روایت «چرخ» از رابطه‌ی طب سنتی و پزشکی

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ در «میز علم» برنامه‌ی یکشنبه 27 تیر، حسین فروتن به‌عنوان مجری-کارشناس «چرخ»، میزبان دکتر حسین رضایی‌زاده، رییس دانشکده‌ی طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران بود.

رضایی‌زاده صحبت‌هایش را با بحث درباره‌ی تفاوت طب سنتی و ایرانی آغاز کرد: « در سطح جامعه واژه‌های مختلفی درباره‌ی این موضوع می‌شنویم؛ طب سنتی، طب گیاهی، طب عامیانه، طب سنتی چینی و ... . سازمان جهانی بهداشت برای طب سنتی یک تعریف دارد؛ دانشی از پزشکی که قرن‌ها یا سال‌های بسیار طولانی سابقه دارد، منابع مکتوب برای آن وجود دارد، بین یک ملت، فرهنگ یا تمدن سال‌های سال استفاده شده و پشتوانه‌ی فلسفی دارد. طب مکمل هم شاخه‌هایی از روش‌های پزشکی است که در دنیای جدید بدون آن پیشینه‌های فلسفی یا تاریخی و تمدنی در صد سال اخیر توسعه پیدا کرده است. این طب مکتب فراگیری نیست که شامل همه‌ی ابعاد زندگی آدم‌ها شود. در نتیجه با تعریف اولیه طب ایرانی و سنتی تفاوتی با همدیگر ندارند اما از نظر بین‌المللی آنجایی که ما می‌خواهیم پیشینه‌ی خودمان را به نمایش بگذاریم و به آن هویت بدهیم، از واژه‌ی معادل قومیت و تمدن استفاده می‌کنیم. به همین دلیل از عبارت طب ایرانی استفاده می‌کنیم. از ده‌ها سال پیش Persian medicine را در مجله‌های معتبر علمی به رسمیت می‌شناسند و در کتاب‌های پزشکی هم از این واژه استفاده شده است.»  

رییس دانشکده‌ی طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه‌ی صحبت‌هایش از کاربردهای طب سنتی گفت: «در کنترل عفونت‌ها، اورژانس‌ها، ارتوپدی، جراحی‌های پیشرفته‌ی چشم و ... مواردی هستند که فقط از عهده‌ی پزشکی جدید برمی‌آید. اما به‌طور مثال در زمینه‌ی سرطان کارهایی مانند جراحی سرطان، رادیوتراپی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و ... را انجام می‌دهیم که مطالعات غربی‌ها نشان می‌دهد در چهل سال گذشته، علی‌رغم همه‌ی پیشرفت‌ها در این زمینه، نرخ مرگ‌ومیر بیماران ناشی از سرطان تغییری نکرده است. به خاطر اینکه در خیلی از کشورها که بیمار اجازه دارد مدل درمانش را انتخاب کند، به علت افت کیفیت زندگی و عوارض، درمان را رها می‌کند. اینجا طب‌های مکمل و سنتی به آنها کمک می‌کند. در پزشکی جدید ما تصویربرداری جدید، پیشرفت داروسازی و ... را داریم اما در پزشکی جدید ما آن‌قدر جزءنگر شده‌ایم که موضوعاتی را درباره‌ی آن فراموش کرد‌ه‌ایم؛ ما درباره‌ی بدن انسانی صحبت می‌کنیم که اولا جزو کل هستی و طبیعت اطراف است، پس متاثر از همه‌ی ابعاد وجودی خودش و اطرافش است. ثانیا همه‌ی ارگان‌ها، اعضا و اندام‌ها با هم ارتباطاتی دارد و با روح و روانش ارتباط دارند. ما در پزشکی جدید این موارد را کنار گذاشته‌ایم. در حال حاضر ما باید تمام آن پیشرفت‌های پزشکی جدید را داشته باشیم اما به یک همکاری گروهی نیاز داریم. به‌طور مثال وقتی بیمار سرطانی می‌گوید جان ندارم، طب ایرانی برای آن راه‌حل دارد.» 

رضایی‌زاده در پایان صحبت‌هایش درباره‌ی انجام حجامت برای همه و تجویز‌های اشتباه به‌عنوان طب سنتی هشدار داد؛ «حجامت عام در طب سنتی وجود ندارد. در مواردی از پزشکی جدید هم اثبات شده است این کار فوایدی دارد اما حجامت برای همه در منابع طب سنتی نیامده است. پایش و نظارت بر مواردی که ادعای طب سنتی دارند وظیفه‌ی سازمان‌های دولتی مانند وزارت بهداشت است. ما با این موارد و عطاری‌ها و ... که ادعای سنتی دارند، نسبتی نداریم. آنچه ما می‌خواهیم این است که ما طب را به شکل فراگیر و تلفیقی به شرط ایمنی و اثربخشی با عقل سالم به جای آن استفاده کنیم. توصیه‌ی ما به مردم عزیز تعادل است. در طب ایرانی ما به اصل اصلاح سبک زندگی و پیشگیری و ارتقای سطح سلامت قائل هستیم. تولید شواهد، ایمنی و اثربخشی در این زمینه با آنچه که در تبلیغات فضای مجازی و ماهواره می‌شنوند واقعا متفاوت است. مردم باید احتیاط کنند و با جان خودشان بازی نکنند.»

در بخش روایت خبری «چرخ»، سوگل دانائی، روزنامه‌نگار علم، ابعاد مختلف یک‌سالگی ماموریت کاوشگر خورشیدی پارکر و از جدیدترین تصویر تلسکوپ فضایی هابل از مشتری و تغییرات آن را بررسی کرد. در بخش دیگری از بیست‌ویکمین قسمت «چرخ» هم گزارشی مستند از جزییات کار یک طراح اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند با استفاده از هوش مصنوعی روی آنتن رفت. 

«چرخ» به تهیه کنندگی الهه بهبودی روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه، از ساعت 19 به‌صورت زنده از شبکه‌ی چهار پخش می‌شود.