ضیافت جوانی به صرف دود

به گزارش خبرگزاری برنا از اصفهان، روز و شب نمی شناسد. همه جا حضور دارد. چه تنها باشی و پای آب گذر عمر ببینی و به آوازهای زیر خواجو گوش دهی و چه دلت بخواهد با رفقایت بروی چایخانه و به تماشای فوتبال بنشینی.

نرخش هم مانند طعمش متفاوت است. بوی دود و دمش چند متر آن طرف تر در خیابان هم می پیچد و می توانی دنبالش کنی تا به همان چایخانه زیرزمینی برسی.

هوا خاکستری است و همهمه در فضای بسته با صدای گوینده فوتبال در هم می آمیزد.

پشت پیشخوان صفی منتظرند تا تختی خالی شود و تکیه زنند و قلیانی چاق کنند. جمعیت به زحمت به چهل سال می رسد. بر روی بنر، کنار عکس قلیان قجری، هشت هزار تومان به چشم می زند. مهران که به همراه دوستانش به پشتی تخت تکیه داده پک عمیقی می زند، دود را می خورد و نی قلیان را حواله رفیقش می کند. نبات را در چایی هم می زند و می گوید: چند وقت است مشتری این چایخانه هستم. به اتفاق رفقایم می آییم. از وقتی دیپلم گرفتیم اینجا پاتوقمان شده است. تفریحی جز این نداریم. نه ماشینی داریم که دوردور کنیم و نه باغی، مجبوریم به اینجا بیاییم.

برای نخستین بار ممنوعیت عرضه قلیان در چایخانه‌ها‌ سال 86 و با تکیه بر دستورالعمل وزارت بهداشت وقت انجام شد که مسئولیت اصلی آن بر عهده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. بدین ترتیب تمام چایخانه‌های استان که قلیان عرضه می‌کردند، پلمب شدند و مدتی بعد به دنبال اعتراض اعضای این صنف و با تغییر طرح، چایخانه‌ها بازگشایی و عرضه قلیان از سر گرفته شد.

تابستان سال 95، ممنوعیت عرضه قلیان در اصفهان در راستای طرح کشوری ممنوعیت مصرف دخانیات در اماکن عمومی اجرا و تمامی چایخانه‌های اصفهان، حتی آن‌ها که مجوز داشتند و قلیان سرو می‌کردند، پلمب شدند.

در حقیقت این طرح قرار بود تا پایان سال 95، قلیان را از کشور جمع کند اما پس از مدت کوتاهی، اجرای آن در برخی شهرها متوقف شد و فقط در اصفهان، یزد و مشهد اجرا شد.

امروز دیری نپایید که صدای قل قل قلیان ها در شهری که برای مدتی به شهر بدون قلیان تبدیل شده بود دوباره به راه افتاد.

 400 چایخانه با مجوز قانونی فعالیت می‌کنند

رئیس اتحادیه چایخانه داران اصفهان به خبرگزاری برنا در اصفهان گفت: در اصفهان بالغ بر 400 چایخانه با مجوز قانونی مشغول فعالیت هستند و توصیه ما این است که در هر استانی تعدادی از چایخانه ها با نظارت قانونی به عرضه قلیان اقدام کنند تا مانع از گسترش رفتارهای پرخطر در بین جوانان شود.

امیر آبدار  اظهار کرد: در دوره ای که چایخانه ها قلع و قمع شدند شاهد آن بودیم که در مکان هایی در کوچه باغ ها بدون نظارت قانونی و بهداشتی جوانان از قلیان استفاده می کردند.

وی افزود: در طول تاریخ در قهوه خانه ها و چایخانه ها استفاده از قلیان در بین قشر زحمتکش و میانسال رواج داشته و اگر امروزه شاهدیم که در بین جوانان جذابیتی در استفاده از قلیان ایجاد شده باید چاره ای از طریق فرهنگسازی و نه روشهای قهرآمیز اندیشیده شود.

