بین المللی قرار گرفت. توسعه پایدار در صدد ایجاد تعادل و مصالحه بین ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. رویکرد سنتی اقتصاد قهوه ای و استفاده حداکثری از منابع طبیعی بدون توجه به حقوق نسل های آینده موجب تخریب و آلودگی محیط زیست می شود. در مقابل اقتصاد سبز نه تنها پاسخی به چالش های پیش روی جامعه جهانی محسوب می شود بلکه تحقق توسعه پایدار را تسهیل می کند.

وقتی صحبت از وضعیت زیست انسان ها در شهر تهران می شود یکی از نکاتی که به سرعت ذهن را درگیر می کند آلودگی های  محیط زیستی تهران است . آلودگی زیست محیطی در اکثر شهر های بزرگ جهان وجود دارد ولی نوع مواجهه به آن در کشورها متفاوت است . کشورهای پیشرفته بیشترین نگاهشان در این بعد به اقتصاد سبز است .

صدرالدین علیپور- مدیر کل  محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران - در گفتگو با خبرنگار برنا با گفتن از اینکه توجه به اقتصاد سبز می تواند مسیر درست توسعه پایدار را برای شهری به مانند تهران رقم بزند اینگونه  گفت : ساده ترین تعریفی که از آلودگی – خاک، آب و هوا- وجود دارد، ورود مواد بیولوژی، فیزیکی و شیمیایی به ترکیب طبیعی عناصر محیط زیست است که باعث تغییر در آنها و خارج شدن از حد استاندارد شود که  ضرر برای انسان، جانور یا گیاه را در پی دارد. در حوزه آلودگی هوا ممکن است همزمان همه این مؤلفه ها یا در برخی مقاطع سال یکی از آنها اتفاق بیفتد اما آنچه در مورد تهران می توانیم بگوییم معمولا ترکیبی از همه اینهاست؛ یعنی هم  خشکسالی های اخیر و افزایش مساحت بیابانی و گرد و خاک و به ویژه خشک شدن تالاب ها -که کف آنها از رس و مواد ریزدانه تشکیل شده و به دلیل وزن پایین مدت ها در هوا معلق مانده  و می توانند کیلومترها منتقل شوند- و هم به دلیل معادن  شن و ماسه ای  که اطراف تهران وجود دارد و همچنین منابع شیمیایی مانند کارخانجات نزدیک تهران و منابع حمل و نقل که حدود 70 تا 80 درصد سهم آلودگی تهران را به خود اختصاص می دهند، تأثیرگذارند. همچنین نمی توان از منابع خانگی نیز به آسانی گذشت؛ منابع گازی که احتراق دارند یا گرد و خاکی که در سطح معابر وجود دارد و با حرکت خودروها جابجا می شود که مجموع این عوامل می تواند آلودگی هوای تهران را رقم بزند.»

مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران بر تخصیص بودجه برای مهار آلودگی هوا تأکید کرد:«در استان تهران حدود 16-17 هزار کارخانه داریم اما الزاما به این معنا نیست که همه آنها باعث آلودگی هوا می شوند. باید به بزرگ مقیاس ها توجه کنیم، مثل نیروگاه ها و کارخانه های سیمان. خودروسازی در مراحل تولید، تأثیرشاخصی در آلودگی هوا ندارد اما گاه خودروهایی تولید می شود که استاندارد لازم را ندارند؛ با توجه به اینکه روزانه هزار  خودرو به شهر تهران اضافه میشود و  سالانه حدود ٣٥٠ هزار خودرو که قسمت عمده آن تولید داخل است. معمولا در دنیا کارخانجات تولید کننده خودرو به ازای هر خودرو که وارد چرخه می کنند، مبلغ قابل توجهی برای محیط زیست اختصاص می دهند که صرف موضوعات کنترل آلودگی هوا می شود، مانند توسعه حمل و نقل  عمومی یا حمل و نقل پاک. این بدان معناست که  مسئله محیط زیست ارتباط مستقیم با مسئله اقتصاد دارد و باید مکانیسم دقیقی وجود داشته باشد که واحدهای تولیدکننده آلودگی هزینه ای را برای پرداختن به حل این معضل بپردازند. در ایران ریشه همه مشکلات این است که مسئله اقتصاد محیط زیست جدی گرفته نمی شود و فقط درآمدها را حساب می کنیم و ضررهای ناشی از آلودگی هوا شامل بیماری، از کارافتادگی، مرگ و میر و تعطیلی را در نظر نمی گیریم.»
صدرالدین علیپور در ادامه افزود: «در آمارهایی که شورای شهر ارائه می دهد، رقمی که به عنوان بدهی شهر اعلام می شود، تقریبا معادل سه تا چهار سال بودجه شهرداری تهران است که این مسئله در سیستم اختلال ایجاد می کند. در شهر تهران به شکل بی رویه ای تراکم فروشی اتفاق افتاده و بیش از توان زیستی شهر ساختمان و برج ایجاد شده است؛ مکانیسم کنترل تراکم گذاشتیم که درآمد اصلی شهرداری است. اما باید به سمت درآمدهای پایدارتری برویم که فقط حاصل تراکم فروشی نباشد و گسترش خدمات باشد؛ فعالیت هایی که بخش های خصوصی سرمایه گذاری کنند و در ازای آن به شهرداری پول بدهند. تحقق این امر زمانبر است و مدیریت یکپارچه و با در نظر گرفتن مؤلفه های زیستی نیاز دارد.»

وی در مورد تصمیمات شتابزده و گاه غیرکارشناسی در زمینه آلودگی هوا گفت :«تا زمانی که آلودگی تولید می شود، تصمیماتی مانند تشویق به دوچرخه سواری فایده ای ندارد بلکه باعث تنفس حجم آلودگی بیشتر شده و خود ضرررسان است. اما اگر بتوانیم با یک برنامه ریزی درست و در زمان و مکان مناسب، به تدریج از 18 میلیون سفر روزانه درصدی را به سمت دوچرخه ببریم، به کاهش آلودگی هوا کمک کرده ایم؛ در کنار آن باید موتورهای برقی را هم جایگزین کنیم و همزمان سایر مؤلفه ها را هم در نظر داشته باشیم و یک  سیاست یکسان و هماهنگ باید اجرایی شود.»

مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در پایان با تاکید بر  اقتصاد محیط زیستی که باید مدنظر مدیریت شهری تهران باشد  افزود: « امروزه اساس حرکت جوامع و شاخصه توسعه در دنیا محیط زیست است و در گام بعدی اقتصاد سبز است؛ یعنی سوخت کمتر، آلودگی کمتر و بیماری کمتر داشته باشیم. مبنای اقتصاد مدرن دنیا هم همین است؛ به این معنا که فقط درآمد حاصل از  فروش کالا و خدمات را حساب نمی کنیم و عوارض آن را هم در نظر بگیریم. برای نمونه، ما در صنعت فولاد فقط به دلاری که وارد می کند توجه می کنیم اما آبی که مصرف شده، تالابی که خشک شده و ریزگردی که تولید می شود، محاسبه نمی شود. این محاسبات به ویژه برای شهر تهران کاربرد فراوان دارد. مثلا موتور برقی نسبت به موتور انژکتوری یا کاربراتوری افزایش قیمت دارد اما میزان آلودگی، بیماری، مرگ ومیر، روزهای تعطیل و اثرات اقتصادی آن در نظر گرفته نمی شود. با توجه به آمار بانک جهانی برای ایران، خسارت سالانه آلودگی هوا در شهر تهران رقم چند سال بودجه شهرداری تهران است که می تواند صرف برطرف کردن آلودگی هوا شود و این حلقه مفقوده کار است. در حوزه اقتصاد مدرن، کشورهای محیط زیستی کشورهایی هستند که حوزه اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و اخلاقی و فرهنگی مطلوب کار می کنند.»