"کودک همسری" لایحه ایی سرگردان در پیچ و خم قانون گذاری/ثبت بیش از ۲۶ هزار ازدواج زیر ۱۳ سال در کشور

به گزارش خبرنگار برنا از اهواز، یکی از موضوعات داغ و بحث برانگیز میان فعالین اجتماعی و قانون گذاران در ایران پدیده ای به نام"کودک همسری" بوده و جامعه ایران سال هاست درگیر این موضوع است. کودک همسری در حال حاضر یک امر منفی در جامعه تلقی شده و معادل کودک آزاری محسوب می شود.

 با نگاهی به قوانین مربوط به ازدواج زیر سن قانونی در ایران در می‌یابیم که سن قانونی ازدواج در ایران بارها دستخوش تغییرات شده است.

نخستین باری که به صورت جدی به این امر پرداخته شده در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی بود که آن چنان که باید و شاید به سن ازدواج توجه نشد و در سال ۱۳۱۳ در قانون اساسی و در ماده ۱۰۴۱ به سن قانونی ازدواج صراحتا اشاره شد.

بر اساس ماده مذکور سن ازدواج در دختران ۱۵ و در پسران ۱۸ سال تمام تعیین شد و دختران ۱۳ تا ۱۵ سال و پسران ۱۵ تا ۱۸ سال می‌توانستند با مجوز دادگاه ازدواج کند.

 قانون حمایت خانواده که در سال ۱۳۵۳ تصویب شد، سن ازدواج برای دختران ۱۸ و برای پسران ۲۰ سال را در نظر گرفت و ازدواج بین ۱۵ تا ۱۸ سال نیز با اجازه والدین و نظر دادگاه صورت می پذیرفت که این قانون پس از انقلاب لغو و ماده ۱۰۴۱ دوباره به اجرا در آمد.

 این تغییرات همچنان ادامه پیدا کرد تا در سال ۱۳۷۰ سن ازدواج در دختران به ۹ و پسران به ۱۵ سال تغییر کند و در سال ۱۳۷۱ این سن مجددا به ۱۳ سال برای دختران و ۱۵ سال برای پسران تغییر یافت و ازدواج زیر این سن نیازمند اجازه ولی و رای دادگاه شد.

 بر اساس تعاریف سازمان ملل کودک کیست؟

در سال ۱۳۶۸ ماده شماره یک"پیمان‌نامه حقوق کودک" در سازمان ملل متحد به تصویب رسید، بر اساس ماده مذکور کودک چنین تعریف می‌ شود: "این پیمان‌نامه، تمامی افراد زیر ۱۸ سال را به عنوان کودک به رسمیت می‌شناسد. هر چند که سن قانونی در برخی کشورها، پایین‌تر تعیین شده است، اما کمیته حقوق کودک سازمان ملل متحد، نهاد ناظر بر این پیمان‌نامه، از دولت‌ها می‌خواهد تا در صورتی که سن قانونی تعریف شده در کشورهایشان، زیر ۱۸ سال است، آن را به ۱۸ سال افزایش دهند".

 ایران نیز با تصویب قانونی با عنوان"قانون اجازه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون حقوق کودک" در اسفند ماه سال ۱۳۷۲ و در زمان ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی، این پیمان‌نامه را با یک شرط پذیرفت: "هرگاه هر قسمت از محتوای این پیمان‌نامه با قوانین داخلی و موازین اسلامی در تضاد باشد، جمهوری اسلامی ایران، الزامی به اجرای آن نمی بیند".

ازدواج زیر سن قانونی معضل اجتماعی که همچنان ادامه دارد

 ازدواج زیر سن قانونی همچنان در کشور انجام شده و تا بهمن ۹۷ بیش از ۲۶ هزار ۸۰۴ واقعه ازدواج پایین تر از سن قانونی ثبت شده است.

بر اساس آمارهای ارایه شده حدود ۱۷ درصد ازدواج‌ها در کشور مربوط به ازدواج دختران زیر ۱۸ سال بوده است.

آمارهای ارایه شده از سوی معاونت امور زنان ریاست جمهوری نشان دهنده آن است که، استان های خراسان رضوی با ۶ هزار و ۷۵۹، آذربایجان شرقی با سه هزار و ۳۴۸ و سیستان و بلوچستان با دو هزار و ۳۵۵ ازدواج ثبت شده بین سنین ۱۰ تا ۱۴ سال در رتبه اول تا سوم کشور قرار دارند.

در این میان استان خوزستان با دو هزار و ۱۵۰ مورد ازدواج ثبت شده در رتبه چهارم قرار گرفته است.

در همین راستا زهر ا ساعی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، نگاه افراطی و تفریطی به زنان را یکی از مشکلات موجود در جامعه دانست و اظهار کرد: طرح ممنوعیت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال در مجلس تدوین شده و امیدوارم تصویب شود، چرا که آمار آذربایجان شرقی در این حوزه بالاست.

