شاهد ازدواج برخی دختران ایرانی کم سن و سال با اتباع خارجی هستیم/ به افرادی که معلولان را بکار گیرند تسهیلات ارائه می‌شود/ بیمه، بیماری‌های هزینه‌بر را باید تقویت کنیم

«زهرا ساعی»، عضو فراکسیون جوانان و کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، ضمن بازدید از خبرگزاری برنا در خصوص میزان بودجه معلولان در لایحه بودجه98، مسائل و مشکلات قشر معلول در جامعه، طرح های مورد بررسی در فراکسیون زنان و کمیسیون اجتماعی سخن گفت.

گفتگوی تفصیلی «زهرا ساعی»، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، با خبرگزاری برنا به شرح زیر است:

در سطح شهر بستر مناسب برای معلولان نداریم؛ حتی در برخی از مراکز فرهنگی مثل سینماها، سالن‌های تئاتر و برخی از درمانگاه ها جایگاهی برای این اقشار تعبیه نشده است. چه کارهایی برای سهولت در تردد معلولان باید انجام شود و فراکسیون معلولان تاکنون چه اقداماتی انجام داده است؟

کار خوبی که در مجلس دهم ما توانستیم انجام دهیم این بود که قانون جامع حمایت از معلولان را تصویب کنیم. سال ۸۴ قانونی تحت عنوان قانون حمایت از معلولان تصویب شده بود که کامل نبود. قرار بود این قانون به صورت آزمایشی به اجرا در بیاید و بعد تکمیلی آن را دولت به مجلس بدهد و مجلس آن را تصویب کند که خیلی دچار رفت و آمد شد. حدود ۱۳ سال این لایحه بلاتکلیف مانده بود که به قانون تبدیل شود. سال گذشته فراکسیون معلولان را تشکیل دادیم و بنا بر ضرورت‌ها و مطالباتی که جامعه توان خواهان در کشور داشتند جلساتی را در حضور این عزیزان برگزار کردیم. کمیسیون مشترک متشکل از اعضای کمیسیون اجتماعی و بهداشت و درمان تشکیل شد. این کمیسیون ویژه لایحه دولت را بررسی کرد و حتی از جامعه توان خواهان نیز در این جلسات حضور داشتند. حدود ۶ ماه این موضوع بررسی و خروجی آن این شد که با کمک فراکسیون معلولان، لایحه به صورت کامل تدوین شود که در اسفند سال گذشته در صحن مجلس به تصویب رسید اما به دلیل اینکه پایان سال به تصویب رسید نتوانستیم بودجه آن را تامین کنیم زیرا بودجه تصویب شده بود. اردیبهشت ماه هم رییس جمهور محترم آن را به هیات دولت ابلاغ کردند که اجرا شود.

اشتغال معلولان از اولویت های فراکسیون معلولان مجلس است

ما برای جامعه معلولان باید یک سری شرایط در حوزه بهداشت و درمان، مسکن، مناسب سازی شهری، مباحث آموزشی و اشتغال ایجاد کنیم. جلساتی را با معلولان استان های مختلف در مجلس داریم و سعی می کنیم با شبکه های معلولین ارتباط برقرار کنیم. بیشترین موضوع بحث اشتغال معلولان است. در حال حاضر سطح آموزش عالی هم در سطح کشور بالا رفته، معلولان با پشتکار و تلاش خودشان توانستند مدارج بالای علمی را طی کنند و مدارک خوبی هم دارند اما شرایط کار برای آنها فراهم نیست. معلول شاید از لحاظ جسمی محدودیت هایی داشته باشد اما تفکر و تخصص آنها هم پای سایر افراد و حتی در برخی موارد خداوند استعدادهای ویژه ای به آنها داده است. از طرفی باید بپذیریم که شرایط کار در کشور مناسب نیست و این مورد هم فشار مضاعفی را به جامعه توان خواهان ما وارد می کند.

ما در این قانون بحث ۳درصد و ۱۰ درصد را اعمال کردیم و حتی برخی از مشاغل را خاص معلولان اعلام کردیم مثل اپراتوری تا کمی از بار اشتغال این قشر کمتر شود. حتی در بنگاه های خصوصی در بحث اعطای وام به این افراد برای شروع کار و تسهیلات به کسانی که معلولان را به کار بگیرند، ارائه می شود.

