نباید چراغ تئاتر را خاموش کنیم

پرونده روز دوشنبه برنامه گیومه به مسئولان تئاتر شهرهای دیگر می پردازد. ساختار اداری در تئاتر شهرستان ها داریم که بخشی از آن شکل دولتی دارد و چیزی است که در ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها معنا پیدا می کند و بخش دیگر وابسته به دولت است نه دولتی و نه خصوصی است. در استان ها هیات مدیره انجمن هنرهای نمایشی شکل انتسابی ندارد و با انتخابات و رای گیری از گروه های ثبت شده هنری صورت می گیرد.

جعفری: نام شما گره خورده است با جشنواره بین المللی تئاتر مریوان. در ادوار مختلف کشور به عنوان دبیر یا اعضای شورای سیاستگزاری در این جشنواره ها حضور داشتید. اما الان به عنوان رییس انجمن هنرهای نمایشی استان کردستان صحبت می کنیم. استانی که ظرفیت بالایی دارد. از جشنواره تئاتر مریوان تا جشنواره تئاتر کردی سقز. ابتدا برای ما در مورد ترکیب تئاتر در شهرهای مختلف استان کردستان بگویید و در کدام یک از شهرهای استان کردستان از نظر اجرای عمومی رونق دارد؟

بادپروا: سیستم استان ما در چند سال و شش ماهه اخیر، سه رکن اصلی دارد. برگزاری جشنواره هاست. چند جشنواره فاخر است و بخش اصلی انجمن استان به این نتیجه رسیدند که اجراهای خیابانی و صحنه ای برای خود مردم اجراهای عمومی است. چون اعتقاد داریم که اجراهای عمومی، زیرساخت کل تئاتر کشور، اجرای عمومی و آموزش هدف قرار دارد. از کارهای جشنواره ای پرهیز می شود. البته چه بخواهیم و چه نخواهیم جشنواره ها در رونق تئاترها تاثیرگذار است اما اجراهای عمومی، زیرساخت حرکت تئاتری ما هستند و اعتقاد داریم از بانه تا قروه و سقز تا... برنامه های اصلی خود را بر اجرای عمومی گذاشتند. چه در حوزه تئاترهای بیرونی و چه صحنه ای و عروسکی. 

جعفری: در کدام یک از شهرهای کردستان، سالن اختصاصی تئاتر داریم؟

بادپروا: در مریوان سالن اصلی تئاتر داریم که بیشتر تئاتر اجرا می شود. مجتمع فرهنگی و سالن های دیگر. متاسفانه در سالن های اخیر فضای تئاتری و سخت افزاری کم بوده است. اما با نگاه خوب مدیر کل فعلی استان قلعه شاهانی، در حال ساختن 5 پلاتوی اختصاصی تئاتر هستیم که حدود 70 درصد رشد فیزیکی داشته باشیم. در سقز، بیجار، مریوان. در شهرستان های به جز مرکز استان. به احتمال زیاد اگر همکاری شود، در بهار امسال بهره برداری می شوند و در اختیار گروه های تئاتری قرار می گیرند. شهرهای دیگر هم بعد اجرا می شود. 

جعفری: در مرکز استان، آیا بخش خصوصی رغبتی برای سالن سازی یا تجهیز پیدا کرده است؟

بادپروا: متاسفانه در این حوزه ما ضعیف عمل کرده ایم. اما بلیت فروشی به معنای کامل در سالن های ما انجام خواهد شد. با این وضعیت مالی، گروه ها به گیشه اتکا می کنند. چند سال پیش در سقز یک سالن داشتیم اما جایگاه و مکانش با عجله انجام شد و نتیجه ای نگرفت و همین باعث شد رغبت کاهش پیدا کند. 

جعفری: در سنندج وقتی می گویید، اجرای عمومی، چند شب به طور متوسط مدنظر است؟

بادپروا: ما حدود دوازده یا پانزده شب کمتر اجرای عمومی نداشتیم. در شهرستان های دیگر 10 یا 12 شب داریم. در برخی مواقع هم دو یا سه بار تمدید می شود. اگر بیجار را به عنوان نمونه مثال بزنم، 50 یا 60 هزار جمعیت دارد، با زبان کردی، حدود 20 شب هم اجرا رفته ایم. 

جعفری: چقدر برای مردم، نمایش مهم است؟ چقدر دوست دارند که از اتفاقات صحنه باخبر شوند؟ تئاتر چقدر مشتری دارد؟

بارپروا: در کل شهرها، مشتاق برای دیدن تئاتر زیاد شده است. اندیشه در تئاتر و مسایل روز و فکری و اجتماعی جاری است. این آمیختگی است که سمت و سوی مردم را به سوی تئاتر سوق می دهد. از لحاظ کیفیت به نظر من خوب است. 

