به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان عصر شنبه در سخنرانی خود در کنفران عدم اشاعه در مسکو، با اشاره به آغاز چهارمین گام ایران در کاهش تعهدات برجامی و تنشهای موجود در منطقه، گفت: تعداد زیادی حادثه، حمله و موارد دیگر داشتهایم. آخرین مورد آن یک ماه گذشته بود که یک نفتکش ایرانی هدف دو موشک قرار گرفت و ما هنوز در حال تحقیق درباره عامل آن هستیم و در زمان و مکان مناسب پاسخ آن را خواهیم داد.
عراقچی در توضیح چرایی وضعیت موجود در منطقه و ریشههای آن گفت: تصور کنید، حدود سه سال پیش در ژانویه ۲۰۱۷، همه چیز خوب و سرجایش بود. ایران توافق [هستهای] را به طور کامل اجرا میکرد که با گزارشهای پیدرپی آژانس [بینالمللی انرژی اتمی] تایید شد. صلح و ثبات در خلیج فارس بود؛ آزادی کشتیرانی، امنیت انرژی. صاحبان شرکتها در ایران بودند و همه خوشحال بودند، چراکه هر چیزی در جای درست خود بود. و همه جهان این دستاورد حماسی دیپلماسی را جشن میگرفت.
معاون محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه افزود: اما همه چیز به این خاطر تغییر کرد که یک رئیس جمهوری میراث رئیس جمهوری پیشین را دوست نداشت. فقط به خاطر همین علت ساده همه چیز تغییر کرد. و مااکنون با سیاست فشار حداکثری و سیاست نفت صفر مواجه هستیم، در حالی که ما در این بازی کاملا بیتقصیر هستیم.
وی با تاکید بر اینکه ایران این توافق را با "حسن نیست" مذاکره، امضا و اجرا کرد و مورد تایید آژانس نیز بود، ادامه داد: اما ناگهان همه تحریمها بازگشتهاند و تحریمهای تازهای نیز تحمیل شده است.
عراقچی با بیان اینکه هیچ کسی نمیتواند حسن نیت ایران را زیر سوال ببرد، افزود: پس از خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت ماه سال گذشته، ما میتوانستیم فورا به صورت کامل از برجام خارج شویم... اما ما به درخواست دیگر طرفهای برجام به ویژه ۳ کشور اروپایی تصمیم گرفتیم چنین کاری نکنیم... آنها در ۱۷ اردیبهشت به من گفتند لطفا تنها چند هفته در برجام بمانید تا ما "راهحلهای عملی" بیابیم تا نبود آمریکا در این توافق را جبران کنیم.
معاون وزیر خارجه با اشاره به اینکه راهحلهای عملی مورد ادعا اروپاییها شامل مسائل بانکی، تجاری، بیمه، حمل و نقل، سرمایهگذاری در ایران و در مجموع یازده تعهد بوده است، گفت: واضح است وقتی شما در توافقی هستید که هیچ منافعی برای شما ندارد، دلیلی نیست که شما به تعهدات خود عمل کنید. توازن در توافق کامل از بین رفته است.
عراقچی گفت که از ایران خواسته شده بود تنها چند هفته صبر کند تا دیگر طرفها راهحلهای عملی بیابند، اما تهران یک سال کامل بردباری کرد و به دیپلماسی فرصت داد تا اروپاییها به تعهدات خود عمل کنند، اما چنین اتفاقی نیافتاد. وی افزود: لذا در ۱۸ اردیبهشت امسال ما گفتیم دیگر بس است. نمیتوانیم در توافقی بمانیم که هیچگونه منافعی برای ما ندارد. اما دوباره تصمیم گرفتیم که این کار را به صورت گام به گام و به تدریج انجام دهیم و بین هر دو گام دو ماه فرصت بدهیم.