بسترهای لازم برای تردد معلولان در شهر وجود ندارد

بحث تردد معلولان مهم ترین موضوعی است که این قشر با آن دست و پنجه نرم می کند. چنانچه فقط یک روز با ویلچر در سطح شهر بچرخیم، خواهیم دید که در سطح شهر بسترهای لازم فراهم نشده و پیاده روها و خیابان های ما به هیچ وجه مناسب فرد معلول برای تردد نیست. باید کسی همراه آنها باشد تا کمک کند و این خود یک نوع محدودیت تلقی می شود.

مناسب سازی شهری برای تردد معلولان وظیفه شهرداری است که در قانون حمایت از معلولان نیز آورده شده است. در اختیار قرار دادن خودروهایی برای رفت و آمد معلولان از دیگر وظایف شهرداری هاست البته الان وجود دارد اما تعدادشان کم است.

بسیاری از ادارات، سازمان ها، ارگان ها و اماکن فرهنگی و اجتماعی فکری به حال تردد معلولان نکرده‌اند؛ در صورتی که در دنیا طبق استانداردهایی که تعریف کردند وقتی ساختمانی ساخته می شود حتما محلی را برای افراد معلول تعبیه می کنند. کشور می تواند یک سری تجهیزات و تکنولوژی ها را وارد کند تا تردد معلولان را تسهیل کرده و دغدغه این قشر کمتر شود.

بودجه معلولان مهم ترین مسئله است. امسال بنده به عنوان رییس فراکسیون معلولان و عضو کمیسیون اجتماعی خیلی تلاش کردم. با رییس جدید سازمان بنیاد مستضعفان مکاتبات و صحبت هایی داشتم که تلاش کنند، امسال بودجه ای خوبی برای اجرایی شدن این قانون اختصاص یابد. همه مسائل و مشکلاتی که مطرح شد به هزینه نیازمند است. در حال حاضر بنده به عنوان رییس فراکسیون معلولان رضایت مندی کاملا از  شرایط فعلی ندارم و بودجه و اعتبارات لازم برای این قشر در نظر گرفته نشده است و با این روال برای سال آینده با مشکل مواجه خواهیم شد.

بودجه معلولان در لایحه بودجه 98 بسیار کم است

بودجه ای که برای معلولان در نظر گرفته شده در سال ۹۸ چه میزان است؟

کمیسیون تلفیق بودجه در حال بررسی این موضوع است و هنوز قطعی نشده اما آنچه که پیش بینی ما بود آن رقم نیست. حتی بودجه سازمان بهزیستی کشور خیلی کمتر از آن است و بستگی به توافقات دارد. تلاش می‌کنیم کمیسیون تلفیق بودجه این رقم را بالا ببرد اما در کل رقم پایینی در نظر گرفته شده است. با این رقم نمی‌توانیم قانون را عملیاتی کنیم و حتی سازمان بهزیستی نیز برای سال آینده نمی تواند برنامه داشته باشد. برنامه های متعددی به رئیس سازمان بهزیستی مکاتبه کردیم تا توجه خاصی به این نقش داشته باشند اما مشکلات یک شبه حل نمی شود.

فرهنگ سازی کنیم تا نگاه ترحم و تمسخر به معلولان را از بین ببریم

در دنیا افراد معمولی و معلول در کنار هم در مدارس آموزش می‌بینند و این فرهنگ سازی را از ابتدا ایجاد کردند اما متاسفانه در ایران مدارس از هم جداست. آیا برنامه ای برای ریشه یابی این مشکلات وجود دارد یا نه؟

خط ایده‌آل این است که افراد معمولی و کسانی که محدودیت دارند در کنار هم درس بخوانند و با فکر هم آشنا شوند. ترحم از تمسخر به مراتب اثرات منفی‌تری دارد. نگاه ترحم آمیز معلولان را اذیت می کند. ما باید بپذیریم که که این افراد توانمندی و روحیه بالایی دارند و در فکرشان محدودیتی ندارند و مثل افراد دیگر می توانند استعدادشان را پرورش دهند و فعالیت داشته باشند.

مدارس ما باید مجهز باشد زیرا آموزش این قشر به وسائل و امکانات ویژه و خاصی نیاز دارد به همین دلیل، بودجه کلانی برای تجهیز مدارس به امکانات مربوطه نیاز است. چنانچه در آینده مدارسی بسازیم که همه گروه های مختلف در آن آموزش ببینند، می توانیم ادغام را انجام دهیم. اگر این طرح اجرایی شود بسیار ایده آل است و به همدلی بیشتر کمک خواهد کرد و در این صورت معلولان احساس تنهایی نخواهند کرد.

