تنها ۲ درصد از بودجه عمومی کشور سهم فرهنگ و دین و مذهب شده است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ مدرسه علم و عمل سازمان تبلیغات اسلامی استان تهران در نشستی راهبردی، نقد، بررسی و تحلیل « فرهنگ، حوزه علمیه و تبلیغ دین در بودجه سال 99 » را با حضور سید احسان خاندوزی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و حجت اله عبدالملکی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) با حضور علاقه مندان به این حوزه در سالن اجتماعات این سازمان مورد بررسی قرار داد..

طبیبی، مدیر مدرسه علم و عمل یکی از اهداف تاسیس این مدرسه را تقویت ارتباط سازمان تبلیغات با طلاب عنوان کرد و افزود: برای این منظور یک سری برنامه های راهبردی، تبلیغی و تبیینی در دستور کار این مدرسه قرار دارد و سعی داریم با مهارت آموزی تخصصی طلاب در این مسیر گام هایی برداریم. موضوع بودجه در این ماه های سال یکی از موضوعات مهمی است که معمولا در فضای رسانه ای و مجازی یک سری شبهاتی درباره آن مطرح می شود و همیشه حرف و حدیث هایی درباره بودجه فرهنگ شکل می گیرد. لذا در نشستی سعی داریم به این شبهات با حضور کارشناسان پاسخ دهیم.

احسان خاندوزی در این خصوص گفت: بودجه در واقع عملیاتی ترین سند سیاست گذاری سالانه کشور محسوب می شود. فارغ از اینکه چه اتفاقی درباره درآمد و هزینه های دولت رخ می دهد، ما می توانیم از خلال سطوح لایحه بودجه و از آن بخش سفید نانوشته استنباط کنیم که چه جهت گیری هایی دولت در سال آینده درباره نحوه مواجه با بخش های مختلف و اینکه توازن و سمت و سوی اقتصاد به چه سمتی خواهد بود، همه خودش را در دل سند بودجه نشان خواهد داد.

عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه افزود: در بودجه سال آینده و حتی امسال و سال های گذشته، به روایت اعداد و آمار، سهم بودجه فرهنگ به اندازه اهمیت آن عدد ناچیزی است به عبارت دیگر اگر فقط بودجه عمومی دولت را بدون درنظر گرفتن بودجه شرکت های دولتی در نظر بگیریم، از مجموع بودجه عمومی دولت، حدود 2 درصد آن به امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری اختصاص پیدا می کند. که در ذیل آن ده فصل وجود دارد؛ در سال 99 چیزی حدود 9.5 هزار میلیارد تومان، سهم بودجه ای است که دولت برای بخش فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری اختصاص داده است. البته این عدد به صورت مستقیم به این بخش اختصاص داده شده است و در بخش های دیگر بودجه به صورت غیر مستقیم، عدد و ارقامی برای بخش فرهنگ دیده شده است. قرار است این 9.5 هزار میلیارد تومان در بخش های فرهنگ و هنر، دین و مذهب، تحقیق و توسعه امور فرهنگی، گردشگری، میراث فرهنگی، رسانه، ورزش، صنایع دستی و ... دیده شود. از بین این ده بخش، 20 درصد به دین و مذهب، 22 درصد برای حوزه فرهنگ و هنر و مابقی بودجه به سایر فصل ها اختصاص دارد. یعنی بخش « دین و مذهب» 20 درصد از  دو درصد کل بودجه عمومی کشور.

خاندوزی ادامه داد: بودجه هایی مثل عمران، فرهنگ و تحقیقات و پژوهش در سند بودجه جزو سرفصل های به اصطلاح قابل اجتناب به شمار می آیند یعنی در زمان کسری بودجه، می شود از کل رقم اختصاص داده شده به آن صرف نظر کرد و مقداری از آن را صرف امور کسری بودجه اختصاص داد و چون کماکان مقداری از درآمدهای دولت به نفت وابسته است، در صورت کاهش این درآمدها، بخش هایی نظیر فرهنگ در ردیف اولین کاهش ها قرار خواهد گرفت و با مطالعه لایحه بودجه در سال 99 نیز به نظر می رسد همین روند ادامه پیدا خواهد کرد.

خاندوزی درخصوص حذف جدول 17 گفت: قبلا در سند بودجه یک جدول 17 وجود داشت که بودجه بسیاری از نهادهای دینی و مذهبی و فرهنگ و هنر ذیل آن قرار داشت. این جدول از بودجه حذف شده و در دل سایر نهادها تعریف شده است. مثلا در کنار بودجه سال آینده سازمان تبلیغات که 200 میلیارد تومان اختصاص داده شده، یک سری نهادهای دیگر وجود دارد و یک طبقه بندی جدیدی در بین نهادهای مذهبی و دینی صورت گرفته که یک سری از آن ها ذیل وزارت ارشاد، یک سری از آن ها زیر مجموعه سازمان تبلیغات و به اصطلاح تفکیک نهادهای سیاست گذار از نهادهای اجراکننده صورت گرفته است. و خلاصه اینکه در سال آینده، بودجه اکثر نهادهای دینی و مذهبی کاهش پیدا کرده و در مواردی ثابت بوده و در اندک نهادهایی افزایش داشته است.  

در ادامه حجت اله عبدالملکی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) توضیح دادند که در واقع بین بودجه فرهنگ و دستگاه های فرهنگی باید تمایز قائل شد. بودجه دستگاه های فرهنگی برای خود آن دستگاه هزینه می شود که اصلا ممکن است صرف کار فرهنگی هم نشود، ولی بودجه فرهنگی گاها در دستگاه های غیر فرهنگی هم ارائه می شود و کار فرهنگی نیز اتفاقا آنجا انجام می شود. علاوه بر اینکه بودجه دستگاه های فرهنگی عمدتا  به عنوان اجتناب پذیر و درجه دو مطرح می شود، در داخل خود دستگاه های عادی هم بودجه فرهنگی عمدتا اجتناب پذیر درنظر گرفته می شود.

نکته بعد درباره اولویت بندی هزینه هاست. گاهی یک سری از بودجه ها را اگر ندهیم و یک سری اعتراض بکنند را اجتناب ناپذیر در نظر می گیریم، و یک سری از بودجه ها را که اگر اختصاص ندهیم،اعتراضی به دنبال ندارد ولی در عوض لطمه بیشتری مواجه آن است، اجتناب پذیر معرفی می کنیم. مثلا حقوق و دستمزد را جزو اجتناب ناپذیرها در نظر می گیریم ولی بودجه فلان نهاد فرهنگی و یا کمیته امداد را اجتناب پذیر می گیریم چون هیچ وقت این قشر، دولت را دچار چالش های جدی نمی کنند.

وی افزود: در نگاه کلان بودجه و هر کسی که قصد مطالبه گری برای افزایش بودجه فرهنگی کشور دارد، باید بخش از برنامه های خود را صرف ورود به بخش های درآمدی کشور معطوف کند. یکی از این بخش ها مربوط به بودجه شرکت های دولتی و موسسات اقتصادی مربوط به دولت است. میزان درآمد آن ها باید به خزانه کل تزریق و خرج بودجه عمومی کشور شود. مقدار واریزی آن ها به خزانه به دو درصد درآمد آن ها هم نمی رسد. واقعا نمی شود یک درصد از هزینه های این شرکت ها و موسسات دولتی صرفه جویی شود؛ یعنی عددی برابر 14 هزار میلیارد تومان و مطمئنا با این رقم خیلی کارها می شود انجام داد. یادمان باشد کل بودجه فرهنگی کشور 9.5 هزار میلیارد تومان تعیین شده است.