سفر به زندان دیوها!

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ شهر تخت سلیمان یکی از مهمترین شهرهای ایران باستان است که بیشتر کاربری مذهبی و اجتماعی داشت. قدمتش به بیش از 3000 سال پیش می‌رسد و بقایای دوران مختلفی از تاریخ مانایی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی، ایلخانی و ... را در خود دارد. آتشکده آذر گشنسب، آتشکده آذر فرنبغ و آتشکده برزین مهر جزو مهمترین مراکز مذهبی ایران در زمان ساسانیان بودند که در آتشکده آذر گشنسب مهمترین و بزرگترین آتش مقدس نگهداری می‌شد.

 جالب است بدانید هرکدام از این 3 آتشکده کاربری خاصی داشتند. به‌طور مثال آذرگشنسب مخصوص ارتشیان و سربازان بود که آتش آن 800 سال خاموش نشد، آتشکده آذرفرنبغ نیز مخصوص موبدان زرتشتی بود و گاها حتی پادشاه نیز اجازه ورود به آن را نداشت و آتشکده آذر برزین مهر که مخصوص مردم عادی و کشاورزان بود.

در واقع آنچه باعث شهرت تخت سلیمان تکاب شد، دریاچه آن و آتشکده است. دریاچه تخت سلیمان از نظر جغرافیایی یکی از شگفتی های طبیعت محسوب می‌شود و عمق زیادی دارد. در گذشته بر این باور بودند که آب دریاچه اطراف آتشکده و مجموعه تخت سلیمان را می پوشاند و به عنوان یک حصار طبیعی عمل می کرد.

از این محوطه به عنوان مهم ترین پایگاه دین حکومتی زرتشت یاد می کنند.

تخت سلیمان در 29 آذرماه سال 1316 به شماره 308 در فهرست آثار تاریخی کشور قرار گرفت. در سال 1380 پرونده ثبت جهانی اثر در یونسکو گشوده شد و در تیرماه 1382 (2003) به عنوان چهارمین اثر ایران پس از تخت جمشید، چغازنبیل و میدان نقش جهان به شماره 1077 به ثبت جهانی رسید. تخت سلیمان نخستین اثری بود که پس از انقلاب اسلامی به ثبت رسید و راه را برای ثبت آثار بعدی باز کرد. 

نام تخت سلیمان در شاهنامه به عنوان چیچست برده شده است. اما علت نام‌گذاری این بنا از آنجا آمده است که این مکان را حضرت سلیمان ساخته و در همین جا نیز زندگی می‌کرده است.

دریاچه تخت سلیمان که از یک چشمه‌ای با عمق 120 متری سرچشمه می‌گیرد یک مکانی پر رمز و راز است. افسانه‌های به گوش خورده از دریاچه تخت سلیمان زیاد هستند. همین موضوع باعث سردرگمی بسیاری از تاریخ شناسان شده است. 

مشهورترین افسانه‌های گفته شده درباره این دریاچه گنج‌های فراوانی که در اعماق آن نهفته شده می‌باشد. برخی از روایات تاریخی گواه از بودن اشیای قیمتی در دریاچه  می‌دهند. اما در دوره‌های تاریخی پیشین هیچ کس چیزی پیدا نکرده است. زمانی که وارد محوطه تخت سلیمان می شوید با منظره زیبای دریاچه روبه‌رو خواهید شد.

در سه کیلومتری تخت سلیمان، کوه مخلوطی که میان آن خالی است وجود دارد که هزاران سال قبل بر اثر آتش فشان به وجود آمده است. اهالی این منطقه این کوه را به نام زندان سلیمان و یا زندان دیو می‌شناسند. مردم محلی معتقدند حضرت سلیمان دیوهایی را که از فرمانش سرپیچی کرده در این منطقه زندانی می کرده است.

از طاق تا زندان

آتشکده آذر گشنسب: اوج قدرت و احترام مجموعه تخت سلیمان به دوره ساسانیان بر می‌گردد، به طوری که مهم‌ترین آتشکده عصر ساسانی در این مکان بنا شده و نماد اقتدار مذهبی، سیاسی و اجتماعی آن دوران به شمار می آمده است.

معبد آناهیتا: در ضلع شرقی چهارطاقی آتشکده «آذرگشنسب» قرار دارد و احتمالا مکانی برای ستایش ایزدبانوی آب بوده است. فضای داخلی معبد با هشت دیوار محصور شده که چهارتای آنها در مقابل چهار ورودی قرار گرفته تا مانع دید فضای داخلی معبد شود.

ایوان خسرو: در مجاورت آتشکده قرار دارد و از نظر طراحی کاملا شبیه «ایوان مدائن» است با ابعاد کوچکتر. طاق نماها و مقرنس‌های این سازه ساسانی، بر اثر زلزله‌ای که 80 سال پیش در این منطقه رخ داد، آسیب زیادی دید.

حصار ساسانی: این حصار دایره شکل، با 38 برج و به طول 1120 متر، به‌عنوان حصاری دفاعی، مجموعه آتشکده و آثار معماری محوطه را دربر گرفته است. دو دروازه ورودی این حصار، در ضلع جنوب شرقی و شمالی آن قرار دارد.

زندان سلیمان: در غرب مجموعه تخت سلیمان، تپه‌ای به ارتفاع حدود 100 متر از سطح زمین می‌بینید که به «زندان سلیمان» مشهور است. این تپه از شاخص ترین محوطه‌های تاریخی- طبیعی تخت سلیمان است که از رسوب چشمه آهکی به وجود آمده. بقایای سازه‌هایی چون اتاق و پله‌ها و تراس متعلق به هزاره قبل از میلاد که در بالای این تپه بر جای مانده، نشان از آن دارد که این محل جایگاهی مقدس بوده است.

دریاچه مقدس: در مرکز محوطه باستانی تخت سلیمان دریاچه‌ای وجود دارد که به عنوان یکی از عوامل اصلی استقرار در این منطقه، در دوره‌های مختلف تاریخی به شمار می‌رود.

در اطراف دریاچه تخت سلیمان تابلوهای «شنا ممنوع» نصب شده، چون این دریاچه در کنار ظاهر زیبا و آرامش، تنها با مرگ از مهمانان کم تجربه‌اش پذیرایی می‌کند.

آدرس: تخت سلیمان در شمال شرقی شهر مرزی تکاب استان آذربایجان غربی و در دره‌ای در یک منطقه کوهستانی آتشفشانی واقع شده است. این منطقه جزو مکان‌های کمتر شناخته شده کشور می‌باشد. اگر از تهران برای تماشای این آثار باستانی حرکت کردید کمتر از 6 ساعت و نیم تا تکاب راه دارید. از تکاب تا تخت سلیمان نیز 50 دقیقه با ماشین راه است.