 طی 40 سال انقلاب خدمات خوبی در حوزه بهداشت و درمان صورت گرفته است

برای بیماران اوتیسم مدرسه ویژه‌ای وجود ندارد، حتی اغلب خانواده‌ها که فرزند اوتیسمی دارند محکوم به مهاجرت هستند زیرا هزینه‌های مصروفه در این بخش زیاد است. در این زمینه تاکنون چه اقداماتی انجام شده است؟

مسئولین امر در این حوزه تلاش می کنند و باید توجه ویژه ای به این مسائل شود. امسال در بودجه ۹۸ بحث اوتیسم را جزو بیماری های خاص آوردیم و توانستیم بحث درمان آنها را مطرح کنیم که هزینه ها را برای خانواده ها کاهش دهیم. در بسیاری از کشورهای پیشرفته برای خدمات دهی به معلولان دولت ها یک سری امکانات را در اختیار خانواده ها قرار می دهند و پوشش بیمه ای بسیار قوی ای دارند و بخش اعظمی از هزینه های آنها تامین می شود. ما در کشورمان نیازمند این هستیم که بیمه، بیماری های هزینه بر را تقویت کنیم؛ البته عملکرد خوبی داشتند اما باید بیشتر شود. اگر نگاهی به عملکرد انقلاب در این حوزه بیندازیم، می بینیم که عملکردمان در حوزه بهداشت و درمان نسبت به ۴۰ سال گذشته خوب بوده است. خدمات رسانی در حوزه بهداشت و درمان تا دور افتاده ترین مناطق به خوبی صورت گرفته است. در حال حاضر نصف جمعیت کل کشور تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و بیمه سلامت نیز همه اقشار جامعه را پوشش داده است. اینها جزو اقدامات مثبت در حوزه بهداشت و درمان بوده اما در خصوص بیماری های خاص و هزینه بر باید تلاش کنیم که خدمات دهی بیشتری به اقشاری که نیازمند هستند، داشته باشیم.

پیگیر طرح ممنوعیت کودک همسری هستیم/ گزارش رد طرح به صحن مجلس می آید

طرح ممنوعیت کودک همسری چرا در کمیسیون قضایی و حقوقی رد شد و گزارش این طرح چه زمانی به صحن می آید؟

به دلایل متعددی از جمله مسائل اجتماعی و فقهی این طرح در کمیسیون قضایی رد شد. بر روی طرح هایی از این قبیل باید به لحاظ فقهی و شرعی بیشتر کار شود. هر چقدر بیشتر بتوانیم مسائل را تبیین و ارتباط خود را با حوزه، مراجع و کارشناسان دینی بیشتر کنیم شاید این مشکل حل شود.

متاسفانه در برخی از مناطق کشور بنا به سنت ها و فرهنگ های رایج، دختران را در سن کم مجبور به ازدواج می کنند. طبق بررسی هایی که انجام می دهیم، می بینیم که آمار طلاق در بین گروه هایی که زود ازدواج کرده اند بالاست و به طبع آن آسیب های آن نیز بیشتر است. حمایت های مالی برای همه افراد یکسان نیست و دولت برای خانم هایی که سرپرست خانوار هستند، امکانات زیادی اختصاص نمی‌دهد. در برخی مناطق مثل حاشیه کلان شهرها به خاطر فقر اقتصادی دختران را مجبور به ازدواج با افرادی می کنند که تفاوت سنی زیادی دارند و حتی در برخی جاها ازدواج با اتباع خارجی هم صورت می گیرد.

