افشای جنایات استالین در «یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ»

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، «یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ» رمانی است از الکساندر سولژنیتسین که نخستین بار در نوامبر ۱۹۶۲ در مجله ادبی «نوی میر (دنیای نو)» در شوروی سابق منتشر شد. کتاب دربارهٔ اردوگاه‌های کار اجباری در دهه ۵۰ میلادی در شوروی سابق است و زندگی یک روز یک زندانی معمولی با نام «ایوان دنیسویچ شوخوف» را توصیف می‌کند. انتشار کتاب رویدادی نامعمول در تاریخ ادبیات شوروی بود چرا که پیش از آن هیچ کتابی دربارهٔ سرکوبی‌های دوران استالین این چنین منتشر نشده بود. سردبیر مجله نوی میر مقدمه کوتاهی با نام «به جای پی‌نوشت» نوشت تا خوانندگان برای آنچه تجربه خواهد کرد آماده باشند. کتاب دست کم ۴ بار به انگلیسی ترجمه شده است که ترجمه آخر را سولژنیتسن تأیید کرده است.

این کتاب یکی از آثار ماندگار الکساندر سولژنیتسن، نویسنده برجسته روس است. این داستان نخستین بار در نوامبر ۱۹۶۲ در مجله ای ادبی در شوروی سابق منتشر شد.

داستان درباره یک روز از زندگی زندانی معمولی با نام ایوان دنیسویچ شوخوف است که به اتهامی جعلی به ده سال حبس در اردوگاه کار اجباری محکوم شده است.

نویسنده بعد از خدمت در جنگ جهانی دوم به خاطر نوشتن نامه ای انتقادی درباره استالین به هشت سال حبس در اردوگاه کار اجباری محکوم شد. پس از گذراندن محکومیتش به قزاقستان تبعید و در سال ۱۹۷۴ میلادی از اتحادیه جماهیر شوروی اخراج شد. او طی داستان با مهارت حقیقت اردگاه های کار اجباری دهه ۵۰ میلادی شوروی را به تصویر می کشد.

او تجربه ی مشترک خود را هزاران زندانی را در خلال زندگی ده ساله نشان می دهد تا از این طریق بی عدالتی، نابرابری و سرکوبی های دوران استالین را نقد، مخاطب را از حقیقت ماجرا آگاه و در حقیقت این اثر را به رویدادی نامعمول در تاریخ ادبیات شوروی بدل کند.

اگر چه این اثر نوعی توصیف بخشی از تاریخ یک کشور و یک روز معمولی اردوگاهی است اما داستان در عین سادگی چنان زیبا است که با کلامش مخاطب را به راحتی تا انتها به دنبال خود می برد.

این اثر در سال ۱۹۵۹ در ابتدا اجازه نشر دریافت نکرد اما بعد از چند سال منتشر شد و با استقبال زیادی رو به رو شد و در نهایت در سال ۱۹۷۰ الکساندر سولژنیتسن جایزه نبول ادبیات را دریافت کرد. در جریان اعطای جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۷۰ به سولژنیتسین به این کتاب او به شکل خاصی اشاره می‌شود.

کتاب تاکنون سه بار به‌دست مترجمان مختلف به فارسی برگردانده شده است:

رضا فرخفال، نشر کوچک (با نام «یک روزِ ایوان دنیسویچ»)

فهیمه توزنده جانی، نشر کتابسرای تندیس

هوشنگ حافظی پور، نشر دریا