رنگ، ابزاری کم‌ هزینه و مناسب برای تغییر چهره شهر در کوتاه ‌مدت/ برخی رنگ‌ها ممنوع و جلف هستند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ شهرهای رنگارنگ زیادی در دنیا هستند که ساکنان آنها می‌دانند چطور یک شهر خسته‌کننده و سیاه ‌و‌سفید را با اضافه‌کردن رنگ‌های زیبا به شهری پر جنب‌وجوش و جذاب تبدیل کنند. بعضی از این شهرها بر اساس سنت‌های قدیمی و برخی دیگر  بر اثر فعالیت‌های زیباسازی‌ مدرن به شکل کنونی در‌آمده‌اند. 

به اعتقاد بهترین معمارهای جهان، استفاده از رنگ در طراحی شهر به آن روح می‌بخشد و توریست‌های زیادی را به‌سوی خود می‌کشاند. از نظر علمی نیز ثابت شده که رنگ، نفوذ زیادی در خلق و خو و احساسات ما دارد. به عنوان مثال شهر old town یکی از رنگی‌ترین شهرهای جهان است و بسیاری از گردشگران معتقدند زیباترین لحظات خود را در این شهر گذرانده‌اند.

در کلانشهر تهران و به شکل کلی در تمام شهرهای ایران شاهد یک بی رنگی و بی روحی گسترده در تمام نقاط شهری هستیم. با وجود اینکه شهر جوانی داریم، افسرده و غمگینیم و در این راستا می‌توان گفت بخش بزرگی از بار این مشکل بر دوش زیبایی بصری شهری است.

در این راستا با محمد خلیلی، کارشناس معماری و شهرسازی، به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

نیاز مبرم زندگی شهری به رنگ‌ها

خلیلی با بیان اینکه بر اساس آمارها بیش از 30 تا 40 درصد جامعه ما دچار افسردگی حاد هستند گفت: رشد سرسام‌آور زندگی ماشینی، هزینه‌های خانوار، مشکلات و مسائل کلانشهرها از جمله شهر تهران مثل ترافیک‌های چندساعته، آلودگی هوا، ناسازگاری و خشونتی که درون شهر وجود دارد همه از مواردی است که نیاز به رنگ در فضای شهری را ضروری می‌کند اگر نه هزینه آن را باید در تنش‌های شهری و افسردگی شهروندان پرداخت.

وی ادامه داد: ما نیازمند ورود رنگ‌ها به بدنه شهری هستیم همانطور که در تمام جهان این کار انجام می‌شود. در واقع رنگ‌هایی که درون خیابان‌ها استفاده می‌شود باید گرم و نشاط‌آور باشد و  بر مبنای این قرار گیرد که افراد را به وجد و شادی بیاورد.

جامعه‌ای گریزان از رنگ شاد داریم

وی با بیان اینکه شهر ما یکی از بزرگ‌ترین جمعیت جوانان را درون خود دارد، ادامه داد: با این وجود متاسفانه جامعه ما، جامعه گریزان از رنگ شاد است. اکثر ایرانیان در تمام ابعاد زندگی از طیف‌های رنگی خاکستری و مشکی استفاده می‌کنند، به‌گونه‌ای که آنها ترجیح می‌دهند در انتخاب وسایل و لباس‌های خود از رنگ‌های رسمی و مورد پذیرش عرف استفاده کنند و به این شکل موجی از افسردگی را برای خود رقم می زنند.

