مردم از کودکان کار خرید نکنند/ دغدغه جدّی استان توانمندسازی این کودکان است

به گزارش خبرگزاری برنا از یزد، نشست علمی با موضوع «کودکان کار و خیابان؛ چالش ها و راهکارها» در دانشگاه یزد و با حضور صاحبنظران اجتماعی برگزار شد و ضمن بررسی چالش ها و سردرگمی های مردم و مسئولان در این مورد، مطرح شد: باید فرهنگ سازی کرد که از کودکان کار خرید نشود و دانست که مؤسسات خیریه و مردم نهاد استان برای حمایت این کودکان و نیز بازگشت آنها به تحصیل، خانواده، بازی و شخصیتی استاندارد تلاش می کنند.

مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری یزد در این نشست بحث کودکان کار را بحثی جهانی و فراگیر در دنیا دانست و با تأکید براینکه باید میان کودک کار و خیابان تفکیک قائل شد، گفت: کودک خیابان به کودکی اطلاق می شود که زیر 18 سال سن دارد و محل زندگی و شغل وی خیابان است.

"‌فخراسادات خامسی هامانه" با اشاره به ستاد ساماندهی کودکان کار، ‌ادامه داد: دبیرخانه این ستاد استانداری است و طبق دستورالعمل، نیروی انتظامی وظیفه جمع آوری، شهرداری وظیفه تأمین تجهیزات مراکز و تهیه مکان برای مراکز نگه داری، بهزیستی وظیفه هدایت و مشاوره و دیگر دستگاه ها عهده دار فرهنگ سازی در این خصوص هستند.

به گفته وی، اختلاف نظرهایی در مورد رفتار با کودکان کار بین دستگاه ها بوده اما اکنون اراده همگانی، فرهنگ سازی برای خرید نکردن از این کودکان است.

خامسی خاطرنشان کرد: در سالی که گذشت با پیگیری ها، شهرداری یک مرکز تهیه و تجهیز کرده که این مرکز به دیگر مراکز اضافه شده است.

وی با اشاره به برگزاری جشنواره علمی، فرهنگی هنریِ کوتاه مدت و بلندمدت کودکان کار و خیابان در مورد پیشینه این سلسله برنامه ها گفت: این جشنواره نه تنها در یزد بلکه در کشور نیز تاکنون برگزار نشده است.

خامسی ادامه داد: استان دغدغه هایی جدی در خصوص کودکان کار و خیابان دارد و تا زمانی که حل نشود ساماندهی به شکل واقعی انجام نمی شود.

مدیرکل ‌دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گفت: این کودکان از چرخه تحصیل، آموزش و سلامت دور مانده اند و حقوق شهروندی آنان تضعیف شده است؛ از این رو، این کودکان نیاز به حمایت، توانمندسازی و استعدادیابی دارند.

وی در مورد برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت طرح فرهنگ سازی افزود: قانون پیچیدگی هایی در این حوزه دارد که باید چاره ای اندیشید و نیز به نظر می رسد که بانک اطلاعاتی قوی در حوزه کودکان کار وجود ندارد.

به گفته او، حتی کودکان کاری که شناسایی شده اند نیز متفاوت و شامل بی سرپرست، با سرپرست، مهاجر از داخل کشور، اتباع، تحصیل کرده، تحصیل نکرده و... هستند.

خامسی با اشاره به پروژه توانمندسازی کودکان کار، تصریح کرد: درآمد بسیاری از این کودکان بیش از میزان کمک های مراکز حمایتی است پس نیاز به جاذبه قوی برای رها کردن این پول هنگفت و سوق رفتن به سوی توانمندسازی است و در عین حال، باید تفکیک قائل شد میان کودکی که به واقع کار می کند تا شکم خود و خانواده اش را سیر کند.

دبیر ستاد ساماندهی کودکان کار و خیابان در پایان گفت: باید به جای کمک نقدی به کودکان، به مؤسسات خیریه کمک شود تا آنان کمک ها را در راستای آموزش، توانمندسازی و مهارت آموزی به این کودکان صرف کنند.

کودکان کار همهٔ آزارهای محتمل را به خود دیده اند

"عباس متولی پور" رئیس مرکز اورژانس خدمات اجتماعی یزد حیطه های مختلف در ارتباط با کودکان کار را فرار، آزارهای عاطفی و... دانست و گفت: کودک کار همهٔ آزارهایی که در مورد یک کودک محتمل است را به خود دیده است.

وی ‌ادامه داد: در اورژانس اجتماعی به کودکان کار و خیابانی خدمات مددکاری و مشاوره ارائه می شود.