ازدواج دختران زیر ۱۳ سال ظلم است

با توجه به فیزیولوژیک بدن دختران می بینیم که آنها با قدیم از لحاظ جسمی تفاوت داشته و نحیف‌تر هستند. جامعه ضرورت هایی را برای خانواده ها تحمیل کرده است. امروزه مادر خانواده باید سواد و آگاهی داشته باشد تا بتواند تربیت فرزندان را به خوبی انجام دهد. در این پروسه باید زن و مرد شرایط جسمی و روحی خاصی داشته باشند تا خانواده موفقی شکل بگیرد. دختر و پسری که در سن کم ازدواج می کنند، دید، نگاه و درک آنها از محیط کامل نشده است‌. فقه برای ازدواج منعی نگذاشته و سن خاصی را تعیین نکرده اما وقتی بررسی می کنیم، می بینیم ثمره ازدواج تشکیل خانواده موفق است. باید ببینیم ازدواج در چه سنی خوب است که منجر به تکمیل و رشد زن و مرد می شود. این طرح اگر با پیگیری ها و جلسات بیشتر  بررسی شود نتایج بهتری خواهد داشت. ازدواج دختران زیر ۱۳ سال ظلم است. فراکسیون زنان درخواستی به ریاست محترم مجلس داده است که این طرح در دستور کار مجلس برای بررسی های بیشتر قرار بگیرد تا بتوانیم نظرات مختلف را اعمال کنیم و در نتیجه، نتایج خوبی از آن استخراج کنیم.

زنان سرپرست خانوار باید خود اشتغال شوند

برای اشتغال زنان سرپرست خانوار در کمیسیون اجتماعی و یا فراکسیون زنان مجلس چه کارهایی انجام شده است؟

سال اولی که فراکسیون زنان ایجاد شد، کمیته ای برای زنان سرپرست خانوار تشکیل دادیم که بنده مسئول این کمیته بودم. قبل از ورود به مجلس، مسئولیتی که در حوزه اجرایی داشتم مدیر کل زنان و خانواده استانداری تهران بودم. آن زمان در نتیجه بررسی هایی که انجام دادم، متوجه شدم که تعداد زنان سرپرست خانوار در استان تهران زیاد است. در کل کشور نیز این رقم طی ۱۰ _۱۵ سال اخیر  رشد کرده است. طرح جامع توانمندسازی جامعه زنان سرپرست خانوار را برای استان تهران آماده کرده بودم تا آنها را توانمند کنیم.

خانم‌هایی که سرپرست خانوار هستند ۳ گروه بد سرپرست، بی سرپرست و خودسرپرست بوده که اغلب جوان هستند و می توانند خود اشتغالی داشته باشند و به عنوان نیروی انسانی مفید مورد استفاده قرار گیرند. فقط با حمایت‌های مالی راه به جایی نمی بریم و شرایط دولت نیز شرایطی نیست که بتواند اعتبارات و بودجه زیادی تخصیص دهد. اما اگر این قشر را بتوانیم صاحب اشتغال کنیم و آموزش های لازم داده شود، نتیجه مثبتی خواهد گذاشت. برای اولین بار این طرح را در سال ۹۴ در شهرستان ری پایه گذاری کردیم. در سال ۹۵ که بدنامه را می نوشتیم برای زنان سرپرست خانوار متولی تعیین کردیم که کدام سازمان یا نهاد رسیدگی خاص به این گروه از زنان را دارد. باتوجه به پایلوتی که در شهرستان ری انجام دادیم وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را مسئول و معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری را به عنوان ناظر انتخاب کردیم که بانک اطلاعاتی از این زنان تهیه کنند. در آن زمان تصویب شد که سیستمی طراحی کنیم که زن سرپرست خانوار به راحتی وارد سیستم شود و سیستم به صورت اتوماتیک، شغل معرفی کرده که بتواند فعالیت و اشتغال پایدار داشته باشد. اگر به این سمت برویم خیلی موثرتر خواهیم بود و می توانیم، کمک شایانی کرده و آنها نیز می توانند از لحاظ مالی تامین شوند.

در بررسی هایی که در شهر تبریز، آذرشهر و اسکو  انجام دادم، زنان سرپرست خانوار در حاشیه شهرها زندگی می کنند که مشکلات زیادی از جمله مسکن استیجاری، بهداشت و درمان و .... دارند. در بازدیدی که داشتیم، قرار شد کمیته امداد تفاهم نامه هایی را با دانشگاه علوم پزشکی در حوزه پیشگیری و درمان داشته باشد. اکثر این زنان از لحاظ بهداشتی رسیدگی های لازم را انجام نمی دهند که عمده دلیل آن هزینه هاست. دلیل دیگر عدم آگاهی و توجه به این مسائل است که امیدواریم به صورت گسترده انجام شود. با دکتر فتاح، رییس کمیته امداد امام خمینی، نیز در جلسه ای درخواست کردم که در خصوص خانم هایی که تحت پوشش کمیته امداد هستند، شرایطی فراهم شود تا آزمایشات لازم  برای پیشگیری و درمان آنها صورت گیرد.