خلبانان چگونه مسیر هوایی خود را می یابند؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ با گذر زمان و گسترش قلمروی انسان روی زمین، حمل ونقل به یکی از مهم ترین چالش های بشری تبدیل شد. اقوامی قدرتمند بودند که تسلط بیشتری بر مدیریت منابع اطلاعات و انتقال درست آنها به مراکز حکومتی داشتند. همواره زبده ترین اسب سواران و در برخی مواقع، جنگجویان برای ارسال نامه های حکومتی استفاده می شدند. سرعت و امنیت در انتقال دستورها مهم بود و جاده ها همچون رشته های عصبی در تمام کشورها کشیده شده بودند؛ آنچه بعدها موجب پیشرفت جاده سازی و تلاش در راستای هموار کردن مسیر انتقال انسان بین نقاط مهم دنیا شد.

این نوع حمل ونقل زمینی، حتی با افزایش سرعت خودروها و قطارها، پاسخگوی نیاز روزافزون مردم نبود. پس از نخستین پرواز موفقیت آمیز بشر، فناوری با شتاب چشمگیری به سمت حمل ونقل هوایی پیش رفت. هواپیماها بزرگ تر و سریع تر شدند، اما سوالی که حتی بعد از یک قرن تجربه سفرهای هوایی هنوز برای برخی افراد بی جواب مانده است، شاید این باشد که یک پرنده فلزی چند تنی، چگونه می تواند راه خود را در اوج آسمان و بین ابرها پیدا کند؟ این سوال کمی ابتدایی به نظر می رسد، اما اگر فقط یک مرتبه با خودرویتان در جاده ای گم شوید، آنجاست که به اهمیت ناوبری هوایی پی خواهید برد!

مسیریابی هوایی خلبانان در زمان های گذشته و امروز

در زمان های دور، خلبانان برای یافتن و پیمودن مسیر خود در میان آسمان، نیازمند شناسایی عوارض زمینی و کشیدن این مسیرها روی نقشه هایی بودند که در آنها کوه، دریا، جنگل، رودخانه و تمام عوارض زمینی، خود جزو نقاط مشخص کردن یک مسیر هوایی بودند. برای مثال اگر قرار بود هواپیمایی برای رسیدن به مقصد از روی رودخانه ای عبور کند، عوارض اطراف این رودخانه تک به تک در نقشه های از پیش تهیه شده، معلوم و حتی فواصل آنها قابل اندازه گیری بود. بدیهی است، برای چنین ناوبری هوایی، همیشه نیازمند روشنایی روز بودیم. با ورود موتورهای جت به بازار، صنعت هوانوردی و افزایش سرعت وسایل پرنده، عملا حتی در روشنایی روز، تشخیص و ثبت نقاط زمینی در ارتفاع پایین بسیار سخت بود. در این شرایط، لزوم انجام سفرهای هوایی در شب و حتی شرایط نامساعد جوی نیز احساس می شد.

برای این منظور با تجهیز هواپیماها به سیستم های ناوبری و تشخیص موقعیت، خلبانان را برای پرواز در تاریکی و بدون داشتن دید بیرونی آموزش دادند. این تجهیزات ـ که هم اکنون برخی از آنها روی هواپیماهای مدرن وجود دارد ـ با اتصال به تجهیزات کمک ناوبری می توانند موقعیت هواپیما را به صورت یک خط نسبت به شمال مغناطیسی و فاصله آنها را از همان دستگاه کمک ناوبری زمینی، در نشان دهنده هواپیما نمایش دهند. با داشتن این دو مؤلفه، خلبان قادر خواهد بود تا موقعیت جغرافیایی هواپیمای خود را مشخص کند و با توجه به آن به سوی مقصد مورد نظرش ادامه مسیر دهد. همین طور با اتصال خطوط رابط بین شهرهایی که در آنها دستگاه های کمک ناوبری کار گذاشته شده اند، مسیرهایی هوایی ایجاد و با پیمودن این خطوط به نقاط مختلف سفر کند. با گسترش فناوری فضایی و استفاده از این فناوری در راستای ایمن سازی و تسهیل انجام سفرهای هوایی، اکنون بیشتر مسیرهای هوایی با بهره گیری از نقاط تعیین شده با جی پی اس و ماهواره های جغرافیایی ترسیم شده، و هواپیماها با داشتن سیستم مدیریت پرواز و تنها با برنامه ریزی آن از سوی خلبان، به آسانی به هر نقطه از جهان دسترسی دارند.