جعفری: تا اینجا حرف های خوب بود. بیاییم در خصوص گرفتاری هایی که با تئاتر دارید، حرف بزنیم. اگر بخواهید فهرستی را از مشکلات بگویید چه می گویید؟

بادپروا: آسیب اصلی به بودجه کل تئاتر مملکت برمی گردد. از آنجا نشات پیدا می کند. خواه ناخواه باید برای فرهنگ جامعه خرج شود. اگر قیاسی داشته باشیم بین کشورمان با کشورهای دیگر، متاسفانه کمترین هزینه ها را برای فرهنگ و علی الخصوص تئاتر داریم. ما باید مثل تمام دنیا برای فرهنگ هزینه کنیم و باید جامعه را به خودباوری برسانیم. و همه چیزها خودبخود درست می شود. تمام نگاه ما به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا اداره کل هنرهای نمایشی است. به نظر من نگاه درستی نیست. باید از خود مجلس شروع کنیم و این نگاه فرهنگی و نگاه تئاتر که می تواند برای درمان جامعه یا ناهنجاری که جوانان ما دچارش هستند به خوبی موثر باشد. با نگاه به بودجه خوب برای این کارها، می توانیم پیشداوری کرد و از آسیب ها پیشگیری کرد. با تولید فکر و اندیشه و فرهنگ تئاتری می توان این کارها را انجام داد. مشکلات از بودجه و زیر ساخت گرفته تا تجهیزات هست. اینها را اگر مدنظر داشته باشیم بنابراین چراغ تئاتر را باید خاموش کنیم. ما عادت کردیم از مشکلات بگوییم. آنقدر مشکلات زیاد است که واگویه کردنش کار ما نیست و باید با این وضعیت که در ان گرفتار شده ایم کار کنیم و همین موضوع است که بچه ها و انجمن های تئاتر کشور با جیب خالی و بدون پول زحمت می کشند و به خودباوری رسیده اند و با همین گیشه اندک که درست کرده اند، خودشان را سرپا نگه می دارند. اگر بخواهم از مشکلات بگویم سه ساعت طول می کشد. 

جعفری: می خواهم به موضوعی اشاره کنم. وقتی شما کار تئاتر را در آنجا انجام می دهید، باید ارتباطی با سایر دستگاه های کشور در استان خودتان دارید. الزاما ارتباط تان با اداره ارشاد استان کردستان نیست. لازم است شهرداری، سازمان بهزیستی و دستگاه های دیگر تعامل داشته باشند. در بسیاری از این دستگاه ها این اعتقاد وجود دارد که تئاتر در کجای قصه ما وجود دارد. نحوه تعامل تان با دستگاه های دیگر چطور است؟ آیا حمایت و همراهی می کنند و آیا صابون شان به تن شما خورده است؟

بادپروا: چون همیشه این مساله از بنیان وجود داشته که نگاه عمیقی به تئاتر و فرهنگ وجود نداشته است، خیلی کم این اتفاق افتاده است.  ما به عنوان هیات رییسه انجمن استان با مدیر کل برق استان کردستان، جلسه گذاشته ایم که چون بعد تئاتر آموزشی، سرگرمی و ارشادی است، در بخش آموزشی خود با اداراتی مثل برق و آب و شرکت فاضلاب نشست هایی را برگزار می کنیم که حداقل در بخش آموزش آن بودجه ای کسب شود با این طریق می توانیم کل کارهایی که انجام می شود، در بخش تبلیغات شان از طریق نمایش های خیابانی شکل بگیرد. این تعامل در حال انجام بوده اما نتیجه کامل کسب نشده است. 

جعفری: در مورد جشنواره صحبت کنیم. در استان کردستان چندین جشنواره داریم. اما مهم ترین اتفاق جشنواره ای کردستان، جشنواره تئاتر خیابانی مریوان است. سال های سال فعالیت کردی با اینکه هزار جور حرف شنیده ای. با این جشنواره ها نگاه مردم مریوان به تئاتر عوض شده است. چون جشنواره در بازه زمانی خاص انجام می شود. آیا مردم مریوان در طول سال حس می کنند که باید نمایش در شهرشان برگزار شود؟ یا شور و حالی شکل می گیرد و تمام می شود؟

بادپروا: کارهای خیابانی در طول سال در شهرها و روستاها انجام می شود. ما هر روز در مریوان اجرا داشتیم. بعد از جشنواره هم در پارک شانو اجراهایی داشتیم. اما قبل از جشنواره پررنگ تر و کیفی تر بودند. ما هم در طول سال اجرا خواهیم داشت. تاثیر روی آن فضا گذاشته است. مثلا اگر در مریوان در سالن اجرا داشته باشید، مردم حاضرند بلیت تهیه کنند و به دیدن نمایش بروند؟ من خودم گروه الف تئاتری دارم و امسال به این دلیل که مسئول انجمن استانی بودم، در جشنواره شرکت نکردم و اجرای عمومی خیابانی داشتیم. گروه های دیگر هم اینچنین است. در شهرهای مختلف اجرا داریم و بلیت فروشی می کنیم. 

گفتنی است، برنامه زنده گیومه از رادیو نمایش، روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت 9 صبح به تهیه کنندگی حسین معصومی و اجرای مهدی طهماسبی و کارشناسی علی جعفری فوتمی از اعضای کانون ملی منتقدان تیاتر ایران از موج 5/107 قابل دریافت است.