رئیس اتحادیه چایخانه داران با اشاره به اینکه برخوردهای قهرآمیز و ممنوعیت استفاده از قلیان به تنهایی راه حل مناسبی نیست ادامه داد: این روش ها فقط منجر به رشد مراکزی می شود که به طور غیرقانونی در کوچه باغ ها به عرضه قلیان اقدام می ورزند و بستری فراهم می شود تا جوانان به رفتارهای پرخطر گرایش پیدا کنند. این درحالی است که اگر مراکزی در شهرها مشخص باشند و تحت نظارت بهداشت و نیروی انتظامی، اماکن و اتحادیه به عرضه قلیان مبادرت ورزند گرایش استفاده جوانان از قلیان می تواند در مسیر صحیح هدایت شود.

وی اضافه کرد: تاکنون بیش از 150  خانه باغ در مرق، کبوترآباد و حیدرآباد شناسایی شده که هیچ گونه مجوز قانونی ندارند و به عرضه قلیان می پردازند و پاتوقی برای جوانان شده است که به اطلاع مسئولان رسانده شده است.

رسانه ها نقش مهمی در آگاه کردن جوانان دارند

جامعه شناس و روان شناس اجتماعی هم در گفت و گو با برنا در اصفهان دلایل استفاده از قلیان را در بین جوانان برشمرد و گفت: در طی ده سال اخیر این مساله در بین جوانان گسترش یافته است. عامل اول را می توان در قبح زدایی استفاده از قلیان در بین خانواده ها دانست. اینکه در محافل خانوادگی، کوچک و بزرگ دور هم می نشینند و از قلیان استفاده می کنند باعث قبح زدایی در استفاده از قلیان خواهد شد.  

علیرضا شریفی یزدی تصریح می کند: دومین دلیل رواج تبلیغات و شایعاتی است که در اثر ناآگاهی در بین جوانان رواج یافته تحت این عنوان که دود قلیان به علت آنکه از آب عبور می کند مضر نیست و آثار سو بر بدن باقی نمی گذارد. این تعبیر نادرست حتی سبب شده که جوانانی که در حالت عادی گرایشی به استعمال دخانیاتی مانند سیگار ندارند به استفاده از قلیان روی آورند.

وی با اشاره به تجارت پرسود دخانیات و عرضه محصولات دخانی در سفره خانه ها، قهوه خانه ها و حتی رستورانها ابراز کرد: با اینکه هیچ جای دنیا مرسوم نیست اما به علت کسب سودآوری بیشتر صاحبان این مراکز ترجیح می دهند با عرضه قلیان مشتری بیشتری را جلب کنند.

این جامعه شناس با بیان اینکه قلیان ماده دخانی است که به طور سنتی در فرهنگ ما ایرانیان رواج داشته تصریح کرد: گستردگی مصرف قلیان فارغ از قبیح بودن و شرم ستیزی با مساله تفریحی بودن در ارتباط است. اینکه همواره نمی توان قلیان را همراه داشت از حساسیت روانی و اجتماعی در استفاده از قلیان کاسته است.

وی افزود: قلیان به مراتب ضررش از سیگار بیشتر است و رواج آن در بین جوانان خطرآفرین است زیرا قلیان می تواند درگاهی برای ورود به مواد مخدر و روان گردان در بین جوانان شود.

شریفی یزدی با تاکید بر نقش رسانه ها در اطلاع رسانی مضرات استفاده از قلیان در بین جوانان اظهار کرد: یکی از ویژگی ها و محاسن دوران جوانی بروز هیجانات است. اما متاسفانه ما نتوانستیم کانال های کافی برای تخلیه هیجانات جوانان فراهم کنیم. وجود مراکز هنری و ورزشی بستری برای تخلیه هیجانات جوانی است. با توجه به افزایش بازه سن جوانی به 35 سالگی اهمیت این موضوع دوچندان می شود و باید این هیجانات در جریان های صحیح تخلیه شود تا شاهد این نباشیم  که جوانان ما برای تخلیه هیجانات و گذران اوقات فراغت به قهوه خانه ها و سفره خانه ها مراجعه کنند.

ع / 1