وی اضافه کرد: اما از آنجایی که هیچ راهحلی برای این مشکل نبوده است و تحریمهای آمریکا تشدید شده است؛ واضحی است که ما این فرایند را ادامه میدهیم و تعهداتمان را کاهش میدهیم و به تبع آن، ممکن است به زودی به پایان این فرایند برسیم چرا که دیگر تعهدی برای کاهش باقی نخواهد ماند.
معاون ظریف با تاکید بر اینکه ایران حسن نیت خود را ثبات کرده و این حسن نیت باید مقابله به مثل میشد که چنین چیزی روی نداد، تصریح کرد که اقدامات ایران تلافیجویانه یا مقابله به مثل نبوده، بلکه در چارچوب مفاد برجام و بند حل اختلاف آن و براساس حقوق ایران در این توافق انجام شده است.
عراقچی همچنین تاکید کرد که گامهای ایران برای کاهش تعهدات در برجام برای پایان دادن به آن نیست بلکه برای حفظ و نجات این توافق است و به همین دلیل است که این گامها از اقدامات ساده آغاز شده و به سمت اقدامهای دشوارتر میرود و همانطور که گفته شده تهران همواره آماده است که به اجرای کامل برجام بازگردد.
وی با اشاره به سیاست فشارحداکثری آمریکا گفت که این سیاست شکستخورده و به اهداف خود نرسیده است. به گفته عراقچی "در آغاز [اعمال تحریمها] تنشهایی بود اما اکنون ما خود را با این تحریمها مطابقت دادهایم و میدانیم چگونه با آنها کنار بیاییم. در واقع بسیاری در ایران از جمل شخص من، سیاست نفت صفر را موهبتی برای اقتصادمان میدانیم. خلاص شدن از وابستگی به نفت در اقتصاد ما هدفی طلایی بوده است. ما اکنون بودجه خود را بر مبنای عدم فروش نفت میبندیم."
وی همچنین افزود: سیاست فشار حداکثری همزمان مردم و نخبگان سیاسی را متحد کرده است. همه جناحهای سیاسی اکنون در یک صف هستند و احساسات ضدآمریکایی اکنون در ایران تقویت شده است. میتوانم به شما بگویم که فشار حداکثری باعث ایجاد مقاومت حداکثری در ایران شده است و این قطعا ادامه خواهد یافت.
عراقچی با تاکید بر اینکه این سیاست "جنگ اقتصادی" است گفت که راه حل پایان دادن به آن اعلام آتشبس جنگ اقتصادی است، چراکه ایران در شرایط جنگ اقتصادی و تحت فشار حداکثری مذاکره نمیکند؛ در صورتی که آمریکا به ژانویه ۲۰۱۷ بازگشته و تحریمهای اعمال شده را رفع کند، ایران آماده است که به اجرای کامل برجام بازگردد.
وی در پاسخ به پرسشی پیرامون تاثیر انتخابات ۲۰۲۰ در آمریکا و ۱۴۰۰ در ایران بر روند اجرای برجام، گفت که انتخابات در آمریکا یا ایران تاثیری روی محاسبات تهران پیرامون امنیت و منافع ملی ندارد و ایران سیاستهای خود صرفنظر از اینکه چه کسی در انتخابات آینده ایالات متحده پیروز شود، اجرا میکند.
عراقچی همچنین تاکید کرد که در صورتی که عدم اجرای تعهدات اروپاییها به همین روند ادامه پیدا کند، شاید پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا دیگر چیزی از برجام باقی نماند.
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر استفاده طرفهای اروپایی برجام از مکانیسم ماشه، تصریح کرد: مکانیسم ماشه خط قرمز ایران است. اگر پاداش ایران پس از همه نوع مشارکت، مذاکره و همکاری با آژانس [بینالمللی انرژی اتمی] بازگشت به فصل هفتم منشور سازمان ملل است، معنای آن این است که دکترین هستهای ما اشتباه بوده است و ما باید سیاست و دکترین هستهای خود را مورد بازنگری قرار دهیم.