خلیلی عنوان کرد: البته عوامل زیادی در این امر دخیل هستند؛ حتی سازمان‌ها و ارگان‌ها نیز به این مساله دامن می‌زنند، چراکه هنوز هم استفاده از برخی رنگ‌ها قدغن است. بنابراین برای داشتن جامعه رنگی باید نظام آموزشی، مدیریت شهری، رسانه‌ها و... دست‌به‌کار شوند و نشاط اجتماعی را افزایش دهند؛ این‌گونه است که زندگی رنگی ایرانیان تضمین خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه فرار از تنوع رنگی به پوشیدن لباس محدود نمی‌شود و حتی در چیدمان وسایل منزل هم بیشتر خانواده‌ها به طیف رنگی قهوه‌ای و خاکستری بسنده می‌کنند عنوان کرد: رنگ‌هایی که فضای خانه را تیره کرده و در روحیه افراد تاثیرگذار است. دیوارها هم اغلب به رنگ‌های رایج که همان کرم و سفید است، رنگ‌آمیزی می‌شوند. از این رو کمتر خانه‌ای وجود دارد که وسایل یا در و دیوارهای آن به رنگ سبز، آبی، نارنجی، زرد و قرمز باشند؛ رنگ‌هایی که سراسر شادی و امید هستند و نشاط را به خانه‌ها می‌آورند.

 استفاده از رنگ شاد؛ ممنوع و جلف

وی ادامه داد: متاسفانه هم مردمان ما و هم مسئولان، برخی از رنگ‌ها را ممنوع و جلف می‌دانند. تازه ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. ما در تنوع رنگی دچار محدودیت هستیم؛ گرچه این مساله ویژگی شخصیتی محسوب می‌شود، ولی عامل عمده مسائل فرهنگی است، مسائلی که ما با آن رشد پیدا کرده‌ایم.

این معمار افزود: فضا و محیط به‌صورت غیرمستقیم بر خلقیات افراد تاثیر می‌گذارد. اما در تهران شهر را رنگ‌های سفید و سیاه و خاکستری احاطه کرده و نشاط و سرزندگی را از شهروندانش گرفته است.

وی ادامه داد: روزگاری تهران به خانه‌های آجری، کاشیکاری‌های فیروزه‌ای و درختان چنارش معروف بود اما این شهر، امروز نشانی از گذشته خود ندارد. خاکستریِ غول‌های بتنی روی خانه‌های آجری قدیمی سایه انداخته و شیشه‌های رنگی بناهای قدیمی شهر هم زیر غبار فراموشی مدفون شده است.

خلیلی توضیح داد: رسیدن به زیبایی بصری و هماهنگی در فضاهای شهری، متولیان را به استفاده معنی‎دار از رنگ به ‌عنوان عنصری اثربخش برای ایجاد نشاط و سرزندگی ناگزیر کرده‌ است؛ برنامه‌ای جامع که با توجه به شرایط اقلیمی، استانداردهای بین‌المللی و ویژگی‌های تاریخی، فرهنگی و بومی هر منطقه همنشینی رنگ‌ها را در کنار هم پیش‌بینی کند و از معجزه رنگ بر آرامش و کاهش فشار عصبی شهروندان غافل نشود.

مهم‌تر از تعیین رنگ مصالح،  ترکیب و نسبت‌بندی رنگ‌هاست

وی با بیان اینکه مهم‌تر از تعیین رنگ مصالحی که در ساخت و سازها استفاده می‌شود، رعایت ترکیب و نسبت‌بندی رنگ‌ها در شهر و محله‌های آن است گفت: نمای ساختمان‌ها و نماهای نامطلوب شهری با ایجاد اختلال بصری، موجب آلودگی دیداری و در نهایت پریشانی و آشفتگی ذهنی و روانی ساکنان و رهگذران می‌شود و زمینه تشدید آسیب‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد.

خلیلی در پایان خاطرنشان کرد: همانطور که گفته شد، رنگ یکی از عناصر مهم و هویت بخش عرصه‌های شهری به شمار می‌رود که وجودش روح و جان تازه‌ای به شهر می‌بخشد و منظر شهر را به‌طور کل تغییر می‌دهد. تغییری که شاید چشم خسته شهروندان را اندکی از ساختمان‌های بلند،ترافیک و آلودگی‌ها دور کند و برای ساکنان کلانشهرها محیط‌هایی شاد و آرام به ارمغان آورد. به‌طور کلی شاید بتوان گفت رنگ به عنوان ابزاری کم‌هزینه، مناسبت‌ترین گزینه برای تغییر در چهره شهر در کوتاه ‌مدت است.