متولی پور در این خصوص که در ذهن کودک کار چه می گذرد، بیان کرد: اولین فاکتور مهمی که در همه این کودکان دیده می شود، «ناامنی روانی» است از این رو، سیستم روانی غیراستاندارد در این کودکان باعث می شود اینان در نوجوانی با پدیده بزه مواجه شوند؛ چراکه ناامنی روانی از کودکی با آنها همراه بوده و آنان را به جایی رسانده است که بعضا یک بزه را نشانه مردانگی می دانند.

‌وی افزود: در اینجا اتفاقی که برای این کودکان می افتد این است که در وهله نخست، فاکتور بازی از آنها دور می شود، دومین مشخصه روانی و رفتاری کودکان کار پس از ناامنی روانی، «حذف فاکتور بازی» در شکل گیری شخصیت آنان است؛ چراکه پس از حذف این فاکتور اختلالات روانی رفتاری به سراغ یک کودک می آید.

رئیس مرکز اورژانس خدمات اجتماعی یزد ‌ادامه داد: «شناخت اجتماعی پایین» نیز از دیگر فاکتورهاست که باعث شده درک یک کودک کار از کنش های دیگران همراه با ناامنی روانی و واکنش هایش نیز بر همین مبنا باشد که این مهم ذاتی و ژنتیکی نیست بلکه تحت تأثیر محیط اجتماعی است ‌و شناخت اجتماعی فاکتوری است که اگر پایین باشد کودک همه جا را ناامن تلقی می کند و واکنش های منفی نشان می دهد.

به گفته متولی پور، وقتی کار مضر است که به سلامت روحی، جسمی، عاطفی و شخصیتی کودک آسیب برساند از این رو در اورژانس اجتماعی اولین فاکتوری که پیگیری می شود تحصیل کودک و دومین فاکتور، توانمندسازی خانواده او است که در این شرایط، حداکثر تلاشی که می شود یافتن شغل برای پدر خانواده و تعهدگیری در این خصوص است که کودکش را به کار نفرستند.

متأسفانه خیّر حوزه آسیب های اجتماعی کم است

«محبوبه داورانی» کارشناس مسئول آسیب های اجتماعی بهزیستی استان گفت: از سال 82 ساماندهی کودکان کار و خیابان را بهزیستی بر عهده داشت و از سال 89 این فعالیت ها به موسسات غیردولتی در دو قالب مراکز روزانه و شبانه واگذار شد.

به گفته وی، سرپرست نامناسب این کودکان، دلیل 85 درصد از کار کودکان است و در این میان، افرادی هم هستند که از کودکان سوء استفاده می کنند.

داورانی در خصوص بحث توانمندسازی تصریح کرد: توانمندسازی در دو بعد انجام می شود در وهله نخست، نیازهای اولیه کودک بررسی می شود و چون تا زمانی که از خانواده حمایت نشود، کودک باز به چرخه کار باز می گردد، بُعد دوم، حمایت خانواده است.

وی اظهار تأسف کرد: در حوزه آسیب های اجتماعی خیّر اجتماعی کم است و خواستار فرهنگسازی برای آگاه سازی و ایجاد دغدغه در خیران شد.

وجود کودکان کاری که ماهانه ‌10 میلیون درآمد دارند

«سیدعلیرضا افشانی» مبارزه با آسیب های اجتماعی را پدیده‌ای بسیار پیچیده و دشوار دانست و گفت: تحقیقات نشان می دهد بی عرضه ترین کودک کار ساعتی 5 هزار تومان و ماهی یک میلیون تومان درآمد دارند.

به گفتۀ این جامعه‌شناس، کودک کار به راحتی 3 میلیون تومان در ماه درآمد دارد و هستند کودکانی که ماهانه تا 10 میلیون تومان در می آوردند.

وی با طرح این پرسش که حال چگونه می توان این کودک را توانمند کرد، گفت: یک بعد قضیه این است که یک کودک کار و خیابانی چند سال باید مورد حمایت قرار گیرد تا به این میزان درآمد برسد.

افشانی افزود: سطح درآمد اغواکنندۀ بدون زحمت چهارراه را چگونه باید جبران کرد و چگونه می توان جاذبه آن را برای کودک و خانواده وی حذف کرد. عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه یزد تصریح کرد: پدیده های اجتماعی پیچیدگی هایی دارند چراکه با انسان سروکار دارند و در این مورد شرایط کودک مهاجر، اتباع، بد سرپرست و بی سرپرست و... متفاوت است.

او ادامه داد: باندهای مافیایی را به این پدیده اضافه کنید که کودکان را در چهارراه ها به کار گمارده، مدیریت کرده و بخشی از در‌آمدشان را از آنها می گیرند.

به گفتۀ این جامعه شناس، دو راهکار در مواجهه با کودکان کار وجود دارد اول اینکه آنها را از چهارراه جمع کرد و دوم اینکه فرهنگ سازی کرد که مردم به کودکان در چهارراه ها پول ندهند.

افشانی تصریح کرد: تبریز هم روی بعد دوم کار کرده است چراکه اولی امکان پذیر نیست.