ثبت ۳۱۶ مورد ازدواج زیر ۱۳ سال در ۴ ماه ابتدای سال ۹۸

در همین رابطه فرانک موسوی معاون امور بانوان استانداری خوزستان، در گفت و گو با خبرنگار برنا اظهار کرد: در ۴ ماه نخست سال ۹۸، تعداد ازدواج های زیر ۱۳ سال ۳۱۶ مورد بوده است.

او افزود: سه مورد ازدواج  ۱۱ سال و ۲۵ مورد ازدواج ۱۲ سال بوده و ۲۸۸ مورد ازدواج ۱۳ سال ثبت شده است.

معاون امور بانوان استانداری خوزستان بیان کرد: تمامی این موارد از مراجع قانونی تاییدیه حکم رشد را اخذ کرده اند.

در همین راستا معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان خوزستان در گفت و گو با خبرنگار برنا، اظهار کرد: به منظور آگاه سازی خانواده ها در خصوص سن قانونی ازدواج و جلوگیری از ازدواج کودکان نیاز به برگزاری کارگاه های آموزشی بیشتری است همچنین باید از ظرفیت های بلقوه سمن ها و رسانه ها در این موضوع بیشتر بهره برد تا بتوان فرهنگ سازی مناسبی را انجام داد و شاهد روند نزولی نمودار کودک همسری باشیم.

سهام حردانی افزود: این کارگاه ها مختص مادران نیست و ضرورت دارد که پدران نیز به عنوان ولی کودکان در این کارگاه ها شرکت کرده و در خصوص تاثیراتی منفی که ازدواج بر شخصیت و آینده کودکانشان می گذارد، آگاهی های لازم را کسب کنند.

او با اشاره به مشکلات و تهدید های این پدیده تصریح کرد: طبق آمارها ازدواج دختران کم سن و سال متاسفانه مشکلاتی همچون طلاق در سنین پایین، خشونت های فیزیکی و جنسی، افسردگی، انزوا، سرطان رحم و خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی، مرگ در زمان زایمان، مرگ نوزادان را افزایش می دهد.

حردانی در پایان با اشاره به برخی عوامل این معضل، افزود: بی سوادی و تحصیلات پایین والدین و دختران و پسران، محرومیت، فقر و بافت سنتی خانواده ها از عوامل کودک همسری به ویژه در مناطق کم تر برخوردار است و لزوم برگزاری کارگاه های آموزشی مرتبط در این نقاط بیشتر است.

عوامل تاثیر گذار در ازدواج های زیر سن قانونی کدامند

کارشناسان بر این عقیده هستند که کم سوادی، فقر و نبود امکانات تفریحی و از همه مهم‌تر ضعف قانونی موجب افزایش کودک همسری در کشور شده است.

در برخی از خانواده ها به دلیل مشکلات اقتصادی و فرار از مسوولیت، کودکان مجبور به ازدواج شده که این امر موجب رشد کودک همسری در جامعه امروز ایران شده است.

طیبه سیاوشی با بیان اینکه مشکلات جسمی، محرومیت تحصیلی و افزایش طلاق از جمله پیامدهای ازدواج در سن کودکی است، گفت: اجماعی درباره سن ازدواج در کشور وجود ندارد و مخالفان آن را تقلیدی از دیدگاه غربی و ژست بین‌المللی تلقی کردند و با اشاره به دیدگاه‌های شرعی می‌گویند که آمار ازدواج کودکان نیز در کشور زیاد نیست.

عضو فراکسیون زنان مجلس افزود: در راستای فرهنگسازی تلاش خواهیم کرد تا از فضای رسانه‌ها استفاده کنیم و با کمک سازمان‌های مردم نهاد و منابع مالی تیزرهایی را از رسانه ملی پخش کنیم. در حال حاضر جمع زیادی از زنان خانه دار مخاطبان شبکه‌های ماهواره‌ای هستند که در آنها پیام‌هایی تبلیغاتی در مورد حقوق کودکان پخش می‌شود. این شرم آور است که نتوانیم این موضوعات را از صدا و سیما و به نفع کودکان پخش کنیم.

خوزستان دومین استان حاشیه نشین و بیکار ایران

معاون امور عمرانی استاندار خوزستان در تازه ترین اظهار نظر گفته است: خوزستان دومین استان کشور از نظر وسعت سکونتگاه های غیر رسمی است و این سکونتگاه ها بیش از ۸۵۰ هزار نفر از جمعیت استان را در خود جای داد است.

 او با بیان اینکه خوزستان از نظر بیکاری دومین استان کشور است، ادامه داد: احداث سدها، تاسیسات نفت و گاز، خشک شدن تالاب ها و از بین رفتن زمینه های کسب و کار و همچنین جنگ تحمیلی از جمله علل بالا بودن حاشیه نشینی و بالا بودن نرخ بیکاری در استان خوزستان است.

مشکلات ذکر شده در کنار سنتی بودن بخش عمده ای از جمعیت ساکن در خوزستان، به دلایل بالا بودن نرخ ازدواج های زیر سن قانونی پی می بریم.