«حسن هانی زاده»، کارشناس مسائل خاورمیانه، در خصوص نقش ایران در میانجیگری میان ترکیه و سوریه و سخنان تخت روانچی، در شورای امنیت در خصوص حل دیپلماتیک بحران ترکیه و سوریه به خبرنگار برنا گفت: در طول بحران ۹ ساله سوریه دو حوزه مهم نظامی و سیاسی در بحران این کشور وجود داشته است. در عرصههای سیاسی جمهوری اسلامی ایران همواره تلاش داشته از طریق رایزنی و نزدیک ساختن دیدگاههای بازیگران بحران سوریه یعنی روسیه، سوریه و ترکیه و مخالفین دولت بشاراسد به نوعی این بحرانها را بدون توسل به قدرت نظامی و سختافزاری به پایان برساند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه درباره ایفای نقش ایران در کنفرانس آستانه و ژنو و موانع موجود برای حل منازعات دو کشور سوریه و ترکیه، توضیح داد: در کنفرانسهای آستانه و ژنو نقش ایران برای کاهش بحران سوریه پررنگ بود ولی عوامل دیگری وجود دارند که مانع حل بحران سیاسی سوریه شدهاند. از جمله اینکه ترکیه در طول دو سال اخیر بخشهای مهمی از استان ادلب را با این تلقی که نیروهای حزب دمکراتیک کرد سوریه در ادلب حضور دارند و امنیت ترکیه را مختل میکنند، ارتش ترکیه این منطقه را اشغال کرده و ایران سعی کرده است با پادرمیانی و شرکت در کنفرانسهای آستانه و ژنو، اختلافات سوریه و ترکیه را حل کند.
او درباره شرایط نظامی دو کشور بیان کرد: الان شرایط نظامی سوریه به گونهای است که دولت و ارتش سوریه و محور مقاومت به این نتیجه رسیدهاند که گروهکهای تروریستی حاضر نیستند سلاح خود را زمین بگذارند و به همین دلیل ارتش سوریه، طی روزهای گذشته بخشهای مهمی از ادلب را از وجود گروهکهای تروریستی پاکسازی کرده و این موجب خشم دولت ترکیه شده است و الان این احتمال وجود دارد که دو ارتش ترکیه و سوریه در منطقه ادلب، درگیر شوند و این به نفع منطقه نیست. به همین دلیل ایران تلاش میکند تا بحران سوریه بدون توسل به ابزارهای نظامی حل شود. پیشنهاد ایران این بوده است که یک کمیته مشترک چهارجانبه با شرکت، سوریه، روسیه، ترکیه و ایران تشکیل شود تا امنیت مرزهای مشترک سوریه و ترکیه از طریق این کمیته حل شود.
هانی زاده در خصوص نقش روسیه در این منازعه گفت: روسیه به عنوان یک بازیگر مهم بحران سوریه نقش تاثیرگذاری در دو حوزه سیاسی و نظامی ایفا کرده است. طی ماههای اخیر هم اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و هم پوتین بیانیه مشترکی صادر کردند که باید بحران سوریه از طریق سیاسی حل شود ولی به هر حال عوامل دیگری چون آمریکا و رژیم صهیونیستی مانع از به نتیجه رسیدن ابتکارات سیاسی ایران و روسیه میشوند به همین دلیل آمریکاییها که قرار بود از شرق فرات سوریه، خارج شوند همچنان در شرق فرات حضور نظامی دارند و این مانع از این میشود که گروههای تروریستی خاک سوریه را ترک کنند.
او راهکار را تشکیل یک کمیته مشترک نظارتی دانست و تاکید کرد: ابتکار عمل سیاسی ایران باید مورد توجه قرار گیرد و یک کمیته مشترک امنیتی_نظامی_سیاسی تشکیل شود و گروههای تروریستی سلاح خود را به زمین بگذارند و وارد پروسه سیاسی شوند و یا خاک سوریه را ترک کنند. یک کمیته مشترک باید نظارت دایمی بر مرزهای مشترک ترکیه و سوریه داشته باشد چون ترکیه بهانهاش این است که کردهای سوریه در ادلب، مزاحمتهایی برای کشور ترکیه از طریق مرزهای مشترک ایجاد میکنند و باید از آن منطقه دور شوند به همین دلیل ترکیه با این بهانه بخشهایی از ادلب را اشغال کرده که باید ارتش ترکیه ادلب را تخلیه کند.